Bài 2: Khơi thông nguồn lực phát triển đột phá Du lịch “xứ sở thần tiên”

Nghị quyết Đại hội lần thứ XIX Đảng bộ tỉnh Cao Bằng, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đề ra mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Trải qua 2/3 chặng đường thực hiện Nghị quyết, ngành du lịch Cao Bằng đã có bước hồi phục phát triển nhanh, mạnh mẽ...

Để tiềm năng trở thành sản phẩm du lịch có giá trị

Sau hơn 3 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIX Đảng bộ tỉnh Cao Bằng và Chương trình số 06-Ctr/TU của Tỉnh ủy Cao Bằng về phát triển du lịch, dịch vụ bền vững trên địa bàn giai đoạn 2020-2025 và những năm tiếp theo, du lịch Cao Bằng đã có bước phát triển đáng ghi nhận, đảm bảo đúng định hướng của tỉnh và là một trong những ngành chuyển biến tích cực về tốc độ tăng trưởng.

Năm 2022, du lịch Cao Bằng đạt 1,2 triệu lượt khách, bước vào năm 2023 tăng lên gần 2 triệu lượt khách, tăng 72% so với cùng kỳ, khẳng định du lịch Cao Bằng tăng tốc khá ấn tượng. Với sự chủ động phục hồi du lịch sau đại dịch Covid-19, từ năm 2022, Cao Bằng có thêm nhiều sản phẩm du lịch mới hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.

Sở dĩ Cao Bằng được ví là chốn thần tiên vì được thiên nhiên ưu ái, có nhiều danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, văn hóa nổi tiếng. Tỉnh có nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng như: Khu du lịch sinh thái Phia Oắc, Phia Đén, hồ Thang Hen, núi Mắt Thần, động Ngườm Ngao… và đặc biệt là thác Bản Giốc được đánh giá là thác nước tự nhiên lớn nhất Đông Nam Á và là thác nước nằm trong top 10 thác nước kỳ vĩ nhất thế giới. Bên cạnh đó, trên địa bàn toàn tỉnh hiện có hơn 200 di tích, trong đó 98 di tích đã được xếp hạng, 03 di tích Quốc gia đặc biệt, 02 Bảo vật quốc gia và hơn 2.000 di sản văn hoá vật thể, phi vật thể độc đáo.

Ngoài các danh lam thắng cảnh, nhiều giá trị di sản địa chất độc đáo, Cao Bằng còn có các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của nhiều dân tộc anh em, mỗi dân tộc đều có những di sản văn hóa độc đáo, nét đặc trưng về tập quán sản xuất, tập tục sinh hoạt truyền thống, kho tàng văn nghệ dân gian đặc trưng riêng như Hát Then của người Tày, Nghệ thuật ca tuồng Dá Hai, Hát Páo Dung dân tộc Dao, Múa khèn Mông... Hơn nữa, Cao Bằng còn được biết đến bởi những món ẩm thực đặc trưng vùng Đông Bắc và ngành nghề thủ công truyền thống, những giá trị văn hoá phi vật thể tiêu biểu. Trong đó, Nghi lễ Then Tày, Nùng được ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Ông Hoàng Xuân Ánh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Cao Bằng cho biết, Cao Bằng có vị trí chiến lược trọng yếu, là phên dậu biên cương phía bắc, nơi khởi nguồn của cách mạng Việt Nam. Với ưu thế đường biên giới dài trên 333km, giáp Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc, tỉnh có mạng lưới các cửa khẩu quan trọng và nhiều lối mở, đường mòn qua lại biên giới hai nước. Thêm vào đó, tỉnh còn có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú, nhiều mỏ có trữ lượng lớn như sắt, chì, kẽm, vật liệu xây dựng... và nổi tiếng với các sản phẩm nông nghiệp đặc hữu như lê, thạch đen, hạt dẻ, gạo nếp, quýt, trà…

Được thiên nhiên ưu đãi với nhiều nét đẹp hoang sơ, với điều kiện tự nhiên đặc thù của vùng miền núi phía bắc, Cao Bằng có nhiều tiểu vùng sinh thái, nhiều danh lam thắng cảnh kỳ vĩ không chỉ mang giá trị đa dạng sinh học, di sản, địa chất, địa mạo độc đáo, mà còn có nhiều di tích lịch sử khảo cổ học nổi tiếng như thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, hồ Thang Hen, Công viên địa chất Non nước Cao Bằng, Vườn quốc gia Phia Oắc-Phia Đén…”. Ngoài ra, Cao Bằng còn có nền văn hóa đa dạng, đặc sắc với 27 dân tộc anh em, chiếm khoảng 95% dân số toàn tỉnh, với những phong tục, tập quán, nét sinh hoạt văn hóa độc đáo, phong phú, ẩm thực đa dạng, tạo nên sự giao thoa, hình thành văn hóa dân tộc bản địa, trở thành nét đặc trưng của vùng đất Cao Bằng.

Những điều kiện thuận lợi trên giúp tỉnh có nhiều tiềm năng, thế mạnh trong việc triển khai những trọng tâm đột phá, bao gồm đưa du lịch trở thành nền kinh tế mũi nhọn, giúp Cao Bằng trở thành trung tâm du lịch của khu vực trung du và miền núi phía Bắc; phát triển nông nghiệp thông minh, xây dựng thương hiệu, tăng sức cạnh tranh các sản phẩm nông nghiệp hướng đến xuất khẩu; phát triển kinh tế cửa khẩu nhằm xây dựng Cao Bằng trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa đi Trung Quốc, Kazakhstan sang các nước châu Âu và ngược lại”.

Ngành du lịch đi trước một bước chuyển đổi số

Năm 2023, doanh thu từ ngành du lịch tỉnh Cao Bằng đạt 1.334 tỉ đồng với gần 2 triệu du khách, tăng 72% so với năm 2022, và bằng 112% kế hoạch năm. Trong đó, có khoảng 34.000 lượt du khách quốc tế.

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra sôi động, nền kinh tế số đang tạo động lực để thay đổi ngành du lịch, chuyển dần cách thức tương tác cũng như nâng cao trải nghiệm của du khách trong và ngoài nước.

Tỉnh Cao Bằng đã nhạy bén triển khai nhiều giải pháp công nghệ cũng như thiết lập các chính sách phù hợp để tăng tốc chuyển đổi và đem lại trải nghiệm tích cực hơn cho du khách. Việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong du lịch đưa đến vô vàn cơ hội cho các doanh nghiệp cùng ngành. Các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo và blockchain giúp tính minh bạch và an toàn trong quá trình thanh toán và giao dịch. Ngoài ra, việc sử dụng các dịch vụ trực tuyến giúp tăng cường trải nghiệm của khách hàng, tạo ra sự tiện lợi, dễ dàng, nâng cao tính cạnh tranh của doanh nghiệp.

Thực hiện Đề án Chuyển đổi số tỉnh Cao Bằng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tích cực triển khai các nền tảng số phục vụ du lịch, phối hợp với đơn vị cung cấp dịch vụ duy trì và nâng cấp Cổng Du lịch thông minh (caobangtourism.vn); phát triển ứng dụng du lịch thông minh trên smartphone (app Cao Bang Tourism) với các tiện ích tra cứu bản đồ, tìm thông tin chính xác về các địa điểm, lập trình tự động theo nhu cầu, đặt dịch vụ khách sạn, nhà hàng dễ dàng, tiết kiệm thời gian, chi phí cho du khách; giúp các cá nhân, doanh nghiệp mở rộng cơ hội kinh doanh, quảng bá, tạo liên kết chuỗi, phát triển chuỗi sản phẩm dịch vụ du lịch hoàn chỉnh.

Thứ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông tại Ngày hội Du lịch Cao Bằng tại Hà Nội chia sẻ, liên quan sản phẩm du lịch, Cao Bằng cần tiếp tục phát huy các sản phẩm, chương trình, tuyến, điểm du lịch hiện có; đồng thời làm mới loại hình, dịch vụ du lịch đa dạng, độc đáo trên cơ sở tiềm năng, lợi thế cạnh tranh, gắn với phát huy giá trị di sản và bản sắc văn hóa dân tộc; chú trọng phát triển các chuỗi sản phẩm liên huyện, liên tỉnh mới, tiếp tục nghiên cứu, phát triển sản phẩm du lịch qua biên giới; xây dựng các gói kích cầu du lịch có chất lượng, có tính cạnh tranh so với các điểm đến khác"...

Thực tế hiện nay, tỉnh Cao Bằng còn sở hữu nhiều trang thông tin điện tử, fanpage phục vụ quảng bá, phát triển du lịch với nhiều lượt truy cập, tương tác; lượng tin, bài đăng quảng bá với mật độ cao, nội dung phong phú, như các trang thông tin điện tử: dulichcaobang.vn có trên 3.820.000 lượt truy cập (tổng lượt truy cập đến nay trên 9.730.000 lượt), caobangtourism.vn có trên 980.000 lượt truy cập (tổng lượt truy cập đến nay trên 2.500.000 lượt), trang caobanggeopark.com có trên 1.700.000 lượt truy cập, đăng Các Fanpage: Công viên địa chất Non nước Cao Bằng có khoảng 127.000 lượt truy cập, Du lịch Non nước Cao Bằng có trên 478.000 lượt truy cập,….

Ngành du lịch tăng cường ứng dụng công nghệ số trong công tác quảng bá du lịch bằng cách phối hợp thực hiện các chuyên mục: “Du lịch Non nước Cao Bằng”, “Cao Bằng Non nước ngàn năm”, “Cao Bằng tiềm năng và phát triển” trên các ấn phẩm báo chí của tỉnh; khai thác hiệu quả tin, bài tuyên truyền về Công viên địa chất Non nước Cao Bằng trên ấn phẩm báo điện tử giới thiệu về hình ảnh, du lịch Cao Bằng; mở các chuyên trang, chuyên mục, phóng sự, nâng cao chất lượng các tin, bài, tăng cường đăng tải những hình ảnh đẹp về con người, quê hương, non nước Cao Bằng; lắp đặt 5 bảng tra cứu thông tin tư liệu về Công viên địa chất Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng tại các trung tâm thông tin của công viên địa chất…

Liên kết để du lịch Cao Bằng đến du khách trong và quốc tế

Cao Bằng là vùng đất phên dậu phía Bắc Tổ quốc, xa Thủ đô và các trung tâm kinh tế lớn, hạn chế kết nối vì cung đường dài, xa. Do đó, Tỉnh ủy chỉ đạo tháo gỡ điểm nghẽn, quan tâm đầu tư hạ tầng giao thông để kết nối Cao Bằng gần hơn với Bắc Kạn - Thái Nguyên, Tuyên Quang - Hà Giang - Lạng Sơn - Quảng Ninh nối với các tỉnh Đông Bắc và thông xuống Hà Nội, Hải Phòng và cả nước.

Trong những năm qua, tỉnh Cao Bằng đã liên kết 6 tỉnh Việt Bắc để hình thành chuỗi liên kết các tỉnh thông qua chương trình du lịch "Qua những miền di sản Việt Bắc" gồm các tỉnh Hà Giang, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên và Cao Bằng

Các tỉnh chiến khu Việt Bắc có nhiều điểm tương đồng về điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội và tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch, nhất là du lịch lịch sử, du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, văn hóa, với hệ thống những điểm di tích quan trọng của quốc gia, như: ATK Pác Bó (Cao Bằng), ATK Tân Trào (Tuyên Quang), ATK Định Hóa (Thái Nguyên), ATK Chợ Đồn (Bắc Kạn).

Nơi đây cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, hệ sinh thái đa dạng với những cánh rừng nguyên sinh, hệ thống sông, hồ, thác nước, hang động hùng vĩ, những địa danh nổi tiếng như: Công viên Địa chất Non nước Cao Bằng, Công viên Địa chất Toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang), hồ Ba Bể (Bắc Kạn), núi Mẫu Sơn (Lạng Sơn), hồ Núi Cốc (Thái Nguyên), Danh thắng Quốc gia Đặc biệt Na Hang-Lâm Bình (Tuyên Quang)… được đánh giá là điểm đến thú vị, có sức hấp dẫn đối với khách du lịch cả trong nước và quốc tế.

Bên cạnh đó, năm 2023 - 2024 Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch khảo sát và xúc tiến xây dựng tuyến du lịch trải nghiệm thứ 5 kết nối CVĐC Toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) - CVĐC Toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng sẽ là sản phẩm độc đáo kết nối chưa từng có trên thế giới giữa 2 CVĐC toàn cầu UNESCO. Xúc tiến hình thành tuyến du lịch Ba Bể (Bắc Kạn) - Nguyên Bình - Bảo Lạc - Bảo Lâm (Cao Bằng) - Mèo Vạc - Đồng Văn (Hà Giang). Thời gian tới, các tuyến đường kết nối giữa các huyện giáp ranh Hà Giang, Bắc Kạn, đường cao tốc Cao Bằng - Lạng Sơn - Hà Nội - Hải Phòng - Quốc lộ 1… sẽ kết nối tiềm năng du lịch huyện Nguyên Bình, Bảo Lạc, Bảo Lâm, Thạch An (Cao Bằng) với các tỉnh Bắc Kạn, Hà Giang, Tuyên Quang, Lạng Sơn, mở ra cơ hội liên kết khai thác nhiều loại hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch CVĐC, du lịch mạo hiểm, nghỉ dưỡng, làng nghề, du lịch đỏ…

Để kết nối Cao Bằng với du khách quốc tế, UBND tỉnh Cao Bằng, các sở, ngành xúc tiến trao đổi với CVĐC Toàn cầu UNESCO Khorat, Thái Lan về tiềm năng hợp tác giữa 2 CVĐC. Xúc tiến chuẩn bị tốt công tác tổ chức Hội nghị quốc tế về mạng lưới CVĐC Toàn cầu UNESCO lần thứ 8 của Khu vực châu Á - Thái Bình Dương năm 2024 tại Cao Bằng.

Tích cực tham gia các hoạt động Mạng lưới CVĐC toàn cầu UNESCO và hợp tác quốc tế nhằm mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế với các CVĐC tiềm năng và CVĐC Toàn cầu UNESCO để kết nối thúc đẩy hợp tác về các mặt KT - XH giữa Cao Bằng với các địa phương của các quốc gia CVĐC trên thế giới. Khai thác vận hành thí điểm đón khách du lịch vào khu cảnh quan thác Bản Giốc (Trùng Khánh) theo Hiệp định hợp tác bảo vệ và khai thác tài nguyên du lịch thác Bản Giốc (Việt Nam) - Đức Thiên (Trung Quốc).

Tiếp tục cập nhật tiến độ triển khai các hoạt động xây dựng và phát triển CVĐC Non nước Cao Bằng theo khuyến nghị của chuyên gia. Khảo sát các điểm di sản địa chất, di sản văn hóa, di sản tự nhiên, cơ sở lưu trú, dịch vụ, cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch dự kiến đưa vào tuyến trải nghiệm kết nối CVĐC Non nước Cao Bằng và CVĐC Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) trên địa bàn huyện Hà Quảng; đánh giá chi tiết lựa chọn các điểm để xây dựng tuyến du lịch trải nghiệm.

Đặc biệt, nhóm chuyên gia khảo sát 4 tuyến du lịch Công viên địa chất toàn cầu gồm: Tuyến phía Tây - “Khám phá Phja Oắc - vùng núi của những đổi thay” khảo sát các điểm di sản huyện Nguyên Bình: Vonfram Bản Ỏ, Granit Phja Oắc, Mỏ Vonfram Lũng Mười, Cảnh quan Phja Oắc, Làng du lịch cộng đồng Hoài Khao, Cảnh quan lưng rồng; Khu rừng Trần Hưng Đạo, Cảnh quan núi mào gà, San hô cổ Lang Môn.

Tuyến phía Bắc - “Hành trình về nguồn cội” và một số điểm trên tuyến du lịch trải nghiệm kết nối CVĐC toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng và CVĐC toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) trên địa bàn huyện Hòa An, Hà Quảng, gồm các điểm: Đền vua Lê, Hang Ngườm Slưa, Vườn đá Hoàng Tung, Hang Ngườm Bốc, Đền Dẻ Đoóng, Làng dệt thổ cẩm Luống Nọi, Cảnh quan Kéo Yên, Hoá thạch Cúc đá Lũng Luông, Đền thờ Nùng Trí Cao, Thung lũng treo Sóc Giang và Khu di tích Quốc gia đặc biệt Pác Bó; một số điểm danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử xã Cần Nông, Cần Yên (Hà Quảng) để lựa chọn bổ sung điểm di sản vào tuyến trải nghiệm số 5 kết nối 2 CVĐC Non nước Cao Bằng và Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang).

Tuyến phía Đông - “Trải nghiệm văn hóa bản địa ở xứ sở thần tiên” các điểm di sản thuộc huyện Quảng Hòa, gồm: Đèo Mã Phục, Mắt Thần Núi, Làng hương Phja Thắp, Làng giấy bản Dìa Trên, Làng rèn Pác Rằng, Mỏ nước thần; khảo sát các điểm di sản, đối tác tại huyện Trùng Khánh: Vườn dẻ, Cảnh quan Thoong Gót, Lan’s homestay, Cọn nước, Làng đá Khuổi Ky, Động Ngườm Ngao, Thác Bản Giốc.

Sau 2 năm (2021 - 2022), Đoàn chuyên gia CVĐV toàn cầu UNESCO, gồm Guy Martini, Cố vấn cao cấp, Chủ tịch Hội đồng CVĐC toàn cầu UNESCO; Trần Tân Văn, PGS TS, Ủy viên Hội đồng CVĐC toàn cầu UNESCO, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản Việt Nam làm trưởng đoàn và Ban Quản lý CVĐC Non nước Cao Bằng đã khảo sát tuyến trải nghiệm thứ 4 “Một thời hoa lửa”. Tuyến trải nghiệm này kéo dài qua địa phận thành phố Cao Bằng, huyện Quảng Hòa và huyện Thạch An. Tên gọi "Một thời hoa lửa" của tuyến du lịch này nhằm khẳng định các giá trị địa chất độc đáo của mảnh đất này.

Công viên Địa chất Toàn cầu Non nước Cao Bằng có diện tích hơn 3.000km2, trải dài trên 6 huyện Hà Quảng, Trà Lĩnh, Quảng Uyên, Trùng Khánh, Hạ Lang, Phục Hòa và một phần diện tích các huyện Hòa An, Nguyên Bình và Thạch An. Nơi này có 130 điểm di sản địa chất độc đáo mang giá trị quốc tế, trong đó có 1 khu bảo tồn quốc gia, 5 khu bảo tồn loài sinh cảnh, 5 khu bảo vệ cảnh quan và 2 hành lang đa dạng sinh học, nhiều di tích lịch sử, di sản văn hóa vật thể và phi vật thể.

Năm 2024, tỉnh Cao Bằng tiếp tục củng cố, hoàn thiện và liên kết phát triển các tuyến du lịch gồm nhóm liên kết 8 tỉnh Đông Bắc - Thành phố Hồ Chí Minh và Nhóm liên kết 6 tỉnh Đông Bắc với mục tiêu đón ít nhất 2,2 triệu lượt du khách. Để hiện thực hóa mục tiêu đón 2,2 triệu lượt khách du lịch trong năm nay, Cao Bằng sẽ tiếp tục thu hút các nhà đầu tư chiến lược, xây dựng hạ tầng theo hướng đồng bộ đa chức năng tại 3 di tích quốc gia đặc biệt, các danh thắng quốc gia và vùng Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Non nước Cao Bằng gắn với bản sắc văn hóa dân tộc. Địa phương cũng đang tiếp tục xây dựng tuyến trải nghiệm thứ 5 kết nối với Công viên địa chất Đồng Văn, tỉnh Hà Giang và tập trung phát triển các sản phẩm, loại hình du lịch bền vững như du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp, du lịch sinh thái.