Ukraine mất chiếc F-16 thứ 3 trong vụ đụng độ trên không với Nga

Được được đánh dấu là tổn thất nghiêm trọng thứ 3 của Ukraine đối với tiêm kích hiện đại F-16.

Theo Không quan Ukraine, vụ việc xảy ra vào khoảng 3 giờ 30 phút sáng theo giờ địa phương. Sau khi máy bay bị rơi, phi công đã nhanh chóng phóng thoát thành công và đã được đội cứu hộ tìm thấy trong tình trạng sức khỏe ổn định.

Một ủy ban đã được thành lập để điều tra nguyên nhân sự cố, tuy nhiên chưa có thêm thông tin nào được chính quyền Ukraine công bố.

Tuyên bố từ Không quân Ukraine cho biết chiếc F-16 đã tham gia một nhiệm vụ chống lại cuộc tấn công đường không của đối phương, trong đó phi công đã bắn hạ ba mục tiêu bay và đang xử lý mục tiêu thứ tư bằng pháo chính của máy bay.

Điều này cho thấy cuộc giao tranh có cường độ cao, có thể là ở khoảng cách gần. Việc sử dụng pháo có thể là dấu hiệu cho thấy phi công đã hết tên lửa hoặc đang hoạt động trong tình huống cần hỏa lực chính xác từ súng máy.

Trang tin quân sự Nga Top War, dẫn các nguồn tin giấu tên, cho biết chiến đấu cơ Ukraine khi đó đang cố gắng đánh chặn cuộc tấn công bằng máy bay không người lái Geran – tên gọi mà Nga dùng cho loại UAV cảm tử Shahed do Iran thiết kế.

Top War cũng đề cập đến tin đồn chưa được kiểm chứng rằng chiếc F-16 có thể đã bị bắn nhầm bởi phòng không mặt đất của Ukraine, vốn đang cùng lúc đối phó với đàn UAV.

Sự cố lần này xảy ra sau hai vụ rơi F-16 trước đó, khi chúng đều hoạt động trong không phận tranh chấp.

Ngày 26/8/2024, một chiếc F-16 do Trung tá Oleksiy Mes, biệt danh "Moonfish", điều khiển đã rơi khi chống lại một cuộc tấn công tên lửa và UAV quy mô lớn của Nga.

Ngày 12/4/2025, khi Đại úy Pavlo Ivanov, cựu phi công Su-25 chuyển sang lái F-16 cũng tử nạn trong một nhiệm vụ chiến đấu ở miền đông Ukraine.

Nguồn tin Nga cho rằng máy bay bị bắn bởi hệ thống S-400 hoặc tên lửa R-37, còn giới chức Ukraine bác bỏ khả năng bị bắn nhầm mà không tiết lộ nguyên nhân cụ thể.

F-16 vốn đã chứng minh hiệu quả của mình trong các cuộc xung đột từ Balkan đến Trung Đông, nơi sự linh hoạt và hệ thống tiên tiến giúp nó vượt trội trong cả không chiến và không kích.

Trong chiến dịch Kosovo năm 1999, F-16 từng thực hiện nhiệm vụ SEAD chống lại phòng không Serbia bằng tên lửa AGM-88 HARM.

F-16 của Ukraine nhiều khả năng cũng đang áp dụng chiến thuật tương tự để đối phó với hệ thống S-300 và S-400 của Nga, dù mật độ phòng không dày đặc của đối phương khiến hiệu quả bị giới hạn.

So với Su-35 hay MiG-31 của Nga, F-16 gặp bất lợi trong không chiến trực tiếp, đặc biệt khi thiếu hỗ trợ tình báo thời gian thực.

Việc Mỹ tạm dừng chia sẻ dữ liệu mục tiêu và hỗ trợ tác chiến điện tử cho Ukraine – theo Top War đưa tin ngày 9/3/2025 – càng làm phức tạp thêm tình hình, dù Ukraine không xác nhận điều này.

Các đồng minh châu Âu như Đan Mạch và Hà Lan vẫn tiếp tục cung cấp linh kiện và huấn luyện, nhưng duy trì đội bay nhỏ trong vùng chiến sự vẫn là một bài toán hậu cần đầy thách thức.