Việc lựa chọn Vua Lý Thái Tông - Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam là thận trọng và chặt chẽ

Ông Ngô Tiến Hùng, Chánh Văn phòng, người phát ngôn của Tòa án nhân dân tối cao

PV: Thưa ông, trong những ngày qua có nhiều thông tin phản hồi về việc đúc tượng Vua Lý Thái Tông của Tòa án nhân dân tối cao, ông có thế nói rõ hơn về việc lựa chọn nhân vật để dựng tượng này được không?

Ông Ngô Tiến Hùng: Trước hết thay mặt cho Tòa án nhân dân tối cao, tôi xin được cảm ơn các cơ quan báo chí đã quan tâm đưa tin kịp thời về hoạt động lấy ý kiến đối với các mẫu phác thảo tượng Vua Lý Thái Tông.

Qua các cơ quan báo chí, trong những ngày qua, Tòa án nhân dân tối cao đã nhận được nhiều ý kiến tham gia, góp ý đối với các mẫu phác thảo tượng Vua Lý Thái Tông. Trong đó có nhiều ý kiến đồng tình và đánh giá cao hoạt động đầy ý nghĩa này của Tòa án nhân dân tối cao, bên cạnh đó cũng có những ý kiến không đồng thuận. Tòa án nhân dân tối cao sẽ tổng hợp, nghiên cứu tiếp thu đầy đủ các ý kiến để báo cáo Hội đồng Nghệ thuật xây dựng tượng Vua Lý Thái Tông - Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam xem xét, quyết định.

PV: Vậy quá trình lựa chọn nhân vật Vua Lý Thái Tông là biểu tượng của Tòa án và việc xây dựng tượng của Tòa án diễn ra như thế nào, thưa ông?

Ông Ngô Tiến Hùng: Việc lựa chọn Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam đã được triển khai thực hiện từ 2 năm trước.

Tòa án nhân dân tối cao đã phối hợp với Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học với sự tham dự của các chuyên gia, nhà khoa học đến từ Hội Khoa học lịch sử Việt Nam; Viện Sử học Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; Khoa lịch sử Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Trung tâm Tiền sử Đông Nam Á, Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển, Viện Trần Nhân Tông Đại học Quốc gia Hà Nội,…Trong đó có sự tham dự của GS.TS. Nhà giáo nhân dân Nguyễn Quang Ngọc, Nhà sử học Dương Trung Quốc, GS.TS khoa học Vũ Minh Giang,…

Tại Hội thảo, Tòa án nhân dân tối cao đã tiến hành lấy ý kiến của các đại biểu tham dự đối với 15 nhân vật lịch sử tiêu biểu. Kết quả 75% các chuyên gia, nhà sử học, nhà khoa học lựa chọn Vua Lý Thái Tông là Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam.

Trên cơ sở đó, Tòa án nhân dân tối cao đã tổ chức lấy ý kiến của cán bộ,  công chức, viên chức trong hệ thống Tòa án nhân dân đối với các nhân vật lịch sử. Kết quả, 82% ý kiến đã lựa chọn Vua Lý Thái Tông là Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam.

Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành văn bản xin ý kiến các cơ quan Ban, ngành Trung ương như: Văn phòng Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Thông tin và Truyền Thông, Bộ Tư pháp,… về nhân vật lịch sử đã được hệ thống Tòa án nhân dân lựa chọn. Kết quả Tòa án nhân dân tối cao đã nhận được được ý kiến đồng thuận cao của các cơ quan này. Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thống nhất đề xuất lựa chọn Vua Lý Thái Tông là Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam. Sau đó Ban Chỉ đạo xây dựng nhân vật lịch sử tiêu biểu đã họp và bỏ phiếu nhất trí lựa chọn vua Lý Thái Tông.

Thực tế trên thế giới có gần 100 nước đã lựa chọn biểu tượng công lý, trong đó nhiều nước lựa chọn các vị vua làm biểu tượng công lý.

Việc Tòa án nhân dân tối cao lựa chọn Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam bảo đảm tính khách quan, thận trọng, có ý nghĩa, tác dụng khẳng định truyền thống thượng tôn pháp luật đã có từ lâu đời, đồng thời nhằm tôn vinh những cống hiến của bậc tiền nhân là vị vua anh minh đã đóng góp vào trị vì đất nước, đóng góp vào hoạt động lập pháp và xét xử của Việt Nam; giáo dục tinh thần thượng tôn pháp luật trong nhân dân và đội ngũ tiến hành tố tụng.

Hội đồng Nghệ thuật xây dựng tượng Vua Lý Thái Tông đã mời nhà điêu khắc phác thảo các mẫu tượng và đến nay đã có 3 mẫu phác thảo được lựa chọn để  gửi đi Tòa án các cấp lấy ý kiến. Kết quả lấy ý kiến sẽ được tổng hợp báo cáo Hội đồng Nghệ thuật xem xét quyết định trong thời gian tới.

PV: Thưa ông, dư luận cho rằng việc dựng tượng Vua Lý Thái Tông trong toàn hệ thống Tòa án nhân dân sẽ gây ra sự hạn chế, tốn kém. Vậy thực tế việc này như thế nào?

Ông Ngô Tiến Hùng: Sau khi Hội đồng Nghệ thuật lựa chọn mẫu tượng, bức tượng được đặt tại Quảng trường Công lý - thuộc dự án Trụ sở Tòa án nhân dân tối cao mới (số 43 Hai Bà Trưng, TP Hà Nội). Thiết kế và kinh phí xây dựng tượng nằm trong gói dự án xây dựng trụ sở Tòa án nhân dân tối cao đã được các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Hiện nay, một số Tòa án địa phương có đề xuất xây dựng tượng tại trụ sở các Tòa án. Nội dung này Tòa án nhân dân tối cao không có chủ trương.

Như vậy, việc lựa chọn Vua Lý Thái Tông - Nhân vật lịch sử tiêu biểu trong hoạt động xét xử của Việt Nam để xây dựng tượng đặt tại trụ sở mới của Tòa án nhân dân tối cao đã bảo đảm các quy định tại Nghị định số 113/2013/NĐ-CP ngày 02/10/2013 của Chính phủ về hoạt động mỹ thuật. Việc dựng tượng Vua Lý Thái Tông tại trụ sở Tòa án nhân dân tối cao nằm trong khuôn viên của trụ sở Tòa án nhân dân tối cao cũ (số 48 Lý Thường Kiệt, TP Hà Nội) đã được xếp hạng là Di tích Kiến trúc - Nghệ thuật cấp Quốc gia sẽ là công trình không chỉ có ý nghĩa quan trọng về mặt kiến trúc, nghệ thuật, mà còn góp phần thể hiện tầm vóc, sự uy nghiêm của cơ quan tư pháp cao nhất của đất nước.