Tương Dương - Nghệ An: Nạn khai thác vàng trái phép tiếp tục tái diễn

Tương Dương - huyện miền núi tỉnh Nghệ An, nơi một thời gian dài mỗi khi nhắc đến ai cũng nghĩ ngay tới mảnh đất lắm vàng, nhiều khoáng sản. Sau những cố gắng đẩy đuổi, truy quét của cơ quan chức năng, mảnh đất ấy chuyển mình yên bình đôi chút, nhưng giờ đây huyện này lại đau đáu nạn khai thác vàng trái phép.

Sau chuyến đường dài gần 50 km từ trung tâm huyện đến bản Na Cáng - xã Yên Tĩnh chứng kiến sự “lộng hành” của nạn khai thác vàng trái phép nơi đây. Con đường dẫn vào bản Na Cáng rất lầy lội, một bên núi cao bên vực thẳm, bùn đất đặc sánh có nơi không thể di chuyển bằng xe cộ được. Càng gần đến đầu bản, tiếng máy nổ mỗi lúc một to hơn. Từ xa chúng tôi phát hiện một tốp người đang hì hục đào đãi bên ngọn đồi lớn. Phải hơn chục người, họ dùng máy nổ Đông Phong lắp sên hút nước từ con sông gần đó phụt cực mạnh làm cho đất đá xói lở rồi dùng một vòi khác hút nước, đất, cát đó cho ra máng đãi. Một tốp người khác thì khiêng đất đá lớn cho vòi rồng dễ hút và thay nhau phá từng mảng đất đồi lớn. Tiếp tục đi sâu vào cuối bản Na Cáng, cùng với người chỉ đường luồn lách qua mấy khe suối. Tiếng máy nổ lại vang lên, trên đồi cao lán trại được dựng kiên cố, điện bật sáng trưng và những tốp người đang ra sức đào đãi vàng…Thấy chúng tôi, hai thanh niên từ lán trại bước đến, để yên chuyện chúng tôi cùng người dẫn đường vòng theo con suối rút nhanh.

Theo người dân sống ở bản Na Cáng nạn khai thác vàng diện ra rất công khai, không những chỉ ban ngày mà đêm xuống hiện tượng khai thác còn rầm rộ hơn.

Ông Vi Vũ Quang, Chủ tịch xã Yên Tĩnh trao đổi với PV

Trao đổi về nạn khai thác vàng trên địa bàn xã, ông Vi Vũ Quang, Chủ tịch xã Yên Tĩnh cho hay: “thực tế nạn khai thác vàng trái phép vẫn hoạt động bất chấp sự ngăn cấm và truy quét của chính quyền xã. Hơn nữa, tại địa hình hiểm trở, đi lại khó khăn nên khi lực lượng công an, dân quân xã vào truy đuổi thì những người khai thác vàng đã rút và giấu máy vào rừng sâu”. Nhiều lần “Khi đi kiểm tra thì bọn “vàng tặc” lại di chuyển máy móc đi nơi khác nên không bắt được. Khi Đoàn kiểm tra đi khỏi thì bọn “vàng tặc” lại kéo máy ra làm…(?!). Qua 6 tháng đầu năm UBND xã thành lập tổ liên ngành kiểm tra, xử lý, đẩy đuổi khai thác vàng trái phép nhiều đợt và đã  phạt hành chính nhiều đối tượng nhưng sau đó người dân họ vẫn tiếp tục khai thác.

Từ những hình ảnh mà PV cung cấp, ông Quang khẳng định: ở đây không phải là người dân khai thác vàng mà những người đó là công nhân của Công ty TNHH Thương mại Quang Thúy đang hoạt động thăm dò trữ lượng vàng. Ông còn cho biết thêm, về việc hoạt động thăm dò của Công ty Quang Thúy đã có công văn của UBND tỉnh Nghệ An và cũng đã được lãnh đạo huyện cũng đồng ý…

Khi chúng tôi xin được xem các văn bản liên quan đến việc thăm dò của công ty này, ông Quang chỉ có Công văn số 4723/UBND-TN do ông Nguyễn Quang Trạch, Chánh văn phòng UBND tỉnh Nghệ An ký. Trong công văn nêu rõ: UBND tỉnh Nghệ An đã nhận được Đơn số 06/Đ-CT ngày 02/7/2014 của Công ty TNHH Thương mại Quang Thúy xin thăm dò quặng vàng tại khu vực bản Na Cáng, xã Yên Tĩnh. Sau khi nhận được đơn, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Xuân Đường có ý kiến, giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan xem xét điều đề nghị nêu trên của Công ty TNHH Quang Thúy; lưu ý đến tác động thăm dò khai thác vàng đối với môi trường, đất đai canh tác, hạ tầng cho khu vực xin cấp phép thăm dò và báo cáo kết quả thực hiện và tham mưu trình UBND tỉnh trước ngày 30/8/2014.

Công văn là thế, nhưng ông Quang lại khẳng định đây là văn bản đã được UBND tỉnh cho phép Công ty TNHH Quang Thúy được thăm dò. Thực tế là công ty này đang khai thác vàng chứ không phải thăm dò. Việc chính quyền xã cố tình làm ngơ trong khâu quản lý và giám sát nạn khai thác vàng trái phép trên địa bàn nói chung và hoạt động của Công ty TNHH Thương mại Quang Thúy là điều khó chấp nhận được.

Nạn khai thác vàng trái phép diễn ra công khai

Để hiểu rõ hơn, chúng tôi làm việc với ông: Nguyễn Quang Trạch, Chánh văn phòng UBND tỉnh Nghệ An, ông khẳng định: Công văn số 4723 UBND-TN ngày 08/7/2014 là công văn giao cho việc cho Sở TN-MT kiểm tra xem xét đề nghị của Công ty TNHH Thương mại Quang Thúy về việc xin thăm dò quặng vàng tại bản Na Cáng - xã Yên Tĩnh. Đây hoàn toàn không phải là giấy phép đồng ý thăm dò hay khai thác vàng như chủ tịch xã Yên Tĩnh đã nói.

Ông Nguyễn Duy Nhật, Phó Trưởng phòng Tài nguyên khoáng sản - Sở TNMT cho biết: Thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 4723/UBND-CN ngày 08/7/2014, về việc xin thăm dò quặng vàng tại bản Na Cáng, xã Yên Tĩnh của Công ty TNHH Thương mại Quang Thúy. Tuy nhiên, kể từ ngày tiếp nhận công văn giao việc của UBND tỉnh cho đến nay Sở không thấy đại diện Công ty TNHH Thương mại Quang Thúy đến nộp hồ sơ liên quan trực tiếp để làm việc, do đó Sở TNMT “không” có cơ sở để tiến hành thực hiện nhiệm vụ đã được UBND tỉnh chỉ đạo theo văn bản nêu trên.

Như vậy, sự việc đã rõ, Công ty TNHH Thương mại Quang Thúy đã tự ý khai thác vàng khi chưa có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền cấp. Việc đưa con người và máy móc đến địa bàn khai thác vàng nhưng không hề gặp bất cứ trở ngại nào từ chính quyền cũng là điều hết sức “bất bình thường”? Đề nghị các cơ quan chức năng có thẩm quyền liên quan vào cuộc để làm rõ và xử lý nghiêm hành vi khai thác vàng trái phép đang diễn ra tại đây.