Giảm tai nạn, nâng ý thức: Hiệu quả rõ nét từ Luật giao thông mới

Theo thông tin từ Văn phòng Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia, trong 4 tháng đầu năm 2025, tình hình tai nạn giao thông trên cả nước tiếp tục chuyển biến tích cực, với số vụ tai nạn, số người chết và bị thương đều giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2024. Cụ thể, số vụ tai nạn giảm hơn 26%, số người chết giảm hơn 6% và số người bị thương giảm gần 37%.

Trong 4 tháng của năm 2025 (tính từ ngày 15/12/2024 đến 14/4/2025), toàn quốc xảy ra 6.328 vụ tai nạn giao thông, làm chết 3.475 người, bị thương 4.248 người. So với cùng kỳ năm 2024 giảm 2.274 vụ (26,44%), giảm 235 người chết (6,33%), giảm 2.452 người bị thương (36,6%). Trong khi đó, 6 tháng đầu năm 2024, cả nước xảy ra 12.350 vụ tai nạn giao thông, làm chết 5.343 người và bị thương 9.552 người.

Đặc biệt, trong kỳ nghỉ lễ 30/4 – 1/5/2025 kéo dài 5 ngày, tình hình tai nạn giao thông trên toàn quốc đã ghi nhận những chuyển biến tích cực, với số vụ tai nạn, số người chết và bị thương đều giảm so với cùng kỳ năm 2024. Cụ thể, cả nước xảy ra 268 vụ tai nạn, làm 128 người chết và 203 người bị thương, giảm lần lượt 79 vụ (22,77%), 10 người chết (7,25%) và 82 người bị thương (28,77%). Trong đó, tai nạn đường bộ chiếm phần lớn với 265 vụ, làm 126 người tử vong và 200 người bị thương.

So với năm ngoái, tai nạn đường bộ giảm 81 vụ, số người chết giảm 11 người và số người bị thương giảm 85 người. Tai nạn đường sắt ghi nhận 2 vụ, làm chết 1 người (tăng so với năm trước), trong khi đường thủy có 1 vụ, làm chết 1 người và bị thương 3 người. Ngoài ra, lực lượng Cảnh sát giao thông cả nước đã xử lý hơn 42.600 trường hợp vi phạm, tạm giữ hơn 11.900 phương tiện, tước gần 1.400 giấy phép lái xe. So với kỳ nghỉ lễ 2024, số vi phạm bị xử lý giảm hơn 35.600 trường hợp.

Hiệu quả từ những quy định mới lần đầu tiên được luật hóa

Kết quả trên phản ánh hiệu quả bước đầu của các giải pháp đồng bộ trong bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, đặc biệt là sau khi Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực từ đầu năm.

Một trong những quy định phải kể đến của Luật Trật tự ATGT đường bộ đó là các điều khoản về điểm trừ giấy phép lái xe (GPLX). Đây là lần đầu tiên nước ta luật hóa điểm của GPLX.

Điều 58 của Luật quy định: Điểm của giấy phép lái xe được dùng để quản lý việc chấp hành pháp luật về trật tự, ATGT đường bộ của người lái xe, bao gồm 12 điểm. Khi người điều khiển phương tiện vi phạm luật giao thông, tùy theo tính chất, mức độ của hành vi, sẽ bị trừ điểm tương ứng. Dữ liệu điểm trừ sẽ được cập nhật ngay khi quyết định xử phạt có hiệu lực.

Dữ liệu về điểm trừ giấy phép lái xe của người vi phạm sẽ được cập nhật vào hệ thống cơ sở dữ liệu ngay sau khi quyết định xử phạt có hiệu lực. GPLX được phục hồi đủ 12 điểm khi chưa bị trừ hết điểm và không bị trừ điểm trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày bị trừ điểm gần nhất.

Trường hợp GPLX bị trừ hết điểm thì người đó không được điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ theo loại giấy phép đã bị trừ hết điểm.

Sau ít nhất 6 tháng kể từ ngày bị trừ hết điểm, người có GPLX được tham gia kiểm tra nội dung kiến thức pháp luật về trật tự ATGT theo quy định. Việc kiểm tra kiến thức do lực lượng CSGT tổ chức, người có GPLX có kết quả đạt yêu cầu mới được phục hồi đủ 12 điểm.

Bên cạnh đó, Luật Trật tự ATGT đường bộ còn quy định chi tiết 28 hành vi bị nghiêm cấm đối với người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ. Một trong những hành vi bị cấm được bạn đọc quan tâm là cấm “điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn”. Quy định này nhằm mục đích phòng ngừa, làm giảm tai nạn giao thông do sử dụng rượu, bia gây ra.

Tiếp đến là quy định liên quan đến kinh doanh, vận tải ô tô. Thời gian qua có những vụ việc bỏ quên trẻ em trên ô tô đưa đón đi học, vì vậy lần này, Luật Trật tự ATGT đường bộ đã bổ sung quy định ô tô kinh doanh vận tải chở học sinh, trẻ em mầm non hoặc ô tô kinh doanh vận tải kết hợp với hoạt động đưa đón học sinh, trẻ em mầm non phải có thiết bị ghi nhận hình ảnh học sinh, trẻ em mầm non và thiết bị có chức năng cảnh báo, chống bỏ quên trẻ em trên xe.

Nhằm ngăn chặn các vụ việc đau lòng như trên, Luật đã bổ sung quy định: Ô tô kinh doanh vận tải chở học sinh, trẻ em mầm non, hoặc kết hợp đưa đón học sinh phải được trang bị camera ghi hình và thiết bị cảnh báo chống bỏ quên trẻ em.

Đây là quy định nhận được sự đồng tình của phụ huynh và xã hội, góp phần nâng cao an toàn cho nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất.

Một điểm cải tiến mang tính ứng dụng công nghệ là người tham gia giao thông có thể xuất trình giấy tờ qua tài khoản định danh điện tử.

Các loại giấy tờ có thể tích hợp gồm: Giấy phép lái xe; chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ, bằng, chứng chỉ điều khiển xe máy chuyên dùng; giấy đăng ký xe hoặc bản sao chứng thực giấy đăng ký xe kèm bản gốc giấy biên nhận của tổ chức tín dụng còn hiệu lực (trong thời gian tổ chức tín dụng giữ bản chính giấy đăng ký xe); giấy chứng nhận kiểm định, tem kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, giấy xác nhận thời hạn hiệu lực của giấy chứng nhận kiểm định và tem kiểm định (đối với loại phương tiện giao thông có quy định phải kiểm định); giấy chứng nhận bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới...

Quy định này giúp giảm phiền hà, rút ngắn thời gian xử lý vi phạm và tạo điều kiện thuận lợi trong việc thực thi công vụ của lực lượng chức năng.

Quyết tâm, quyết liệt cao nhất để tạo chuyển biến trong thời gian ngắn nhất

Theo ông Lê Kim Thành – Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, quý I/2025 là giai đoạn đầu tiên triển khai các quy định mới của Luật Trật tự, ATGT đường bộ, Luật Đường bộ và Nghị định số 168/2024/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe. Các bộ, ngành đã triển khai đồng bộ quyết liệt các giải pháp trong Luật, văn bản dưới luật và đạt được nhiều kết quả rất tích cực.

Trong quý I/2025, toàn quốc xảy ra 4.760 vụ tai nạn giao thông, làm chết 2.615 người, bị thương 3.186 người. So với cùng kỳ năm 2024, giảm 1.833 vụ (-27,8%), giảm 215 người chết (-7,6%), giảm 2.003 người bị thương (-38,6%); công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp cao điểm 30/4-1/5 đã có nhiều kết quả tích cực. Tai nạn giao thông giảm cả ba tiêu chí; số vụ vi phạm về nồng độ cồn, tốc độ, tiếp tục giảm.

Đánh giá cao những kết quả đã đạt được, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, mặc dù các tiêu chí (số vụ tai nạn giao thông, số người chết, số người bị thương) giảm nhưng con số thiệt hại về người, tài sản vẫn ở mức cao, gây tổn thương tinh thần lâu dài cho các gia đình và xã hội. Cùng với đó, tình trạng ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường từ hoạt động giao thông cũng là những vấn đề nghiêm trọng cần được giải quyết dứt điểm.

Từ đó, Phó Thủ tướng nêu một số nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách cần ưu tiên thực hiện: Giảm tai nạn giao thông trên tất cả các lĩnh vực (đường bộ, đường sắt, đường thủy và hàng không); chống ùn tắc giao thông; giải quyết ô nhiễm môi trường do phương tiện giao thông. Cùng với đó, các bộ, ngành tiếp tục hoàn thiện pháp luật về đường thủy, đường bộ và hàng không, đặc biệt là tách bạch quản lý nhà nước về hàng không và an ninh hàng không; luật hóa trách nhiệm của các chủ đầu tư hạ tầng giao thông, đơn vị vận tải, chính quyền địa phương.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần quyết tâm, quyết liệt cao nhất để tạo chuyển biến thực chất trong công tác đảm bảo trật tự, an toàn giao thông trong thời gian ngắn nhất.

Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2025 không chỉ mang tính đột phá trong tư duy lập pháp, mà còn tạo ra một khuôn khổ pháp lý hiện đại, đồng bộ. Khi được thực hiện nghiêm túc, đồng bộ từ trung ương đến địa phương, luật sẽ góp phần làm thay đổi sâu sắc nhận thức và hành vi của người tham gia giao thông, từng bước xây dựng xã hội an toàn, văn minh, kỷ cương hơn.