Chiều 7/9/2018, phiên tòa xét xử sơ thẩm lần hai vụ án Phạm Quang Vinh và đồng phạm về tội “Buôn lậu” tiếp tục với phần xét hỏi.
Liên quan đến vai trò chủ mưu buôn lậu, cáo trạng xác định có đến 3 bị cáo. Trong khi đó qua xét hỏi, các bị cáo đã khai rất tường tận về những kẻ chủ mưu “đạo diễn” đường đi của các “siêu xe”…
Bản cáo trạng số 37/VKS-P3, ngày 18/01/2018 của VKSND Tp. Hồ Chí Minh truy tố Trần Phước Thạnh, Nguyễn Quang Vinh, Trần Thái Nguyên, Nguyễn Giang Lam về tội “Buôn lậu”, trong đó xác định bị cáo Thạnh, Vinh, Lam cùng giữ “vai trò chủ mưu”. Khi đề cập đến vấn đề này, Nguyễn Quang Vinh khai nhận: “Bị cáo không phải chủ mưu, việc mua bán xe như thế nào bị cáo không biết. Bị cáo chỉ làm thủ tục giao nhận xuất nhập khẩu”.
Trả lời thẳng vào câu hỏi “Ai là chủ mưu?”, bị cáo Vinh đáp: “Những người mua xe từ Mỹ và mang về Việt Nam. Những người “đầu nậu” ở Mỹ, còn ở Việt Nam là các chủ salon xe ô tô”. Vinh cho rằng bản thân chỉ được hưởng khoảng 500 triệu đồng trong các phi vụ nhập “siêu xe”. Về những người đưa tiền, Vinh khai là các chủ salon, trong đó có ông Nguyễn Thái Sơn, việc đưa tiền có khi chuyển khoản, có khi giao tiền mặt.
Về nguồn tiền nhập xe, Vinh khai không biết vì những chủ salon chỉ giao bị cáo làm nhiệm vụ xuất nhập. Vinh khai tại tòa: “Tôi không nghĩ là buôn lậu xe vì đều tiến hành đầy đủ các thủ tục, đúng quy định. Trả lời câu hỏi “Cáo trạng xác định Nhà nước thất thu (159,8 tỷ đồng), theo bị cáo ai là người hưởng lợi”- Vinh khai: “Là những người chủ salon”.
Luật sư trao đổi với bị cáo tại phiên tòa
Về mối quan hệ với bị cáo Nguyễn Giang Lam, nguyên cán bộ Phòng quản lý Xuất nhập cảnh Công an Tp. Hồ Chí Minh, Vinh khai quen biết khi đến làm visa. Sau đó, bị cáo Lam có đặt vấn đề giúp Vinh tìm suất Việt kiều định cư nước ngoài hồi hương được nhập một xe ô tô đang sử dụng. Vinh thỏa thuận trả mỗi suất Việt kiều nhập xe là 10.000 USD. “Nhập xe hiệu gì thì cũng chỉ giá đó”, Vinh khai.
Khi được hỏi có bằng chứng gì chứng minh việc đưa 360.000$ cho bị cáo Lam, Vinh đáp việc đưa tiền diễn ra ở quán cà phê, có 2 hay 3 lần bị cáo Nguyên chứng kiến.
Bị cáo Nguyễn Giang Lam phản bác lời khai của Vinh và đề nghị Vinh cung cấp chứng cứ chứng minh việc đưa tiền. Về việc bị quy kết là chủ mưu trong vụ án, bị cáo Lam khai: Cáo trạng xác định hoàn toàn không đúng, không có căn cứ. VKS cho rằng cả bị cáo, Vinh và Thạnh làm chủ mưu, trong khi bị cáo chỉ giới thiệu cho Vinh một trường hợp Việt kiều hồi hương. Theo Nguyễn Giang Lam, cáo trạng lần một xác định bị cáo đồng phạm giúp sức, lần hai là chủ mưu trong khi không làm rõ được bị cáo đồng phạm với ai, giúp sức cho ai? Chính vì thế, bị cáo Giang đã liên tục kêu oan.
Trả lời câu hỏi có ý kiến gì khi cáo trạng xác định là kẻ chủ mưu, bị cáo Trần Phước Thạnh cho rằng “chủ mưu hay không sẽ do Hội đồng xét xử quyết định”. Thạnh khai nhận hồ sơ từ Vinh và sau khi vào tù mới biết bị cáo Lam.
Bị cáo Trần Thái Nguyên khai có gặp bị cáo Lam một lần theo phân công của Vinh. Về lời khai của Vinh cho rằng Nguyên có chứng kiến và biết việc đưa tiền cho Lam, Nguyên khai “Lâu quá tôi không nhớ”, “Tôi có một lần cầm phong bì giao cho bị cáo Lam, số tiền trong đó tôi không rõ”…
Bị cáo Bùi Khắc Hà bị truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” thừa nhận sai phạm nhưng khẳng định không tư lợi, xin HĐXX xem xét hoàn cảnh, nhân thân.
Về các đối tượng nhập xe, Kết luận điều tra đã nêu rõ có 7 chủ salon ô tô tại Tp. Hồ Chí Minh gồm Helena Phạm, Nguyễn Thái Sơn, Trần Quốc Hiền, Nguyễn Văn Sỹ, Nguyễn Hoàng Triệu, Hoàng Minh Trung, Jeny đã móc nối với Nguyễn Quang Vinh, Trần Phước Thạnh, Trần Thái Nguyên và Nguyễn Giang Lam để “thỏa thuận mua tiêu chuẩn nhập khẩu xe ô tô theo diện Việt kiều hồi hương”. Cơ quan CSĐT đã khởi tố bị can đối với Nguyễn Thái Sơn, Helena Phạm, Trần Quốc Hiền về tội “Buôn lậu”. Tuy nhiên, VKSND Tp. Hồ Chí Minh lại ra quyết định hủy bỏ quyết định khởi tố với lý do “chưa đủ căn cứ xử lý theo pháp luật hình sự” (?)
Theo Kết luận điều tra, có tài liệu thể hiện các đối tượng trên tổ chức mua tiêu chuẩn miễn thuế và đặt mua xe ở Mỹ. Helena Phạm là người thuê vận chuyển xe về Việt Nam. Lời khai của các bị cáo tại phiên tòa cho thấy có rất nhiều vấn đề cần xem xét lại về vai trò chủ mưu trong vụ án. Bản án phúc thẩm của TAND cấp cao tại Tp. Hồ Chí Minh tuyên hủy án sơ thẩm lần một cũng đã nêu rõ phải “xác định đúng chủ thể phạm tội buôn lậu”. Việc chỉ mới xác định được một số bị cáo thực hiện hành vi giúp sức xảy ra tại Việt Nam là chưa giải quyết toàn diện vụ án.
Cuối buổi chiều 7/9, HĐXX kết thúc phần xét hỏi. Phiên tòa sẽ tiếp tục được mở lại vào sáng 10/9/2018.