Hỗ trợ đất, nhà, sinh kế cho các hộ sinh sống trên sông lên bờ

Thực hiện Chỉ thị số 08-CT/TU, ngày 10/10/2003 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa khóa XV về đẩy mạnh Cuộc vận động “Toàn dân hỗ trợ, giúp đỡ hộ nghèo chưa có nhà ở, đang ở nhà tạm bợ, dột nát và ổn định đồng bào sinh sống trên sông”, gần 20 năm qua, các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã quan tâm, làm tốt công tác an sinh xã hội.

Đến nay, tỉnh Thanh Hóa đã có 812 nhà ở cho đồng bào nghèo sinh sống trên sông ở các huyện Hà Trung, Thường Xuân, Triệu Sơn, Hoằng Hóa, Yên Định… Bước chuyển mình ban đầu có phần hơi bỡ ngỡ nhưng lâu dần thành quen vì có cộng đồng, chính quyền địa phương sát cánh. 

Ông Nguyễn Đức Chung (60 tuổi, trú tại thôn Duyên Lộc, xã Định Hải, Yên Định) nhớ lại: “Năm 2009 gia đình tôi được chính quyền địa phương bố trí cho hơn 100 m2 đất ở dọc bờ sông Mã. Đồng thời được hỗ trợ tiền làm nhà. Nhà có 4 đứa con với 2 vợ chồng là 6 người mà chen chúc trên chiếc thuyền có mấy mét vuông. Được lên bờ là cả một giấc mơ mà vợ chồng tôi cố gắng cho con có điều kiện tốt hơn để đến trường cho bằng bạn, bằng bè".

Ở xóm chài tái định cư thôn Duyên Lộc, những ngôi nhà mái bằng, nhà cao tầng khang trang nằm sát nhau. Không ai nghĩ, đây chính là khu đất của các hộ nghèo sinh sống trên sông được cấp đất, hỗ trợ xây nhà nhiều năm qua. Ông Lê Văn Toán (SN 1962), được cấp 120m2 đất xây nhà từ năm 2009, kể: “Gia đình tôi nhiều đời nay sống lênh đênh trên sông nước, cuộc sống gặp rất nhiều khó khăn, không được học hành, nghĩ rằng sẽ không bao giờ thoát khỏi cảnh nghèo khó. Sau khi được định cư trên bờ, con tôi được ăn học, giờ các cháu đi làm công nhân thu nhập khá ổn định. Nhờ được cấp đất, hỗ trợ tiền xây nhà, chúng tôi chẳng những có cuộc sống tốt hơn mà con cháu cũng được học hành, tiến bộ".

Ở phía bên kia đường là ngôi nhà 2 tầng khang trang của ông Nguyễn Văn Hải (SN 1975) được cấp đất từ năm 2018. Sau đó ông Hải làm nhà từ nguồn hỗ trợ của nhà nước và tích cóp của gia đình. “Giờ đây có mưa, bão gia đình tôi không còn lo như trước nữa. Nhớ ngày lênh đênh trên thuyền, mùa bão, gia đình tôi không đêm nào ngủ yên, các cháu nhiều hôm ăn không no, mặc thiếu ấm, khổ lắm anh ạ. Nay nhà cửa khang trang, 4 con được ăn học, thoát khỏi cảnh sông nước tiềm ẩn nhiều rủi ro”, ông Hải chia sẻ.

Theo thống kê của Huyện ủy Yên Định, tính đến tháng 8 năm 2022, toàn huyện có 138/179 hộ nghèo sinh sống trên sông thuộc diện được cấp đất ở, hỗ trợ xây dựng nhà ở ổn định cuống sống, với tổng kinh phí làm nhà gần 33 tỷ đồng. Các hộ được cấp đất ở vị trí thuận lợi, tiện cho việc đi lại, buôn bán, làm ăn. Đến nay, các hộ đã không chỉ thoát được nghèo bền vững, mà còn vươn lên làm giàu.

Cùng chung niềm vui, an cư lạc nghiệp, xóm chài thuộc xã Thiệu Vũ (Thiệu Hóa) cũng ngày một thay da đổi thịt. Nhiều ngôi nhà mái bằng, nhà tầng mọc lên san sát với những tiếng nói, cười rôm rả. Ông Lê Quang Sinh, Bí thư Đảng ủy xã Thiệu Vũ cho biết: “Triển khai Chỉ thị số 08 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, xã Thiệu Vũ rà soát có 172 hộ thuộc sinh sống trên sông. Đến nay, có 100 hộ đã được cấp đất, hỗ trợ xây nhà ổn định, nhiều hộ kinh tế khá trong xã, có hộ thuộc diện giàu có. Mới đây, sau khi rà soát, xã có 72 hộ đang sinh sống trên sông nước, trong đó có 20 hộ đăng ký hộ khẩu ở xã khác, còn 27 đủ điều kiện, xã đã có hồ sơ báo cáo cấp trên để được cấp đất, hỗ trợ xây nhà trong thời gian tới, còn 25 hộ là do tách hộ nên không đủ điều kiện cấp đất theo quy định".

Tuy nhiên, vẫn còn hàng trăm hộ dân sinh sống trên sông mong sớm được lên bờ. Mong ngóng của người dân sắp trở thành hiện thực khi các cấp chính quyền địa phương đang gấp rút thực hiện kiểm đếm, rà soát, bố trí tái định cư, hỗ trợ làm nhà và chuyển đổi nghề. Theo số liệu, đến nay, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa vẫn còn 324 hộ đồng bào sinh sống trên sông cần được hỗ trợ về đất ở và kinh phí xây dựng nhà ở tại TP Thanh Hóa và các huyện: Thọ Xuân, Thiệu Hóa, Yên Định, Vĩnh Lộc, Thạch Thành, Cẩm Thủy.

Trong đó, có 308 hộ là đồng bào Công giáo, 53 hộ đã được cấp đất nhưng chưa có điều kiện làm nhà ở, 271 hộ chưa có cả đất ở và nhà ở. Đời sống của các hộ đồng bào sinh sống trên sông còn gặp nhiều khó khăn, chủ yếu là các hộ nghèo, thu nhập thấp; cuộc sống trên sông không ổn định, tiềm ẩn nguy cơ cao rủi ro về tính mạng và tài sản.

Sau khi bố trí được đất tái định cư cho các hộ, việc hỗ trợ làm nhà từ nguồn của tỉnh, chính quyền địa phương, xã hội hóa và nguồn tự có của các hộ dân. Về lâu dài, cần thống kê, phân loại cụ thể số lượng người trong từng độ tuổi. Từ đó tạo sinh kế phù hợp với giới tính, tư duy, khả năng của từng gia đình, cá nhân. Làm sao để người dân lên bờ sớm hòa nhập cuộc sống, có công ăn việc làm, trẻ em được đến trường.

Để hỗ trợ cho 324 hộ nghèo sinh sống trên sông sớm lên bờ định cư ổn định, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa - ông Đỗ Trọng Hưng đã có kết luận và được Văn phòng tỉnh ủy Thanh Hóa ra Thông báo số 129-TB/VPTU ngày 18/4/2022: Chỉ đạo Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh, rà soát, bổ sung, điều chỉnh các quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để bố trí quỹ đất xây dựng khu tái định cư và giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở, việc miễn, giảm tiền sử dụng đất ở cho đồng bào nghèo sinh sống trên sông; chỉ đạo các địa phương còn các hộ nghèo sinh sống trên sông tập trung cao cho công tác lãnh đạo chỉ đạo.