Hai cựu Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội hầu tòa

Phiên tòa dự kiến diễn ra trong 1 tuần, từ ngày 18 đến ngày 24/9.

HĐXX trong vụ án gồm 5 người: 2 Thẩm phán, 3 Hội thẩm nhân dân. Giữ vai trò chủ tọa phiên tòa là Thẩm phán Nguyễn Thị Xuân Thu. Hai kiểm sát tham gia giữ quyền công tố tại phiên tòa gồm: Một kiểm sát viên của VKSND TP Hà Nội và 1 kiểm sát viên của VKSNDTC (được biệt phái về VKSND TP Hà Nội để làm nhiệm vụ thực hành quyền công tố tại phiên tòa).

Hội đồng xét xử trong vụ án

Có 6 bị cáo bị VKSNDTC truy tố trong vụ án này. Trong đó, 5 bị cáo: Lê Bạch Hồng (SN 1954, nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, nguyên Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam), Nguyễn Huy Ban (SN 1948, nguyên Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam), Nguyễn Phước Tường (SN 1951, nguyên Trưởng Ban Kế hoạch - Tài chính, nay là Vụ Kế hoạch - Đầu tư, kiêm Kế toán trưởng BHXH Việt Nam), Hoàng Hà (SN 1976) và Trần Tiến Vỹ (SN 1957) đều nguyên là Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp, Ban Kế hoạch - Tài chính (nay là Vụ Kế hoạch - Đầu tư), BHXH Việt Nam cùng bị truy tố về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, theo quy định tại Khoản 3, Điều 165 - BLHS năm 1999.

Riêng bị cáo Trần Thị Thanh Thủy (SN 1979, nguyên là chuyên viên, sau là Phó Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp, Ban Kế hoạch - Tài chính, nay là Vụ Kế hoạch - Đầu tư, BHXH Việt Nam) bị VKSNDTC truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, theo quy định tại Khoản 2, Điều 285 – BLHS năm 1999.

Đại diện VKS tại phiên tòa xét xử

Theo cáo trạng, BHXH Việt Nam được sử dụng nguồn tiền tạm thời nhàn rỗi của Quỹ BHXH để thực hiện các biện pháp đầu tư, tăng trưởng. Việc đầu tư Quỹ BHXH phải được thực hiện theo Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006 và các quy định khác. Ngày 25/12/2003, ông Lê Văn Sở (khi đó là Tổng Giám đốc Agribank) và Nguyễn Huy Ban ký thỏa thuận hợp tác về việc BHXH đồng ý cho Agribank, các chi nhánh cấp 1 và các công ty thuộc Agribank vay vốn. Agribank chịu trách nhiệm toàn bộ về việc vay, sử dụng và hoàn trả vốn của tất cả các hợp đồng do Agribank trực tiếp đi vay, các chi nhánh cấp 1, các công ty trực thuộc ký kết với BHXH do Tổng Giám đốc Agribank ký bảo lãnh. Ngày 1/1/2007, khi Luật Bảo hiểm xã hội năm 2006 có hiệu lực, theo quy định tại Điều 79 của luật này và các quy định khác thì BHXN Việt Nam chỉ được cho Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội và ngân hàng thương mại nhà nước vay vốn. ALC II là tổ chức tín dụng phi ngân hàng. Pháp luật không cho phép ALC II vay vốn của BHXH Việt Nam và cũng không cho phép BHXH Việt Nam cho ALC II vay vốn.

Tuy nhiên, thời điểm tháng 2/2008 và tháng 3/2008, do có nhu cầu về vốn kinh doanh trong lĩnh vực cho thuê tài chính, ông Vũ Quốc Hảo (khi đó là Tổng Giám đốc ALC II) đã gặp Nguyễn Huy Ban và Nguyễn Phước Tường để đặt vấn đề vay vốn. Hai bên đi đến thống nhất, để được BHXH Việt Nam cho vay vốn, ALC II phải có bảo lãnh của Agribank. Tháng 3 và 4/2008, ông Hảo ký hai công văn gửi Tổng Giám đốc Agribank đề nghị về việc nhận tiền vay của BHXH Việt Nam. Căn cứ vào đề nghị của ALC II, ông Nguyễn Thế Bình (khi đó là Tổng Giám đốc Agribank) đã ký phát hành ba thư bảo lãnh thanh toán để ALC II được nhận vốn của BHXH Việt Nam.

Các bị cáo tại phiên tòa sáng nay

Sau đó, từ tháng 4/2008 - tháng 8/2009, các cán bộ BHXH Việt Nam đã lập 14 tờ trình đề nghị Nguyễn Huy Ban và Lê Bạch Hồng cho ALC II vay vốn từ Quỹ BHXH. Sau bút phê "đồng ý" của hai bị cáo này, 14 hợp đồng BHXH Việt Nam cho ALCII vay 1.010 tỷ đồng đã được thực hiện. Việc cho vay vốn này bị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao xác định là không đúng đối tượng, không đảm bảo nguyên tắc đầu tư Quỹ BHXH, trái với Điều 96, Điều 97 - Luật BHXH 2006…

Ngày 31/7/2018, TAND TP Hồ Chí Minh tuyên bố ALC II bị phá sản. Tính đến thời điểm ALC II bị phá sản, công ty này mới tất toán một hợp đồng ngắn hạn, còn 13 hợp đồng quá hạn với tổng số tiền nợ BHXH Việt Nam là hơn 1.697 tỉ đồng (bao gồm hơn 769 tỉ đồng tiền gốc và hơn 928 tỉ đồng tiền lãi). Số tiền còn nợ này, ALC II không có khả năng thanh toán, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 1.697 tỉ đồng.

Trong số các bị cáo, Lê Bạch Hồng bị Viện Kiểm sát xác định là đã ký và chỉ đạo thực hiện ba hợp đồng cho ALC II vay vốn, đến nay không thu hồi được, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 434 tỉ đồng. Bị cáo Nguyễn Huy Ban ký và chỉ đạo thực hiện 11 hợp đồng cho ALC II vay 630 tỷ đồng không đúng đối tượng, không đảm bảo nguyên tắc đầu tư Quỹ bảo hiểm xã hội, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 1.263 tỷ đồng.