Vụ kiện hành chính kéo dài 18 năm: Phán quyết của tòa án làm sáng tỏ sự thật

Nguyên nhân xuất phát từ việc thu hồi đất thiếu minh bạch và việc ban hành các quyết định xử lý sai luật của cán bộ hành pháp. Mới đây, TAND cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã tuyên hủy ba quyết định (QĐ) hành chính không đúng luật, kết thúc hành trình tìm công lý đầy vất vả của công dân.

Hồ sơ thể hiện, năm 1976, ông Nguyễn Văn Tiếc và vợ là bà Nguyễn Thị Duyên được Công ty thi công cơ giới 1 cấp căn nhà tại số 5A, đường 17, tổ 8, khu phố 5, phường Linh Trung, quận Thủ Đức với diện tích 44m². Năm 1977, vợ chồng ông Tiếc khai phá sử dụng phần đất (trước là đồn bốt của chế độ cũ) phía sau nhà 5A rộng khoảng 750m². Vợ chồng ông Tiếc sử dụng trồng một số cây ăn trái, cây lâu năm, được người dân tại địa phương xác nhận.

Tháng 6/1999, vợ chồng ông Nguyễn Văn Tiếc xây dựng nhà trái phép nhưng hai tháng sau, UBND phường Linh Trung mới lập biên bản về hành vi lấn chiếm đất đai. Ông Tiếc khiếu nại, đến ngày 8/8/2005, UBND quận Thủ Đức bất ngờ ra QĐ số 35/QĐ-UBND thu hồi 542m² ông Tiếc đang sử dụng. UBND quận Thủ Đức cho rằng  nguồn gốc đất thu hồi là do Hội miếu Cây Cầy quản lý sử dụng, ông Tiếc xây nhà chắn ngang phía sân trước của miếu Cây Cầy.

Ông Tiếc bên gốc bạch đàn do ông trồng trong quá trình khai phá đất

Gia đình ông Nguyễn Văn Tiếc khiếu nại, ngày 3/10/2005, UBND quận Thủ Đức ra QĐ số 81/QĐ-UBND, bác đơn của ông Tiếc. Ông Tiếc khiếu nại, ngày 12/9/2007, UBND TP. Hồ Chí Minh ra QĐ số 4108/QĐ-UBND công nhận QĐ số 81 của UBND quận Thủ Đức. Ông Tiếc kêu cứu, Văn phòng Chính phủ (VPCP) đã có văn bản ngày 4/5/2009, truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, giao Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT) chủ trì kiểm tra lại khiếu nại của gia đình ông Tiếc.

Ngày 12/1/2010, Bộ TNMT có Văn bản số 94/BTNMT-TTr, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xác định: Gia đình ông Nguyễn Văn Tiếc đã tự khai phá sử dụng đất trồng cây và đào ao nuôi cá từ năm 1977. Quá trình sử dụng, ông Tiếc có kê khai đăng ký, được UBND phường Linh Trung xác nhận. Không có cơ sở cho rằng ông Tiếc lấn chiếm đất.

Ông Nguyễn Văn Tiếc khởi kiện, yêu cầu hủy cả ba QĐ số 35, 81 và 4108 và được các cấp Tòa án xét xử. Ngày 5/3/2019, TAND cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm theo đơn kháng cáo của ông Tiếc với HĐXX gồm 3 Thẩm phán: Hoàng Thanh Dũng (chủ tọa phiên tòa), Nguyễn Đắc Minh và Trần Xuân Minh.

Trong quá trình giải quyết vụ án, ngày 30/10/2018 TAND cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã có văn bản gửi Bộ TNMT đề nghị làm rõ một số vấn đề mấu chốt. Bộ TNMT có Văn bản số 6853/BTNMT-TTr ngày 17/12/2018 nêu rõ: Khiếu nại của ông Nguyễn Văn Tiếc đã được Bộ TNMT thẩm tra, xác minh và có Văn bản số 94/BTNMT-TTr báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ đồng ý. Qua xem xét không có tình tiết gì khác so với kết quả thẩm tra, xác minh của Bộ TNMT. Do đó, Bộ TNMT giữ nguyên quan điểm tại Văn bản số 94/BTNMT-TTr về việc giải quyết khiếu nại của ông Tiếc.

Theo đuổi vụ việc suốt 18 năm qua, Luật sư Phan Văn Bé (Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) bảo vệ quyền lợi cho ông Nguyễn Văn Tiếc nhận định, hai văn bản của Bộ TNMT đã xác định rõ bản chất sự thật là gia đình ông Tiếc đã tự khai phá sử dụng đất trồng cây và đào ao nuôi cá từ năm 1977. Các QĐ thu hồi đất, bác đơn khiếu nại của ông Tiếc do cán bộ ủy ban ký là không có cơ sở...

 Qua tranh tụng công khai tại phiên tòa, HĐXX nhận định khiếu nại của ông Nguyễn Văn Tiếc là có căn cứ nên cần sửa bản án sơ thẩm. Từ đó, HĐXX chấp nhận yêu cầu kháng cáo của Tiếc, tuyên huỷ cả 3 QĐ số 35, 81 và 4108.

Ông Nguyễn Văn Tiếc xuất trình tài liệu và bày tỏ với phóng viên: “Bộ TNMT đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao cho UBND TP. Hồ Chí Minh chỉ đạo rà soát, xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho gia đình tôi theo quy định của pháp luật đất đai. Trường hợp phải thu hồi đất để sử dụng cho mục đích công cộng thì xem xét bồi thường, hỗ trợ tái định cư theo quy định. Với phán quyết của TAND cấp cao đã làm sáng tỏ sự việc”.

Hy vọng với bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật ngay, vụ việc hy hữu này sẽ được giải quyết dứt điểm, phục hồi quyền lợi hợp pháp, chính đáng của gia đình ông Tiếc bị xâm hại suốt 18 năm qua.