Cần nâng thời hạn nghĩa vụ quân sự và độ tuổi nhập ngũ của công dân

Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh tại phiên thảo luận về Luật Nghĩa vụ quân sự chiều 3/11

Kéo dài thời hạn nghĩa vụ quân sự

Trình bày Tờ trình về dự án Luật Nghĩa vụ quân sự (sửa đổi) trước Quốc hội, Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh cho rằng, thời hạn phục vụ tại ngũ trong thời bình của hạ sĩ quan và binh sĩ theo quy định của Luật hiện hành đã bộc lộ nhiều bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội nhân dân (QĐND) và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Theo Bộ trưởng, QĐND Việt Nam đang xây dựng Quân chủng Hải quân, Phòng không - Không quân và một số binh chủng tiến thẳng lên hiện đại với nhiều vũ khí, trang bị kỹ thuật công nghệ cao. Vì vậy, bộ đội phải có đủ thời gian huấn luyện nâng cao trình độ.

Ngoài việc thực hiện nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, quân đội còn phải thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng khác do Đảng và Nhà nước giao như: Cứu hộ, cứu nạn, phòng tránh thiên tai, khắc phục hậu quả chiến tranh, công tác dân vận... đã chiếm một phần đáng kể thời gian huấn luyện của bộ đội.

Trong khi đó, "Luật hiện hành quy định hai thời hạn phục vụ tại ngũ khác nhau (18 tháng và 24 tháng) chưa thật sự công bằng, ảnh hưởng đến tư tưởng của hạ sĩ quan và binh sĩ, nhất là đối với đối tượng phục vụ tại ngũ 24 tháng. Hằng năm, Bộ Quốc phòng cũng phải tổ chức tuyển quân, xuất ngũ hai đợt, gây tốn kém về vật chất và thời gian của các địa phương", Bộ trưởng cho hay.

Đồng thời, Bộ trưởng phân tích: "Nếu thực hiện thời hạn phục vụ tại ngũ 18 tháng như hiện nay thì chỉ đảm bảo được thời gian huấn luyện chiến đấu đến cấp phân đội, không đảm bảo được thời gian huấn luyện chiến đấu ở cấp cao hơn, vì không đủ thời gian để tổ chức huấn luyện, hợp luyện cho bộ đội. Do vậy, chưa đáp ứng được mục tiêu, yêu cầu xây dựng quân đội trong tình hình mới".

Do đó, dự án Luật quy định, thống nhất thời hạn phục vụ tại ngũ trong thời bình của hạ sĩ quan và binh sĩ là 24 tháng, nhằm bảo đảm đủ thời gian huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Cụ thể, trong thời gian phục vụ tại ngũ, hạ sĩ quan, binh sĩ được huấn luyện cơ bản, có kỹ năng, có bản lĩnh chính trị, kỷ luật tốt, được rèn luyện sức khỏe, thể lực tốt; khi xuất ngũ được phục vụ trong ngạch dự bị, chất lượng quân nhân dự bị được nâng cao; nếu có tình huống cần thiết phải huy động vào lực lượng thường trực, sẽ tham gia tác chiến được ngay, không phải qua huấn luyện; hằng năm không phải tập trung huấn luyện bổ sung, giảm được ngân sách đảm bảo.

Về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban quốc phòng và an ninh của Quốc hội - Nguyễn Kim Khoa cho rằng, việc quy định thời hạn nghĩa vụ quân sự phục vụ tại ngũ là nội dung quan trọng, cần phải có cơ sở chính trị, xã hội, pháp lý, khoa học thực tiễn để bảo đảm yêu cầu đáp ứng mục tiêu xây dựng, nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của quân đội, kết hợp việc xây dựng lực lượng thường trực có số lượng hợp lý với xây dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu.

Qua thảo luận, đa số thành viên của Ủy ban đề nghị thực hiện phương án quy định thống nhất thời gian phục vụ tại ngũ là 24 tháng như Tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, cũng còn một số ý kiến chưa thực sự thống nhất, trong đó có ý kiến đề nghị giữ như quy định của Luật hiện hành, hoặc quy định một thời hạn chung là 18 tháng đối với các quân nhân phục vụ tại ngũ để bảo đảm sự công bằng trong thực hiện nghĩa vụ quân sự, hoặc đề nghị giảm đều thời hạn phục vụ tại ngũ xuống 12 tháng (đặc biệt là đối với công dân đã tốt nghiệp bậc đại học).

Ngoài ra, thành viên Ủy ban cũng kiến nghị, để nâng cao chất lượng xây dựng quân đội, cần phải kết hợp chặt chẽ các giải pháp đổi mới công tác tuyển quân, nhất là tuyển được nguồn thanh niên đã được đào tạo qua các trường đại học và cao đẳng, vào thực hiện nghĩa vụ quân sự tại ngũ, sử dụng ngay vào các vị trí đòi hỏi chuyên môn, kỹ thuật phù hợp.

Nâng độ tuổi gọi công dân nhập ngũ

Theo Luật Nghĩa vụ quân sự hiện hành quy định, độ tuổi gọi công dân nhập ngũ trong thời bình từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi, nên hằng năm tỷ lệ công dân có trình độ đại học trở lên được gọi nhập ngũ vào quân đội thấp. Mặt khác, số công dân được ưu tiên tạm hoãn gọi nhập ngũ để học đại học, sau khi tốt nghiệp, phần lớn đã hết độ tuổi gọi nhập ngũ.

Vì vậy, dự án Luật bổ sung quy định về độ tuổi gọi nhập ngũ trong thời bình đến hết 27 tuổi. Đối với công dân học chương trình đào tạo đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ.

Về thời điểm gọi nhập ngũ, Bộ trưởng cũng cho biết thêm “Luật nghĩa vụ quân sự hiện hành chưa quy định cụ thể về thời điểm gọi nhập ngũ, nên công dân không chủ động sắp xếp được thời gian học tập, lao động. Dự án Luật quy định cụ thể thời điểm gọi công dân nhập ngũ được thực hiện vào tháng 2, hoặc tháng 3 hằng năm”.

Ngoài ra, Luật Nghĩa vụ quân sự hiện hành quy định đối tượng tạm hoãn gọi nhập ngũ trong thời bình quá rộng, khiến tỷ lệ công dân tốt nghiệp cao đẳng, đại học vào phục vụ tại ngũ không nhiều. Một số công dân còn lợi dụng chính sách tạm hoãn gọi nhập ngũ, để trốn tránh thực hiện nghĩa vụ quân sự. Vì vậy, dự án Luật đã quy định chỉ tạm hoãn đối với đối tượng là học sinh phổ thông, sinh viên đào tạo đại học chính quy và bãi bỏ quy định về việc tạm hoãn đối với công dân “Đi xây dựng vùng kinh tế mới trong 3 năm đầu”.

Để bảo đảm chính sách đối với người nhiễm chất độc da cam, dự án Luật bổ sung quy định tạm hoãn gọi nhập ngũ trong thời bình đối với một con của người nhiễm chất độc da cam bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.