Vì sao Bộ Y tế vẫn khẳng định Covid-19 chưa là bệnh lưu hành?

Bộ Y tế vừa gửi dự thảo mới nhất về các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 trong tình hình mới, lấy ý kiến góp ý của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch Covid-19; các bộ, ngành, tỉnh, thành và chuyên gia.

Tại dự thảo, Bộ Y tế đề xuất chưa coi bệnh Covid-19 là bệnh lưu hành tại Việt Nam và hiện nước ta vẫn đang trong giai đoạn chuyển tiếp giữa phòng chống đại dịch và quản lý bền vững.

Bộ Y tế cho biết, WHO vẫn đang coi bệnh Covid-19 trong tình trạng đại dịch trên phạm vi toàn cầu và quan ngại tiếp tục có các biến thể không lường trước được của SARS-CoV-2. Nhiều nước trên thế giới vẫn có diễn biến dịch bệnh phức tạp, cần tiếp tục duy trì các hoạt động đáp ứng với đại dịch ở mức cao.

SARS-CoV-2 vẫn liên tục biến đổi, khó xác định tính chất nguy hiểm của các biến thể và mức độ tăng nặng, cũng như tử vong. Omicron là biến thể phổ biến trên thế giới hiện nay, nhưng vẫn chưa phải là biến thể cuối cùng. Có thể xuất hiện biến thể mới của SARS-CoV-2 có khả năng làm giảm hiệu quả vaccine hoặc miễn dịch, khiến ca nhiễm có triệu chứng nghiêm trọng hoặc tử vong tăng lên, đặc biệt ở các nhóm dễ bị tổn thương.

Bên cạnh đó, tình trạng sức khỏe suy giảm sau khi mắc Covid-19 (hậu Covid-19) đang làm người dân lo ngại, mặc dù chưa có nghiên cứu đầy đủ.

Ở Việt Nam, tỷ lệ tử vong do Covid-19 đã giảm nhiều so với giai đoạn trước (tỷ lệ tử vong/mắc giảm mạnh từ 1,03% trong tháng 1/2022 xuống còn 0,06% trong tháng 5/2022), tuy nhiên chúng ta vẫn ghi nhận trường hợp tử vong và nhiều bệnh nặng đang được theo dõi, điều trị. Chúng ta cũng đang thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 linh hoạt như phòng, chống bệnh đặc biệt nguy hiểm, bệnh nguy hiểm và để kịp thời áp dụng khi phát sinh tình huống nguy hiểm hơn.

Cũng theo Bộ Y tế, một bệnh được coi là lưu hành khi có một số tiêu chí cụ thể như:

1. Có sự tồn tại thường xuyên tác nhân gây bệnh;

2. Tồn tại quần thể cảm nhiễm và ổ chứa tác nhân gây bệnh;

3. Bệnh dịch xảy ra ở một nhóm đối tượng cụ thể hoặc quần thể dân số trong địa bàn nhất định;

4. Tỷ lệ mắc bệnh có tính ổn định và có thể dự báo được.

Đối với tiêu chí số 4, hầu hết các nước trên thế giới đều trong trạng thái số mắc và tử vong chưa ổn định, xu hướng tăng giảm thất thường khi có xuất hiện các biến thể mới của SARS-CoV-2 (như Nam Phi, Mỹ, sau 2 tháng dịch có xu hướng giảm, nhưng đã tăng trở lại từ đầu tháng 5/2022 đến nay do sự lưu hành của các biến thể BA.4, BA.5 và chưa có xu hướng chững lại). SARS-CoV-2 có thể tiếp tục xuất hiện những biến thể mới, đồng thời miễn dịch có được (do vaccine và mắc bệnh) chưa có tính ổn định lâu dài và giảm dần theo thời gian. Do đó, sau khoảng thời gian đủ lớn, dịch có thể bùng phát trở lại bất kỳ lúc nào.

Bộ Y tế cho rằng, cần thêm thời gian để theo dõi, đánh giá tính ổn định, cũng như sự thay đổi của tác nhân gây bệnh.

Vì thế tại dự thảo, Bộ Y tế đề xuất tạm thời chưa chuyển phân loại bệnh Covid-19 từ bệnh truyền nhiễm nhóm A sang bệnh truyền nhiễm nhóm B hoặc chưa coi bệnh Covid-19 là bệnh lưu hành. Việc áp dụng các biện pháp phòng chống dịch mang tính linh hoạt và tiến dần tới trạng thái "bình thường mới".

Việc công bố hết dịch Covid-19 tại Việt Nam có thể cân nhắc khi WHO công bố hết tình trạng đại dịch hay sự kiện y tế công cộng đáng quan ngại trên toàn cầu và tình hình dịch Covid-19 tại Việt Nam tiếp tục được kiểm soát tốt trên phạm vi cả nước.