Cần quy định chặt chẽ tránh sự can thiệp vào hoạt động của đoàn thanh tra

Các đại biểu đã thảo luận nhiều nội dung, trong đó tập trung nhiều nhất các quy định liên quan đến kết luận thanh tra, xử lý chồng chéo, và can thiệp sau thanh tra...

Phát biểu thảo luận, đại biểu Lê Hữu Trí – Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa nhận định, dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) lần này đã được bổ sung, hoàn chỉnh, tiếp thu nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3. Các thiết kế của luật đã khắc phục một số hạn chế, vướng mắc, bất cập trong quá trình thực hiện Luật Thanh tra năm 2010, nhiều thiết chế được quy định tại các nghị định, Thông tư đã được luật hóa.

Về một số nội dung cụ thể, đại biểu cũng đề nghị quy định rõ các biện pháp tránh sự can thiệp của thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước, của người đứng đầu cơ quan thanh tra đối với hoạt động của Đoàn thanh tra. Đề nghị bổ sung về xây dựng kế hoạch thanh tra và xử lý kết luận sau thanh tra nếu trong trường hợp người đứng đầu cơ quan thanh tra trình kế hoạch thanh tra hoặc kết luận thanh tra mà thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp không chấp thuận thì ý kiến không chấp thuận phải thể hiện bằng văn bản và nêu rõ lý do không chấp thuận nhằm bảo đảm các quy định tại khoản 3 và khoản 6 Điều 9 được thực hiện nghiêm túc.ản lý nhà nước cùng cấp không chấp thuận thì ý kiến không chấp thuận phải thể hiện bằng văn bản và nêu rõ lý do không chấp thuận nhằm bảo đảm các quy định tại khoản 3 và khoản 6 Điều 9 được thực hiện nghiêm túc.

Vì vậy, để bảo đảm hoạt động thanh tra được chính xác, khách quan, chống tham nhũng, tiêu cực, có hiệu quả, luật cần quy định rõ các biện pháp tránh sự can thiệp của thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước, của người đứng đầu cơ quan thanh tra đối với hoạt động của Đoàn thanh tra.

Đại biểu cho rằng, luật cần thiết kế các biện pháp để bảo đảm vị thế chính trị, tính độc lập gắn với tính chịu trách nhiệm của người đứng đầu của các cơ quan thanh tra nhà nước tương xứng với chức trách, nhiệm vụ được giao và nhất là bảo đảm thực hiện hiệu quả chức năng quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Anh – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh cho rằng, các nội dung quy định về hoạt động Thanh tra tại chương IV dự thảo Luật chỉ phù hợp với Thanh tra hành chính, chưa thực sự phù hợp với đặc thù của thanh tra chuyên ngành là một nội dung nhưng nhiều đối tượng thanh tra, thời hạn thanh tra ngắn.

Bởi vì cơ quan thanh tra chuyên ngành đều là cơ quan thanh tra nhà nước có thanh tra viên, đồng thời sẽ không còn cơ quan thanh tra chuyên ngành tại các chi cục thuộc Sở. Hoạt động thanh tra chuyên ngành tại địa phương trước đây được thể hiện bởi các chi cục này sẽ được tổ chức thực hiện bởi Thanh tra cấp tỉnh, các Sở. Điều này góp phần bảo đảm tính chuyên nghiệp, nâng cao hiệu quả hoạt động của công tác thanh tra chuyên ngành. Do đó, cần phân định rạch ròi phạm vi hoạt động, đối tượng, trình tự, thủ tục giữa Thanh tra hành chính với thanh tra chuyên ngành nhằm nâng cao trách nhiệm của các cơ quan trong chủ động thực hiện công tác thanh tra.

Về thẩm định dự thảo kết luận thanh tra quy định tại Điều 73 dự thảo Luật, đại biểu cho rằng, chỉ phù hợp với những cuộc thanh tra có quy mô lớn, khối lượng công việc nhiều, nội dung phức tạp; không phù hợp các cuộc Thanh tra hành chính do Thanh tra Bộ cũng như Thanh tra cấp sở, cấp huyện tiến hành để đánh giá việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ chấp hành quy định của pháp luật đối với cơ quan, tổ chức thuộc phạm vi quản lý. Việc thu thập hồ sơ, tài liệu đánh giá chứng cứ trong hoạt động thanh tra thường khâu phức tạp.

Vì vậy, để bảo đảm tính chính xác, khách quan của kết luận thanh tra, đại biểu đề nghị thẩm định dự thảo kết luận thanh tra do đoàn thanh tra cấp bộ thực hiện chỉ nên quy định theo hướng thực hiện khi cần thiết giống như quy định đối với thanh tra cấp sở, cấp huyện. Đồng thời, đề nghị bổ sung nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết điều này.

Đồng quan điểm, đại biểu Ma Thị Thúy – Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang cũng đề nghị cân nhắc việc quy định thẩm định dự thảo kết luận thanh tra. Đại biểu cho rằng, đoàn thanh tra hoạt động độc lập, chịu trách nhiệm trước pháp luật. Người ra quyết định thanh tra, người được giao thẩm định muốn có đủ cơ sở pháp lý đủ căn cứ thẩm định thì phải tiến hành kiểm tra, xác minh.

Về bản chất, việc thẩm định này cũng giống như cuộc thanh tra. Như vậy, cuộc thanh tra đó sẽ tiến hành 2 lần không đảm bảo nguyên tắc, không trùng lặp về phạm vi, đối tượng. Việc thẩm định sẽ phải có thời gian nhất định để thực hiện, như vậy sẽ ảnh hưởng đến thời hạn ban hành kết luận thanh tra.

Đại biểu cũng đề nghị, nghị giữ nguyên quy định về thẩm quyền ban hành kế hoạch thanh tra hàng năm như Luật hiện hành. Bởi vì Giám đốc Sở, Chủ tịch UBND cấp huyện có trách nhiệm xem xét, phê duyệt kế hoạch thanh tra chậm nhất vào ngày 15/12 hàng năm vì nội dung đối tượng thanh tra chuyên ngành của Sở thường là cá nhân, tổ chức nhỏ lẻ thường không sử dụng phần quản lý văn bản nên khi tục tổng hợp thành 1 kế hoạch thanh tra của tỉnh sẽ rất nhiều nội dung đối tượng nên sẽ gây khó khăn khi thực hiện quy định gửi kế hoạch thanh tra cho đối tượng thanh tra.

Đại biểu Trần Nhật Minh – Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An cho rằng, thẩm quyền thành lập Thanh tra Sở theo quy định trong dự thảo Luật là chưa rõ ràng. Khoản 2 Điều 27 Dự thảo Luật quy định: Thanh tra sở được thành lập tại một số sở có phạm vi quản lý rộng và yêu cầu quản lý chuyên ngành phức tạp theo quy định của Chính phủ. Việc thành lập thanh tra tại các sở khác do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định căn cứ vào yêu cầu quản lý và biên chế được giao.

Theo quy định này, một số sở có phạm vi rộng, yêu cầu quản lý chuyên ngành phức tạp thì không có quy định cơ quan nào quyết định thành lập Thanh tra Sở. Dự thảo Luật cần quy định rõ nguyên tắc UBND cấp tỉnh quyết định thành lập Thanh tra Sở, trong đó việc thành lập Thanh tra Sở tại một số Sở có phạm vi rộng, yêu cầu quản lý chuyên ngành phức tạp cũng do UBND tỉnh quyết định thành lập nhằm đảm bảo tính thống nhất, bình đẳng giữa các tổ chức này.

Đại biểu Trần Nhật Minh chỉ ra một số điểm chưa phù hợp tại khoản 1 Điều 52 có quy định: nếu có chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra và hoạt động kiểm toán nhà nước thì cơ quan nào đang tiến hành thanh tra hoặc kiểm toán trước thì cơ quan đó tiếp tục thực hiện hoặc cơ quan thanh tra, cơ quan kiểm toán nhà nước trao đổi, thống nhất để một cơ quan thực hiện.

Đại biểu đề nghị cân nhắc, quy định kỹ lưỡng nội dung này để đảm bảo phù hợp, khả thi khi áp dụng. Cần quy định rõ để giải quyết vấn đề chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động của Thanh tra Bộ, Thanh tra Tổng cục, Cục và Thanh tra tỉnh, Thanh tra sở thì Thanh tra Bộ tiến hành thanh tra.