Đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông “lăn bánh” sau 10 năm xây dựng

Có thể vận chuyển 1,02 triệu người/ngày

Ông Vũ Hồng Trường, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV đường sắt đô thị Hà Nội (Hanoi Metro) cho biết, dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông được phê duyệt từ 2008, bằng nguồn vốn vay của Chính phủ Trung Quốc và vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam.

Dự án có tổng chiều dài 13,05km, toàn bộ đi trên cao (điểm đầu là ga Cát Linh, điểm cuối là ga Yên Nghĩa, có 12 nhà ga trên cao) và khu depot tại Phú Lương – quận Hà Đông, với 13 đoàn tàu.

Dự án được thiết kế theo tiêu chuẩn đường sắt đôi, khổ 1435 mm. Tốc độ tối đa 80km/h, tốc độ khai thác là 35km/h. Thời gian chạy tàu từ Cát Linh đến Hà Đông (hoặc ngược lại) là 23,63 phút, khi đưa vào khai thác thương mại sẽ hoạt động liên tục từ 5h - 23h hàng ngày.

Khung giờ cao điểm, các đoàn tàu chạy giãn cách với tần suất 6 phút có một đoàn tàu cập ga với sức chở tối đa 960 người/đoàn. Trong giờ bình thường tàu được khai thác 10 phút/chuyến. Lưu lượng vận chuyển tối đa đạt 1,02 triệu người/ngày.

Tháng 10/2011, dự án chính thức được khởi công xây dựng và cơ bản hoàn thành công tác thi công xây dựng, lắp đặt thiết bị vào tháng 11/2018.

Từ tháng 12/2018, dự án thực hiện căn chỉnh đồng bộ, vận hành thử kỹ thuật và vận hành thử nghiệm. Do diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19 đến cuối tháng 12/2020, dự án mới hoàn thành công tác chạy thử liên động toàn hệ thống.

Trong thời gian chạy thử 20 ngày Tổng thầu EPC đã thực hiện vận hành hơn 5.740 chuyến tàu chạy, với tổng số hơn 70.000km vận hành an toàn dưới sự giám sát bởi các đơn vị tư vấn giám sát, tư vấn đánh giá an toàn, các cơ quan chức năng và Hội đồng kiểm tra Nhà nước.

Theo ông Trường, là công trình trọng điểm với công nghệ mới áp dụng vào Việt Nam, nên ngay từ khi bắt đầu triển khai dự án đã được Hội đồng Kiểm tra Nhà nước, Bộ GTVT, các bộ ngành và các cơ quan liên quan của Nhà nước theo chức năng nhiệm vụ đã kiểm tra, theo dõi và chỉ đạo sát sao.

“Các công việc xây dựng đã được thi công đầy đủ theo hồ sơ thiết kế được phê duyệt. Kết quả thí nghiệm, kiểm tra, kiểm định, thử nghiệm, chạy thử đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật theo quy định của thiết kế xây dựng và dự án đã được đơn vị đánh giá an toàn cấp chứng nhận an toàn hệ thống”, ông Trường cho hay.

Bài học đắt giá

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông thừa nhận dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông để lại nhiều bài học cho việc triển khai các dư án đường sắt đô thị trong thời gian tới.

Đánh giá công tác chuẩn bị đầu tư của dự án chưa tốt, các cơ quan chưa lường hết nhiều vấn đề phát sinh nên phải điều chỉnh bổ sung thiết kế, hay việc chậm tiến độ.

Theo tính toán ban đầu, mặt bằng của dự án sẽ hoàn thành trong năm 2015 và hoàn thành xây dựng trong năm 2017 nhưng không được như kỳ vọng.

"Những điều này khiến dự án đáng lẽ hoàn thành năm 2017, song công tác giải phóng mặt bằng chậm và thiết kế kỹ thuật thay đổi làm thời gian thực hiện dự án bị kéo dài", ông Đông nói.

Việc dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông triển khai xây dựng theo tiêu chuẩn Trung Quốc nhưng khi nghiệm thu lại là đơn vị tư vấn ACT của Pháp theo tiêu chuẩn châu Âu được Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông lý giải, thời điểm ký kết hợp đồng với tổng thầu EPC để triển khai dự án thì Việt Nam chưa có tiêu chuẩn về thiết kế, đặc biệt là liên quan đến các thiết bị. Bởi vậy, tại thời điểm đó (năm 2013), tiêu chuẩn nào mà Việt Nam không có thì sử dụng tiêu chuẩn Trung Quốc.

“Tiêu chuẩn của Trung Quốc cũng dựa trên hệ tiêu chuẩn của châu Âu, nhưng tùy thuộc điều kiện mỗi quốc gia có tiêu chí áp dụng khác nhau. Ngay cả tiêu chuẩn của Trung Quốc tại thời điểm ký kết hợp đồng cũng chưa đầy đủ, chưa có tiêu chuẩn về khai thác, họ cũng vừa làm vừa xây dựng nên không đồng bộ ngay từ đầu. Còn tư vấn Pháp ACT đánh giá an toàn theo phương pháp đánh giá của châu Âu chứ không phải dùng tiêu chuẩn châu Âu để đánh giá an toàn dự án Cát Linh - Hà Đông. Tuy vậy, đây cũng là bài học cho Bộ GTVT, các đô thị lớn trong việc triển khai các dự án đường sắt đô thị sau này”, ông Đông cho biết.

Giá vé đi tàu Cát Linh – Hà Đông

Dự kiến giá vé tàu Cát Linh – Hà Đông được tính theo quãng đường di chuyển của hành khách, trong đó tối đa 15.000 đồng/lượt nếu đi toàn tuyến và thấp nhất là 8.000 đồng với quãng ngắn nhất.

Giá vé ngày là 30.000 đồng/người (không giới hạn số lượt đi lại trên tuyến theo ngày). Giá vé tháng có các mức 200.000 đồng/người cho hành khách phổ thông; 100.000 đồng/người cho học sinh, sinh viên, người lao động tại các khu công nghiệp.

Người lao động tại các văn phòng, công sở, doanh nghiệp ngoài khu công nghiệp mua vé tháng theo hình thức tập thể, được áp dụng mức 140.000 đồng/người/tháng.

Người có công, người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em dưới 6 tuổi, nhân khẩu thuộc hộ nghèo được miễn vé.