Đảm bảo lợi ích tốt nhất cho người chưa thành niên nghiện ma túy khi vào cơ sở cai nghiện

Thông tin được ông Nguyễn Văn Du, Phó Chánh án TANDTC cho biết tại buổi họp báo công bố Pháp lệnh diễn ra sáng ngày 6/4.

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Du cho biết, việc ban hành Pháp lệnh nhằm hướng tới việc bảo vệ tốt nhất quyền, lợi ích hợp pháp của người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi trong quá trình xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; Bảo đảm tính nhanh chóng, công khai, khách quan, công bằng, đúng quy định của pháp luật trong việc xem xét, quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Bảo đảm thủ tục tố tụng thân thiện, phù hợp với tâm lý, lứa tuổi của người dưới 18 tuổi.

Với sự ra đời của Pháp lệnh, số lượng người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi được đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc sẽ tăng lên. Do vậy, Tòa án và các cơ quan có liên quan đã chuẩn bị cơ sở vật chất cho việc thi hành Pháp lệnh này.

Quá trình nghiên cứu, xây dựng Pháp lệnh các cơ quan liên quan đã đánh giá tác động vấn đề này. Cụ thể, hiện nay Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội là cơ quan chịu trách nhiệm, quản lý trực tiếp đã rà soát, xây dựng kế hoạch đầu tư, nâng cấp cơ sở cai nghiện ma túy đáp ứng các yêu cầu về cơ sở vật chất, trang thiết bị và phương tiện theo quy định của Nghị định số 116/2021/NĐ-CP ngày 21/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng, chống ma túy, Luật Xử lý vi phạm hành chính về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy.

Trong thời gian tới, TANDTC sẽ phối hợp với các bộ ngành có liên quan (Bộ Công an, Viện kiểm sát, Bộ Tài chính) để lập kinh phí triển khai thi hành Pháp lệnh này như hoạt động tổ chức tập huấn nghiệp vụ chuyên môn, tuyên tryền phổ biến giáo dục pháp luật và các chi phí tố tụng khác có liên quan…

Sự ra đời của Pháp lệnh này chắc chắn sẽ làm gia tăng đáng kể khối lượng công việc cho các Tòa án, đặc biệt là các TAND cấp huyện.

Bên cạnh đó, đây lại là một loại việc mới liên quan đến đối tượng đặc thù là người dưới 18 tuổi nên đòi hỏi các Thẩm phán tham gia xem xét, quyết định phải là người đã được đào tạo hoặc có kinh nghiệm giải quyết các vụ việc liên quan đến người dưới 18 tuổi hoặc có hiểu biết cần thiết về tâm lý học, khoa học giáo dục đối với người dưới 18 tuổi. Đây chính là những thách thức đối với hệ thống Tòa án trong việc giải quyết loại việc này trong thời gian tới.

Theo Phó Chánh án Nguyễn Văn Du, hiện nay, TANDTC đang xây dựng Kế hoạch triển khai thi hành Pháp lệnh, trong đó chú trọng vào việc chuẩn bị các điều kiện cần thiết về nguồn nhân lực hiện có và có kế hoạch đào tạo để đảm bảo thi hành Pháp lệnh hiệu quả, bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên nghiện ma túy.

Trong thời gian tới, trên cơ sở thực tiễn thi hành Pháp lệnh này, TANDTC sẽ tiếp tục rà soát, đánh giá về cơ sở vật chất, nguồn nhân lực nếu phát sinh sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định, Phó Chánh án Nguyễn Văn Du cho hay.

Hiện nay, tình trạng người chưa thành niên sử dụng trái phép ma túy đang ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, việc cai nghiện tự nguyện lại chưa hiệu quả, nhiều trường hợp không đăng ký cai nghiện tự nguyện hoặc có đăng ký nhưng vi phạm, đặc biệt là người chưa thành niên lang thang, không có nơi cư trú ổn định…

Việc cai nghiện ma túy bắt buộc đối với người chưa thành niên bị bỏ ngỏ trong một thời gian dài, gây ảnh hưởng không nhỏ đến trật tự an toàn xã hội. Vì vậy, để đảm bảo lợi ích tốt nhất cho người chưa thành niên nghiện ma túy, sự ra đời của Pháp lệnh nhằm bảo vệ và hỗ trợ người chưa thành niên cai nghiện ma túy, phát triển lành mạnh, góp phần ổn định trật tự xã hội.

Pháp lệnh có những quy định cho Tòa án và Thẩm phán được tham vấn ý kiến hoặc yêu cầu chuyên gia y tế, tâm lý, giáo dục, xã hội học, đại diện của nhà trường nơi người bị đề nghị học tập, đại diện Ủy ban nhân dân cấp xã, đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và các tổ chức thành viên của Mặt trận nơi người bị đề nghị cư trú và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác tham gia các phiên họp trong trường hợp cần làm rõ tình trạng sức khỏe, tâm lý, điều kiện sống, học tập của người bị đề nghị, Phó Chánh án Nguyễn Văn Du cho biết thêm.

Để triển khai thi hành Pháp lệnh kịp thời, hiệu quả, TANDTC sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện các hoạt động như: Xây dựng Kế hoạch triển khai thi hành Pháp lệnh. Quán triệt và hướng dẫn các Tòa án chuẩn bị triển khai thi hành Pháp lệnh. Cùng với đó là xây dựng văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Pháp lệnh; rà soát sửa đổi, bổ sung văn bản quy phạm pháp luật có liên quan; nghiên cứu xây dựng và tập huấn về hệ thống biểu mẫu thống kê và sổ nghiệp vụ; sửa đổi, bổ sung, nâng cấp phần mềm thống kê, phần mềm quản lý án phù hợp với quy định của Pháp lệnh…