Đại lý không có xăng dầu bán, có hay không việc "găm hàng" từ trên?

Tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương tại Phiên họp thứ 9 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sáng nay (16/3), các ĐBQH đặc biệt quan tâm chất vấn nguồn cung và giá xăng dầu trong nước.

Khi DN cam kết chắc chắn nguồn cung đảm bảo, Bộ mới cho dừng nhập khẩu xăng dầu

ĐBQH Trần Quốc Tuấn ( đoàn Trà Vinh) đề nghị Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết giải pháp căn cơ để giải quyết tình trạng nguồn cung xăng dầu thiếu hụt, khiến các doanh nghiệp bị lỗ, nhiều cửa hàng treo biển hết xăng chờ tăng giá.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, giá xăng dầu thế giới tăng đột biến vì đứt gãy nguồn cung tại một số nước có sản lượng lớn, tác động từ cuộc xung đột Nga - Ukraine... Thị trường xăng dầu thế giới tăng với biên độ 40-60%. Cùng với đó, nguồn cung trong nước gặp khó khăn do Nhà máy Lọc dầu Nghi Sơn, cung ứng 35% số xăng dầu cả nước, giảm công suất. "Ba tháng qua, nhà máy này chỉ sản xuất được tối đa 80% công suất", Bộ trưởng nói.

Cùng với các giải pháp bình ổn thị trường trong nước, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu thực tế, tới giữa tháng 2 vừa qua nguồn cung xăng dầu trong nước đủ đáp ứng tới hết tháng 3. Cụ thể, tháng 2, tổng nguồn cung trong nước có khoảng 3 triệu m3, trong đó nguồn tồn dư là khoảng 1,2 triệu m3. "Nguồn cung không lúc nào thiếu". Khẳng định điều này, Bộ trưởng còn cho biết, thậm chí Bộ Công Thương "có kế hoạch, phân giao các doanh nghiệp tăng nhập khẩu lên gấp đôi sản lượng bình thường, 1 triệu m3 trở lên".

Trước câu hỏi tranh luận của đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (đoàn Kiên Giang) về vai trò của các nhà máy lọc dầu thế nào trong việc bình ổn nguồn cung để chủ động hơn nguồn cung cấp ra thị trường trong nước, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng “đây chính là ẩn số để giải phương trình nguồn cung xăng dầu trong nước”.

“Trước đây chúng ta từng không có nhà máy lọc dầu nhưng vẫn không thiếu xăng dầu. Có nhà máy lọc dầu mà không áp dụng các chính sách cần thiết thì cũng không có giá tăng chênh lệch quá xa so với thế giới như vừa qua”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Hiện Nhà máy Bình Sơn hoạt động tương đối ổn định nhưng công suất chỉ chiếm 30- 35% nguồn cung ứng. Trong khi đó Nhà máy lọc dầu Nghi sơn là liên doanh và hoạt động không hiệu quả, với khó khăn nội tại chủ yếu là vấn đề tài chính và hiện các bên liên doanh đang được yêu cầu thực hiện đúng cam kết cung ứng xăng dầu.

“Chỉ khi nào có cam kết chắc chắn trước Bộ Công Thương rằng, nguồn ở Nhà máy Nghi Sơn ra thị trường đảm bảo, thì chúng tôi mới cho dừng nhập khẩu xăng dầu. Bộ sẽ kiến nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan liên quan xử lý cho triệt để”, Bộ trưởng Công Thương khẳng định.

Có hay không việc "găm hàng" xăng dầu từ tuyến vĩ mô, chứ không chỉ đại lý?

ĐBQH Phạm Văn Hòa ( đoàn Đồng Tháp) phản ánh thực tế: Khi hỏi các đại lý xăng dầu trên địa bàn thì được biết do nguồn cung của nhà điều hành ở cấp vĩ mô không đưa xuống, nên đại lý không có hàng để bán. Vậy, Bộ trưởng cho biết có hay không việc "găm hàng" xăng dầu từ tuyến vĩ mô chứ không chỉ đại lý? Đại lý phía trên không đưa xuống thì có hiện tượng “găm hàng” từ trên hay không?”,  đại biểu chất vấn.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công Thương cho biết, liên quan hoạt động thanh, kiểm tra ở các địa phương, với sự kết hợp của Tổng cục Quản lý thị trường và Sở Công Thương các địa phương đạt được nhiều kết quả. Đến thời điểm này, toàn thị trường có 17 nghìn cửa hàng bán lẻ, trong đó lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra 16.800 cửa hàng. Cơ quan quản lý đã xử lý các cửa hàng bán lẻ vi phạm, chỉ chiếm rất ít với 211 cửa hàng.

Cũng theo Bộ trưởng, có nhiều lý do dẫn đến việc nhiều cửa hàng dừng bán, có cửa hàng đóng cửa sửa chữa, có cửa hàng đã báo cáo việc dừng bán, nhưng cũng có những cây xăng cố tính "găm hàng", chờ nâng giá. "Việc cửa hàng đóng cửa, treo biển không có nguồn cung là có thực, Một số nơi nói không có hàng vì họ nhập nguồn từ Nhà máy Nghi Sơn, nên khi nhà máy đột ngột giảm nguồn cung thì không dễ đi nhận hàng đầu mối khác, nhưng số lượng này không nhiều. 

Đồng thời ông Nguyễn Hồng Diên cũng thẳng thắn bày tỏ, nếu phát hiện ra doanh nghiệp đầu mối thực hiện không đúng chức năng sẽ xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật

“Lực lượng chức năng đang tiến hành thanh tra đồng bộ 33 doanh nghiệp có chức năng nhập khẩu xăng dầu. Nếu phát hiện doanh nghiệp đầu mối không thực hiện đúng chức năng thì dứt khoát xử lý nghiêm, thậm chí đình chỉ kinh doanh và rút giấy phép. Không có hiện tượng bao che, không cho qua chuyện”, Bộ trưởng Bộ Công Thương khẳng định.