Đắk Lắk: Vì sao dự án “Bố trí ổn định dân di cư tự do” xã Vụ Bổn thi công cầm chừng?

Với tổng vốn đầu tư 318,7 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương, dự án “Bố trí ổn định dân di cư tự do” tại xã Vụ Bổn được triển khai giai đoạn 2020–2023, nhằm cấp đất ở, đất sản xuất và đầu tư hạ tầng thiết yếu cho 484 hộ với hơn 2.500 nhân khẩu. Tuy nhiên, sau nhiều năm triển khai, dự án đang rơi vào tình trạng chậm tiến độ nghiêm trọng và phải lùi thời hạn hoàn thành đến năm 2027.

Theo báo cáo của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk (Ban QLDA), dự án được quyết định chủ trương đầu tư từ tháng 7/2020 và phê duyệt dự án từ tháng 11/2021. Tuy nhiên, tính đến ngày 31/12/2023, tổng kế hoạch vốn mới chỉ được bố trí 55 tỷ đồng, đạt 17,26% so với tổng mức đầu tư. Lũy kế giải ngân đến 31/12/2023 đạt 53,46 tỷ đồng (97,2% vốn bố trí).

Sự chậm trễ chủ yếu đến từ việc thiếu vốn để triển khai đồng bộ các hạng mục. Với nguồn vốn hạn chế, Ban QLDA chỉ ưu tiên thực hiện 02 hạng mục có tính khả thi cao và ít vướng mắc về đất lâm nghiệp là đường dẫn hai đầu cầu Krông Bông và Cầu vượt sông Krông Bông.

Đến nay, 2 hạng mục này cơ bản hoàn thành (đạt khoảng 97% khối lượng). Tuy nhiên, thực tế hạng mục mới chỉ đắp được khoảng 500m nền đường và chưa thể thi công hoàn thành mặt đường, lề đường, nút giao... do vướng mắc về giải phóng mặt bằng (GPMB).

Theo BQLDA, mặc dù đã phê duyệt phương án GPMB, vẫn còn 02 hộ dân chưa chịu nhận tiền đền bù ( huyện Krông Pắc: 1 hộ và huyện Krông Bông: 01 hộ) khiến một phần mặt bằng chưa được bàn giao để hoàn thiện công trình. Các hạng mục xây dựng còn lại của dự án (giao thông nội vùng, hạ tầng kỹ thuật khu dân cư, thủy lợi) cũng chưa được triển khai do dự án chưa được bố trí vốn và đã hết thời gian thực hiện.

Vướng mắc về đất đắp công trình tiếp tục cản trở tiến độ do liên quan đến đất lâm nghiệp và quy định của Luật Khoáng sản. Việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng đã được trình HĐND tỉnh xem xét, song hiện cũng tạm dừng vì dự án đã hết thời gian thực hiện. Đáng chú ý, đến nay dự án vẫn chưa được bổ sung vào kế hoạch đầu tư công trung hạn từ ngân sách Trung ương giai đoạn 2021–2025, khiến khó khăn trong triển khai ngày càng chồng chất.

Mặc dù có công văn của Văn phòng Chính phủ yêu cầu UBND tỉnh Đắk Lắk bố trí ngân sách địa phương để hoàn thành các dự án ổn định dân di cư tự do đã được hỗ trợ vốn từ dự phòng ngân sách Trung ương năm 2022, việc tham mưu và bố trí vốn vẫn chưa có cơ sở để triển khai thực hiện.

Cũng theo BQLDA, nhu cầu bổ sung vốn cho dự án hiện này là khoảng 13,057 tỷ đồng để hoàn thành 02 hạng mục cầu và đường dẫn, cũng như thanh toán các chi phí liên quan. Đối với các hạng mục xây dựng còn lại như giao thông nội vùng (28,76 tỷ đồng), hạ tầng kỹ thuật khu dân cư (59,32 tỷ đồng) và công trình thủy lợi (72,67 tỷ đồng), hiện chưa có kinh phí thực hiện.

Ngoài các vướng mắc về vốn và mặt bằng, dự án còn đối mặt với những thách thức từ điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn của đồng bào Mông di cư tại xã Vụ Bổn. Hạ tầng giao thông, điện, trường học, nước sinh hoạt còn yếu kém; trình độ dân trí thấp, thiếu điều kiện chăm sóc sức khỏe và học hành. Bên cạnh đó, các thủ tục pháp lý như đăng ký thường trú còn nhiều khó khăn, dẫn đến khiếu kiện đông người; tình trạng lấn chiếm, mua bán đất trái phép và đặc biệt là tự ý dựng nhà ở trên đất dự án diễn ra phức tạp, gây khó khăn cho công tác quy hoạch, quản lý dân cư và thực hiện dự án.

Để dự án sớm hoàn thành và phát huy hiệu quả, Ban QLDA đã kiến nghị UBND tỉnh Đắk Lắk điều chỉnh, bổ sung dự án vào kế hoạch đầu tư công trung hạn nguồn ngân sách Trung ương giai đoạn 2021-2025 để hoàn thành dứt điểm cầu Krông Bông và đường dẫn trong năm 2025. Đồng thời, đề xuất bổ sung dự án vào kế hoạch trung hạn nguồn ngân sách Trung ương giai đoạn 2026-2030 để thực hiện các hạng mục còn lại. Kiến nghị UBND tỉnh bố trí khoảng 13 tỷ đồng vốn để hoàn thành hạng mục đường trục chính vào khu dự án.