Hà Nội ứng dụng công nghệ số để quản lý phương tiện công cộng

Bắt nhịp xu hướng chuyển đổi số

Trong lộ trình hiện thực hóa mục tiêu trở thành đô thị thông minh, Hà Nội đang từng bước hiện đại hóa hạ tầng giao thông thông qua việc ứng dụng các giải pháp công nghệ số. Một trong những điểm sáng nổi bật là việc triển khai thiết bị giám sát hành trình GPS trên toàn bộ hệ thống xe buýt công cộng, góp phần nâng cao hiệu quả vận hành, quản lý minh bạch và cải thiện trải nghiệm cho người dân.

Ngay từ năm 2013, toàn bộ xe buýt do các đơn vị khai thác dịch vụ tại Hà Nội vận hành đã được lắp đặt thiết bị GPS. Hệ thống này cho phép truyền tải dữ liệu hành trình về Trung tâm Điều hành, giúp nhà quản lý giám sát vị trí, tốc độ, thời gian dừng đỗ và các tình huống bất thường của phương tiện một cách trực tuyến và liên tục. Riêng tuyến buýt nhanh BRT còn được kết nối với hệ thống camera dọc hành lang tuyến, hiển thị hình ảnh trực tiếp tại trung tâm, hỗ trợ kiểm soát hành trình toàn diện và nhanh chóng xử lý sự cố khi cần thiết.

Tháng 7/2024, Hà Nội tiếp tục đánh dấu bước chuyển quan trọng khi đưa vào vận hành thí điểm Trung tâm Điều hành giao thông thông minh, đặt tại số 1 Kim Mã (quận Ba Đình cũ). Dự án được triển khai dưới sự phối hợp giữa Sở Giao thông vận tải Hà Nội (nay là Sở Xây dựng) và Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel), với kỳ vọng hình thành một hệ sinh thái giao thông hiện đại, kết nối và đồng bộ trên toàn thành phố.

Trung tâm được tích hợp phần mềm điều hành hiện đại cùng các thiết bị ngoại vi, thực hiện 12 chức năng cốt lõi như: giám sát giao thông, điều khiển đèn tín hiệu, quản lý kết cấu hạ tầng, điều phối thanh toán vé điện tử, mô phỏng tình huống, điều tiết nhu cầu di chuyển, quản lý bãi đỗ xe, vận tải công cộng và xử lý sự cố.

Theo nhận định của bà Trần Thị Phương Thảo, Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý và Điều hành giao thông Hà Nội: “Hệ thống giao thông thông minh (ITS) có tính tích hợp cao, áp dụng nhiều công nghệ hiện đại theo hướng "thuần Việt" như bản đồ số, phân tích dữ liệu bằng AI và Big Data. Việc này không chỉ giúp tối ưu hóa công tác quản lý, điều hành mà còn nâng cao trải nghiệm và tính chủ động cho người tham gia giao thông”.

Song song với nâng cấp hệ thống điều hành, Hà Nội còn chú trọng xây dựng các nền tảng số hướng tới hành khách. Đáng chú ý là ứng dụng “Tìm Buýt”, ra mắt từ năm 2019, đã nhanh chóng trở thành công cụ quen thuộc đối với người sử dụng xe buýt. Với ứng dụng này, hành khách có thể theo dõi trực tiếp lộ trình, thời gian đến trạm, điểm dừng, từ đó chủ động lên kế hoạch di chuyển, giảm đáng kể thời gian chờ đợi tại bến.

Tiếp nối thành công đó, tháng 4/2023, Hà Nội tiếp tục triển khai BusMap Hà Nội - một bước nâng cấp với giao diện thân thiện, tích hợp nhiều tiện ích như định vị thời gian đến trạm chính xác, kết nối với dịch vụ gọi xe công nghệ, tìm đường, tra cứu tuyến và cảnh báo giao thông. Đặc biệt, BusMap còn hỗ trợ người khiếm thị qua tính năng đọc màn hình, đọc tên điểm dừng bằng giọng nói, giúp nhóm người yếu thế tiếp cận thuận tiện và an toàn hơn với hệ thống vận tải công cộng.

Cùng với đó, thành phố cũng từng bước triển khai chuyển đổi số trong thanh toán bằng thẻ vé điện tử và mã QR. Hành khách không còn phải chuẩn bị tiền lẻ như trước, thay vào đó có thể quét mã qua các nền tảng như VNPay để thanh toán nhanh chóng và chính xác. Việc số hóa quy trình thanh toán không chỉ giúp rút ngắn thời gian lên xuống xe mà còn nâng cao tính minh bạch, giảm sai sót và tăng sự hài lòng của người sử dụng.

Không chỉ đổi mới công nghệ phục vụ hành khách, Tổng công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) còn đang đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong công tác chăm sóc khách hàng. Các nền tảng như hotline 19001296, Zalo OA, fanpage Facebook và mới đây là TikTok đang được tích hợp để tiếp nhận, xử lý và phản hồi ý kiến người dân một cách nhanh chóng và thân thiện.

Trong quý I/2025, Transerco ghi nhận hơn 32.000 lượt phản ánh, trong đó tỷ lệ khen ngợi tăng cao so với cùng kỳ năm trước - một chỉ dấu tích cực cho thấy dịch vụ đang từng bước cải thiện và đáp ứng kỳ vọng người dùng.

Thông qua hàng loạt giải pháp ứng dụng công nghệ như GPS, AI, thẻ vé điện tử, phần mềm điều hành và các nền tảng tiện ích, Hà Nội đang dần hình thành một hệ thống giao thông công cộng thông minh, hiệu quả và lấy người dân làm trung tâm. Đây không chỉ là bước tiến kỹ thuật, mà còn là nỗ lực xây dựng một đô thị văn minh, hiện đại, bền vững và đáng sống hơn trong tương lai gần.

Góp phần xây dựng văn hóa giao thông

Việc ứng dụng công nghệ vào vận hành xe buýt không chỉ mang lại hiệu quả quản lý, mà còn tạo ra chuyển biến tích cực trong văn hóa sử dụng phương tiện công cộng tại Thủ đô. Nếu như trước đây, xe buýt chủ yếu phục vụ học sinh, sinh viên và người thu nhập thấp, thì nay đối tượng sử dụng đã mở rộng rõ rệt, từ cán bộ, giáo viên đến nhân viên văn phòng, giới kinh doanh.

Sự thay đổi này đến từ việc hệ thống xe buýt ngày càng hiện đại, minh bạch và tiện lợi. Với sự hỗ trợ của GPS và hệ thống camera, công tác điều hành được kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo an toàn và đúng giờ. Trong khi đó, thẻ vé điện tử giúp hành khách rút ngắn thời gian lên xuống xe, không còn cảnh chen lấn hay phải chuẩn bị tiền lẻ. Môi trường trên xe cũng trở nên văn minh hơn, hạn chế tình trạng cãi vã hay xô đẩy như trước đây.

Thống kê từ Transerco cho thấy, trong quý I/2025, đơn vị đã vận hành 792.000 lượt xe buýt, phục vụ hơn 54 triệu lượt hành khách, chiếm trên 56% tổng sản lượng toàn mạng - một con số cho thấy mức độ tin tưởng ngày càng lớn của người dân vào loại hình vận tải công cộng.

Không chỉ dừng ở đó, Hà Nội đang từng bước "xanh hóa" giao thông bằng việc đưa vào vận hành xe buýt điện. Bắt đầu vận hành từ đầu năm 2025, đến nay, các tuyến xe điện đã ghi nhận mức tăng trưởng tích cực về cả sản lượng vận chuyển và doanh thu, phản ánh sự ủng hộ rõ nét từ phía người dân đối với phương tiện thân thiện với môi trường.

Hệ thống giao thông thông minh đang dần góp phần hình thành một văn hóa giao thông hiện đại – nơi người dân chủ động lựa chọn phương tiện hợp lý, tuân thủ quy định và cùng xây dựng một đô thị phát triển bền vững. Ứng dụng GPS và các công nghệ số vào vận hành xe buýt chính là bước đệm quan trọng hướng tới mục tiêu lớn là đưa giao thông công cộng trở thành lựa chọn hàng đầu trong giao thông đô thị tương lai.