1,5 ngày có thêm 1 tiến sĩ?

Theo thông tin công bố trên website chính thức của Học viện Khoa học Xã hội thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, từ ngày 1/1 đến 11/4, cơ sở này tổ chức bảo vệ luận án tiến sĩ cho hơn 50 học viên các ngành Nhân học, Khảo cổ học, Tâm lý học, Ngôn ngữ học...

Trên mạng xã hội, có người làm phép tính cơ học và đưa ra kết quả: Trung bình một tháng được gần 20 tiến sĩ, chính xác hơn là 1,76 ngày một tiến sĩ. Nếu tính ngày làm việc, chỉ 1 ngày một tiếng, 15 phút, cơ sở này cho “ra lò” một tiến sĩ.

Được biết, trong năm 2016, Học viện Khoa học Xã hội được phân chỉ tiêu đào tạo 1.600 thạc sĩ và 250 tiến sĩ (đợt đầu).Với con số này, tính trung bình chưa đầy 1,5 ngày, lại có một người nhận bằng tiến sĩ.

Không chỉ bất ngờ với tốc độ “sản xuất” của “lò tiến sĩ” này, người dùng Facebook còn bàn tán về những đề tài được cho rằng chưa xứng tầm với luận án tiến sĩ, như: Đặc điểm giao tiếp với dân của Chủ tịch UBND xã, Câu bị động trong Tiếng Anh và các phương thức dịch sang Tiếng Việt, Hành vi nịnh trong tiếng Việt, Địa vị pháp lý của Tổng thống Hợp chủng quốc Hoa Kỳ, Hứng thú rèn luyện nghiệp vụ sư phạm của sinh viên cao đẳng sư phạm, Sự thích ứng với hoạt động dạy học của giáo viên tiểu học mới vào nghề...

Liên tục cập nhật thông tin trao bằng tiến sĩ trên website của Học viện

Trước những lo lắng, thắc mắc của dư luận về số lượng nghiên cứu sinh được đào tạo quá nhiều trong cùng một khoảng thời gian, GS-TS Nguyễn Xuân Thắng, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, cho biết đây là đợt bảo vệ của 44 mã ngành, sau 3 năm làm luận án các nghiên cứu sinh đến hạn bảo vệ. “Thông thường, thời gian đào tạo tiến sĩ là 3 năm. Đây là đợt bảo vệ luận án tiến sĩ thường kỳ. Và đợt này có 44 mã ngành nên viện tổ chức bảo vệ cùng một thời điểm. Trong đợt này, mỗi mã ngành chỉ có 1, 2 luận án được bảo vệ ” - GS Nguyễn Xuân Thắng giải thích.

Khi được hỏi về đề tài của những luận án tiến sĩ có quá vụn vặt, ông Thắng cho biết trên Vietnamnet: "Đó là do quan niệm của mọi người. Nhiều người nghĩ rằng luận án tiến sĩ làm về những thứ cao siêu, trên trời chứ không mang hơi thở cuộc sống. Hiện nay, luận án tiến sĩ đã đi vào với những đề thiết thực với cuộc sống như vậy, thì lại có ý kiến này khác".

Trao đổi với báo chí ngày 21/4, bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Vụ trưởng Vụ Giáo dục ĐH (Bộ GD-ĐT), cho biết để được đào tạo tiến sĩ, các cơ sở đào tạo phải bảo đảm các điều kiện về giảng viên, cơ sở vật chất, nghiên cứu khoa học, kinh nghiệm đào tạo. Quan điểm của Bộ GD-ĐT là vừa bảo đảm quyền tự chủ của các trường trong hoạt động đào tạo, Bộ không can thiệp về mặt chuyên môn nhưng luôn kiểm tra, giám sát chất lượng đào tạo.

Bà Phụng cũng cho biết thêm, Học viện Khoa học Xã hội là sự hợp thành của 17 viện nghiên cứu, đội ngũ tiến sĩ gồm 380 người, trên 170 giáo sư và phó giáo sư.  Chỉ tiêu đào tạo xác định theo quy định hiện hành là 1 tiến sĩ có thể hướng dẫn cùng lúc 3 nghiên cứu sinh, 1 phó giáo sư hướng dẫn cùng lúc 5 nghiên cứu sinh và 1 giáo sư hướng dẫn cùng lúc 7 nghiên cứu sinh, thì năng lực đào tạo của học viện hoàn toàn đáp ứng được.

Về chất lượng luận án, bà Phụng cho rằng việc đánh giá chất lượng chủ yếu thuộc thẩm quyền của chuyên môn. Nhà nước chỉ có thể quản lý chất lượng thông qua việc quy định các điều kiện, tiêu chí của luận án, quy trình tổ chức thực hiện… còn chất lượng chuyên môn phải do các nhà khoa học, các cơ sở được giao nhiệm vụ đào tạo tiến sĩ bảo đảm. 

Để nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ, năm 2011, Bộ GD-ĐT đã rà soát điều kiện bảo đảm chất lượng và đã dừng tuyển sinh của 101 chuyên ngành của 35 cơ sở đào tạo trình độ tiến sĩ và cảnh báo 38 chuyên ngành của 18 cơ sở đào tạo khác do thiếu giảng viên cơ hữu. Năm 2012, Bộ GD-ĐT chính thức thu hồi quyết định đào tạo tiến sĩ 57 chuyên ngành thuộc 27 cơ sở đào tạo không khắc phục được tình trạng thiếu giảng viên.