Vẫn còn tình trạng mua sắm và sử dụng tài sản công vượt tiêu chuẩn

Cân đối vĩ mô chưa thực sự bền vững

Trình bày báo cáo kết quả bước đầu của đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Thị Phú Hà cho biết, thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, Đoàn giám sát đã ban hành kế hoạch chi tiết và thực hiện việc giám sát.

Thành viên Đoàn giám sát đã nghiên cứu, có ý kiến các báo cáo của các bộ, ngành, địa phương; có các công văn đôn đốc các bộ, ngành, địa phương yêu cầu gửi báo cáo và bổ sung nội dung, thông tin, số liệu còn thiếu; gửi các Đoàn đại biểu Quốc hội đề nghị tập trung giám sát các nội dung theo yêu cầu và gửi báo cáo đúng thời gian quy định. Đoàn cũng đã báo cáo Chủ tịch Quốc hội các kết quả bước đầu và kế hoạch triển khai tiếp theo tại 02 cuộc họp.

Tuy nhiên, báo cáo của nhiều bộ, ngành, địa phương còn chậm so với quy định. Chất lượng báo cáo không đảm bảo yêu cầu, nội dung nhiều báo cáo rất sơ sài. Nội dung chủ yếu phản ánh tình hình, kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế chỉ nêu nhận định chung chung, không cụ thể các nội dung chưa triển khai, triển khai chậm, các hành vi vi phạm gây lãng phí, thất thoát….

Báo cáo bước đầu của Đoàn giám sát cho biết, công tác quản lý, điều hành ngân sách nhà nước (NSNN) trong giai đoạn 2016-2021 có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần thực hiện thành công mục tiêu, nhiệm vụ nghị quyết của Đảng, Quốc hội đề ra. Tuy nhiên, việc cân đối tài chính vĩ mô, cân đối NSNN chưa thật sự bền vững; cơ cấu lại chi NSNN chưa đạt yêu cầu đề ra; vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế và vi phạm trong công tác lập, thẩm định, chấp hành dự toán, quyết toán NSNN (bao gồm kế hoạch đầu tư công) hằng năm và 5 năm.

Bên cạnh đó, về quản lý, sử dụng vốn nhà nước khác, Đoàn giám sát thấy rằng, trong giai đoạn vừa qua việc quản lý, sử dụng vốn nhà nước khác còn nhiều tồn tại, hạn chế tất cả các khâu từ lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư dự án đến tổ chức triển khai thực hiện dẫn đến việc quản lý, sử dụng vốn nhà nước khác chưa hiệu quả, một số dự án thua lỗ lớn, gây thất thoát, mất vốn, tài sản nhà nước.

Về quản lý tài sản nhà nước, qua xem xét báo cáo của Kiểm toán nhà nước, các cơ quan thanh tra, kiểm tra, Đoàn giám sát thấy rằng, trong quản lý, sử dụng tài sản công vẫn còn tình trạng mua sắm và sử dụng tài sản công không đúng mục đích, vượt tiêu chuẩn, định mức; việc xử lý, sắp xếp các trụ sở nhiều cơ quan, đơn vị chưa hiệu quả; việc sắp xếp lại, xử lý nhà đất của các bộ, ngành, địa phương và khối doanh nghiệp nhà nước còn chậm...

Việc quản lý, khai thác và sử dụng tài nguyên còn nhiều tồn tại, bất cập, hạn chế, như: Số lượng, diện tích đất đai chưa sử dụng, để lãng phí, hoang hóa hoặc sử dụng sai mục đích còn diễn ra ở hầu hết các địa phương; việc thu hồi các dự án không triển khai thực hiện, chậm tiến độ còn rất chậm. Năng lực khai thác tài nguyên khoáng sản còn nhiều hạn chế, công nghệ chậm được đổi mới. Tình trạng khai thác tài nguyên khoáng sản, nguồn nước ngầm quá mức gây lãng phí và hủy hoại môi trường còn xảy ra ở nhiều nơi. Quản lý, khai thác, sử dụng kho số điện thoại, tài nguyên Internet, băng tần, kho biển số xe ô tô, xe máy chưa đạt được hiệu quả đề ra…

Tập trung giám sát vấn đề nóng mà dư luận quan tâm

Thảo luận tại Phiên họp, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh nêu rõ, Đoàn giám sát cần chủ động hơn nữa trong việc tiến hành nghiên cứu, rà soát, tổng hợp thông tin về việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật về thực hành tiết kiệm chống lãng phí để có dữ liệu so sánh, đối chiếu với văn bản báo cáo của các ban, ngành, địa phương. Đồng thời, đề nghị Đoàn giám sát quan tâm làm rõ những mô hình tốt, cách làm hay trong công tác này; cần đánh giá cụ thể, lượng hóa mức độ đạt mục tiêu, kế hoạch đề ra, xác định rõ trách nhiệm thực hiện của các cơ quan đơn vị trong việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị làm rõ tình trạng vẫn còn Bộ, ngành, địa phương chưa có báo cáo; cần có chế tài cần thiết để đảm bảo tính nghiêm túc, lập lại kỷ cương trong hoạt động giám sát của Quốc hội; phát huy tối đa sức mạnh của truyền thông trong giám sát; đảm bảo báo cáo phải bám sát đề cương, số liệu chính xác, minh bạch…

Cùng với đó là tập trung giám sát những vấn đề nóng, dư luận quan tâm, những vấn đề điểm nghẽn, nút thắt, bài toán khó chưa có lời giải về việc sử dụng vốn ngân sách nhà nước chưa hiệu quả, chậm tiến độ, đặc biệt trong lĩnh vực thuộc các ngành giao thông, dầu khí, điện lực…

Còn theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Đoàn giám sát cần đôn đốc các địa phương, đơn vị đẩy nhanh tiến độ gửi báo cáo. Vì đây là lĩnh vực tương đối rộng, nên cần gom lại những vấn đề trọng tâm, phải làm rõ những lĩnh vực chính về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí được điều chỉnh trong các văn bản nào?

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Đoàn giám sát tiếp thu ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện báo cáo; bám sát vào Luật Thực hành tiết kiệm chống lãng phí và các văn bản kèm theo để tiến hành triển khai giám sát; đảm bảo giám sát toàn diện nhưng phải trọng tâm, trọng điểm. Xác định rõ nội hàm hai khái niệm “thực hành tiết kiệm” và “chống lãng phí” để thấy rằng hậu quả của lãng phí rất lớn, do đó cần tập trung vào giám sát các hành vi lãng phí dẫn đến thất thoát trong các vấn đề như đất đai, tài sản công, mua sắm công, đầu tư công...

Phát biểu kết luận nội dung Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với báo cáo kết quả giám sát bước đầu và kế hoạch triển khai trong thời gian tới, đề nghị Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội phối hợp chặt chẽ với Đoàn giám sát, kịp thời có ý kiến với các báo cáo của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương thuộc lĩnh vực phân công phụ trách. Các cơ quan truyền thông cũng cần phối hợp chặt chẽ cùng Đoàn giám sát để bảo đảm giám sát hiệu quả, góp phần hoàn thiện việc xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.