Chủ tịch Quốc hội: Tránh tình trạng luật khung, luật ống

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 28, sáng 18/12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến bổ sung một số dự án luật vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì phiên họp.

Bổ sung 4 dự án luật

Trình bày báo cáo đề nghị bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, cho biết, Chính phủ đề nghị đưa vào 04 dự án luật vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, gồm: Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi), Luật Hóa chất (sửa đổi), Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi), Luật Quản lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (sửa đổi).

Theo đó, đối với dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi), Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết, sẽ sửa 3 nhóm chính sách lớn gồm: Hoàn thiện quy định về căn cứ xác định nạn nhân; quy định chế độ hỗ trợ người đang trong quá trình xác định là nạn nhân; hoàn thiện quy định để nâng cao chế độ, chính sách hỗ trợ và bảo vệ nạn nhân.

Về dự án Luật Hóa chất (sửa đổi), sửa 4 nhóm chính sách gồm: Phát triển bền vững ngành công nghiệp hóa chất thành ngành công nghiệp nền tảng hiện đại; quản lý hóa chất đồng bộ trong toàn bộ vòng đời; quản lý hóa chất nguy hiểm trong sản phẩm: Nâng cao hiệu quả bảo đảm an toàn hóa chất trên cơ sở.

Về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi), sửa 5 nhóm chính sách gồm: Hoàn thiện các quy định về đối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng; hoàn thiện quy định về cách tính thuế giá trị gia tăng; hoàn thiện các quy định về thuế suất thuế giá trị gia tăng; hoàn thiện các quy định về khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào; hoàn thiện các quy định về hoàn thuế giá trị gia tăng.

Đối với dự án Luật Quản lý vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (sửa đổi), sửa 4 nhóm chính sách gồm: Hoàn thiện quy định về khái niệm vũ khí, công cụ hỗ trợ, linh kiện vũ khí công cụ hỗ trợ và vật liệu nổ công nghiệp mới, quy định về quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh xuất khẩu nhập khẩu dao có tính sát thương cao; cắt giảm, đơn giản hóa giấy tờ hồ sơ quy định trong các thủ tục hành chính về vũ khí, vật liệu nổ, tiền chất thuốc nổ, công cụ hỗ trợ, quy định cấp giấy phép sử dụng vũ khí công cụ hỗ trợ, không quy định thời hạn trong giấy phép sử dụng và chuyển việc cấp giấy xác nhận đăng ký sang cấp giấy phép sử dụng; cho phép tổ chức doanh nghiệp nước ngoài cho, tặng, viện trợ vũ khí, công cụ hỗ trợ cho Việt Nam để phục vụ cho việc nghiên cứu, sản xuất trang bị, sử dụng; sửa đổi, bổ sung một số quy định về nghiên cứu sản xuất kinh doanh sử dụng vật liệu nổ công nghiệp, nhằm tháo gỡ những khó khăn vướng mắc cho các tổ chức, doanh nghiệp phục vụ phát triển kinh tế xã hội.

Thẩm tra về đề nghị bổ sung dự án Luật Hóa chất (sửa đổi), Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi), Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi), Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (sửa đổi) vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng tán thành với sự cần thiết sửa đổi 04 Luật nêu trên để kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng, khắc phục những hạn chế, bất cập đã được chỉ ra qua tổng kết thi hành các luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Theo ông Tùng, các chính sách được đề xuất trong các dự án Luật cơ bản phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.

“Đề nghị Chính phủ, trong quá trình soạn thảo các dự án Luật này sau khi được bổ sung vào Chương trình, cần nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội, bổ sung, hoàn thiện các chính sách, bảo đảm tính toàn diện của nội dung tổng kết, đánh giá tác động, tính khả thi và đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật” ông Tùng nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, sau khi bổ sung 4 dự án Luật nêu trên, số lượng dự án trình Quốc hội cho ý kiến và thông qua tại kỳ họp thứ 7 là rất lớn, trong khi số lượng dự án trình cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8 còn hạn chế (03 dự án).

Tuy nhiên, theo yêu cầu của Quốc hội, chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đề xuất của Chính phủ thì, thời gian tới, còn nhiều dự án luật, dự thảo nghị quyết cần được các cơ quan khẩn trương nghiên cứu, rà soát để trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, bổ sung vào Chương trình.

Chỉ bổ sung các luật thực sự cấp bách, đột xuất

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, việc trình các nội dung phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Chủ tịch Quốc hội lưu ý, các Bộ, ngành, trong đó Bộ Tư pháp tham mưu với Chính phủ cần hạn chế các dự án trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét quyết định bổ sung vào Chương trình.

“Mặc dù Luật có cho phép Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét điều chỉnh chương trình, nhưng chỉ bất đắc dĩ mới bổ sung, còn Chương trình xây dựng luât pháp lệnh hàng năm do Quốc hội quyết định. Dù Luật cho phép nhưng nên hạn chế, chỉ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định bổ sung điều chỉnh Chương trình những gì thực sự cấp bách đột xuất. Do đó, các cơ quan nên đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị các dự án để trình Quốc hội cho ý kiến”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưy ý, cần quy định rõ trong quá trình nghiên cứu hoàn thiện xây dựng luật đối với trường hợp phát sinh chính sách mới, hoặc có sửa đổi bổ sung chính sách đã nêu cần đánh giá tác động kỹ lưỡng, tuân thủ đúng quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Đi vào cụ thể, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, các dự án Luật phải tính toán tổng thể như các luật về thuế không phải chỉ có riêng thuế VAT. Khi Quốc hội thông qua Nghị quyết về thuế tối thiểu toàn cầu đã yêu cầu phải rà soát tổng thể với pháp luật về ưu đãi đầu tư, các luật về thuế…nên cần phải chủ động để tính toán tổng thể thuế gồm các luật về các loại thuế và Luật Quản lý thuế.

Chủ tịch Quốc hội đặc biệt lưu ý, các cơ quan đẩy nhanh tiến độ, “tránh tình trạng có gì làm nấy dẫn đến thiếu tính đồng bộ, thống nhất”.

Về Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT), Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ về phạm vi quy định mặt hàng chịu thuế VAT, nhất là đối với nông sản. “Trước đây làm rất kĩ lưỡng đối với vấn đề nông sản, dù rất phức tạp nhưng sau này phát sinh nhiều sai phạm tiêu cực liên quan đến hóa đơn VAT, cà phê, tôm, cá… thì vấn đề này lại không được tính toán đầu ra, đầu vào, mà lại loại trừ phạm vi rất lớn trong lĩnh vực này. Không thể vì gian lận ở một bộ phận mà hủy hết tất cả; nếu không sẽ không bảo đảm bản chất của thuế VAT. Trường hợp có gian lận thì phải đấu tranh xử lý mạnh hơn nữa. Trong khi đó trong chính sách trong hồ sơ dự án Luật cũng không đề cập đến vấn đề này”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Ngoài ra, về thuế VAT của thủy điện, nếu chỉ phân bổ thuế là không đúng bản chất. Thuế VAT đối với các dự án đầu tư, nhất là các dự án đầu tư mở rộng, hiện còn nhiều nội dung được cử tri nêu ra cần được rà soát để sửa đổi. Vấn đề về phân bón đã tồn tại từ lâu đến nay chưa được giải quyết triệt để vấn đề thuế suất, đối tượng chịu thuế.

“Quy định về thuế VAT nằm ở nhiều nghị định khác nhau, nên cần rà soát luật hóa tối đa, tránh tình trạng luật khung, luật ống nhất là đối với luật về thuế. Hoàn thuế VAT cũng là vấn đề cần được quan tâm”, Chủ tịch Quốc hội nói.

Đối với dự án Luật Hóa chất (sửa đổi), Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, dự án luật này liên quan chặt chẽ, tác động rất lớn đến sản xuất tiêu dùng, phòng chống tội phạm… nên có ngay từ đầu là phải xin ý kiến, đánh giá tác động rất kỹ, nhất là những ý kiến của các Hiệp hội người tiêu dùng, VCCI, những cơ quan đại diện cho người sản xuất và người tiêu dùng; không nên đặt ra những quy định làm khó cho doanh nghiệp và cho người dân trong quá trình này.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, trong phạm vi điều chỉnh của dự án Luật này, có những vấn đề giao thoa về quản lý nhà nước cần phải làm kỹ. Như đối với quản lý tiền chất ma túy, có những loại do Bộ Công Thương quản lý, có những loại do Bộ Y tế quản lý, liên quan đến xuất nhập khẩu thì liên quan trực tiếp đến Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan, vấn đề tiêu chuẩn vấn đề quy chuẩn nhiều loại hóa chất này… Do đó, vấn đề phối hợp kiểm tra chuyên ngành phức tạp. Bên cạnh đó, nhiều nội dung được quy định ở trong Nghị định để hướng dẫn Luật Hóa chất và các luật có liên quan.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với sự cần thiết sửa đổi Luật Hóa chất, Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Phòng, chống mua bán người, Luật Quản lý, sử dụng vũ khí và vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; cơ bản tán thành với nội dung các chính sách do Chính phủ đề xuất đối với 4 dự án luật. Hồ sơ đã được chuẩn bị đầy đủ, đúng quy định.

Về tiến độ trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất, đối với dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi), Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi), sẽ trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7, thông qua tại Kỳ họp thứ 8 như Chính phủ đề nghị. Đối với dự án Luật Hóa chất (sửa đổi), trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8, thông qua tại Kỳ họp thứ 9. Đối với dự án Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ (sửa đổi), trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7, xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 8, trong quá trình chuẩn bị, nếu Chính phủ chuẩn bị tốt, đưa ra thảo luận tại Kỳ họp thứ 7 được các đại biểu Quốc hội đồng thuận cao, thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét, phối hợp với Chính phủ trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 7 theo quy trình tại 1 Kỳ họp.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát trong quá trình xây dựng các dự án luật, nếu có điều chỉnh, bổ sung chính sách thì cần thực hiện đúng theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Trong quá trình soạn thảo cần chuẩn bị kỹ các nội dung theo ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội, ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến thẩm tra của các cơ quan. Chính phủ cần tiếp tục rà soát, đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị, khẩn trương bổ sung các luật có tính cấp bách mà thực tiễn đang đòi hỏi, đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu trong các Nghị quyết, các văn bản chỉ đạo.