Tòa án các cấp cần phải xác định, mọi hoạt động của mình đều phải xuất phát vì công lý

 Sau đây, Báo Công lý xin trân trọng trích đăng toàn văn bài phát biểu quan trọng của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang tại Hội nghị.

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang phát biểu chỉ đạo Hội nghị

Thưa toàn thể các đồng chí!

Hôm nay, tôi rất vui mừng đến dự Hội nghị triển khai công tác năm 2014 của Tòa án nhân dân các cấp. Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi nhiệt liệt chào mừng các đồng chí đại biểu tham dự hội nghị, chúc hội nghị thành công.

Thưa các đồng chí!

Năm 2013, Tòa án nhân dân các cấp thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh thế giới có nhiều diễn biến phức tạp. Trong nước, những hạn chế, yếu kém trên một số lĩnh vực chậm được khắc phục cùng với những vấn đề mới phát sinh tác động không thuận đến công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Trong bối cảnh đó, Đảng và Nhà nước đã có những quyết sách kịp thời, đúng đắn đem lại kết quả có ý nghĩa quan trọng: Tình hình kinh tế vĩ mô được cải thiện, ngăn chặn đà giảm sút tăng trưởng kinh tế dương, duy trì an sinh xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh, đẩy mạnh công tác đối ngoại và đặc biệt là thông qua Hiến pháp sửa đổi.

Đối với hoạt động của Tòa án, mặc dù trong điều kiện thực lực vẫn còn những hạn chế, trong khi đó số lượng các loại vụ án phải giải quyết rất lớn, Tòa án các cấp thụ lý gần 400.000 vụ án, mỗi năm tăng lên từ 10% - 15%, đã có nhiều nỗ lực, khắc phục khó khăn, cơ bản hoàn thành các chỉ tiêu đề ra. Cụ thể là: Đã giải quyết trên 364.000 vụ án, không để xảy ra việc kết án oan người không có tội, đấu tranh chống lọt tội; chất lượng tranh tụng tại phiên tòa được nâng lên; giảm 50% số vụ án để quá hạn luật định; đã tạo sự chuyển biến rõ rệt trong công tác hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật. Chất lượng đội ngũ Thẩm phán và chức danh bổ trợ tư pháp lĩnh vực Tòa án được nâng lên cả về trình độ, chuyên môn nghiệp vụ và phẩm chất, đạo đức, lối sống, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, đặc biệt là công tác giải quyết, xét xử các vụ án. Công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, công chức được chú trọng hơn. Các cơ quan Tòa án là một trong những cơ quan đi đầu tổ chức triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ cải cách tư pháp.

Đạt được kết quả trên trước hết là sự nỗ lực chủ quan của đội ngũ cán bộ, nhân viên Tòa án các cấp, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan bảo vệ pháp luật: Công an, Kiểm sát, Nội chính và sự chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương… tạo được niềm tin của nhân dân vào công lý, vào hiệu quả của công tác chống tham nhũng, chống oan, sai và chống bỏ lọt tội phạm. Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi nhiệt liệt biểu dương những thành tích, kết quả công tác của Tòa án các cấp đã đạt được trong năm qua.

Bên cạnh những kết quả đạt được chúng ta phải thẳng thắn nhìn nhận rằng công tác xét xử vẫn còn một số hạn chế, yếu kém, đó là: Một số chỉ tiêu nhiệm vụ chưa đạt đầy đủ so với yêu cầu của Nghị quyết số 37 của Quốc hội; trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tinh thần trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức Tòa án vẫn còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác xét xử (có trường hợp tiêu cực, sa sút phẩm chất đạo đức, vi phạm pháp luật bị xử lý kỷ luật…). Việc thực hiện một số nhiệm vụ về cải cách tư pháp nhìn chung còn chậm so với yêu cầu… Đây là những hạn chế, yếu kém mà tại Hội nghị này, các đồng chí cần phải thảo luận nghiêm túc để rút kinh nghiệm, tìm giải pháp khắc phục.

Thưa các đồng chí!

Năm 2014, nhiệm vụ đặt ra hết sức nặng nề đối với Tòa án các cấp. Tôi hoan nghênh việc các đồng chí chủ động triển khai các nhiệm vụ trọng tâm công tác năm 2014 và tán thành với những nội dung đặt ra trong báo cáo tổng kết tại Hội nghị này. Để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ đã đề ra, tôi đề nghị các đồng chí lưu ý thêm một số vấn đề dưới đây:

Thứ nhất, về việc triển khai thi hành Hiến pháp (sửa đổi): Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (sửa đổi) được Quốc hội khóa XIII thông qua tại kỳ họp thứ 6, tiếp tục khẳng định: Tòa án là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp. Tòa án nhân dân có nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Vì vậy, để cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp, cũng như để Tòa án thể hiện được "vị thế" đó thì trước hết Tòa án các cấp cần làm rõ nội hàm quyền tư pháp trong các giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án; việc đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật và phát triển án lệ; hoàn thiện thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm theo hướng quy định chặt chẽ các căn cứ kháng nghị; cần tiếp tục nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện về thẩm quyền của Tòa án, của Hội đồng xét xử, nhất là Hội đồng xét xử giám đốc thẩm để thể chế hóa trong Luật Tổ chức TAND và các luật về tố tụng. 

Thứ hai, về việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội có liên quan trực tiếp tới nhiệm vụ của Tòa án các cấp, như: Nghị quyết về thực hiện Hiến pháp sửa đổi, Nghị quyết về phát triển kinh tế - xã hội, Nghị quyết về chất vấn và trả lời chất vấn, Nghị quyết về tăng cường các biện pháp đấu tranh phòng, chống tội phạm, Nghị quyết về công tác giám sát... Trước hết, Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo TANDTC cần phải chỉ đạo sâu sát đối với các cấp Tòa án trong quá trình triển khai thực hiện, gắn với yêu cầu, nhiệm vụ cải cách tư pháp, trong đó đặc biệt chú trọng việc thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 và Kết luận số 70-KL/TW của Bộ Chính trị. Ngoài ra, cần tập trung thực hiện các giải pháp có tính đột phá về tăng cường tranh tụng tại phiên tòa; đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao phẩm chất đạo đức, bản lĩnh, trình độ lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ và tinh thần trách nhiệm, ý thức phục vụ nhân dân cho cán bộ, công chức và kỹ năng xét xử cho đội ngũ Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra kỷ luật công vụ và công tác giám đốc việc xét xử của Tòa án cấp trên đối với Tòa án cấp dưới, kịp thời phát hiện để uốn nắn, rút kinh nghiệm những sai sót trong hoạt động xét xử; thực hiện tốt công tác tổng kết kinh nghiệm xét xử, đảm bảo áp dụng thống nhất pháp luật; việc ban hành Nghị quyết, Quyết định giám đốc thẩm của TANDTC phải đạt được các chuẩn mực pháp lý, kịp thời tháo gỡ những vấn đề vướng mắc trong thực tiễn xét xử và có giá trị hướng dẫn áp dụng thống nhất trong cả nước các quy định của pháp luật.

Thứ ba, về công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, nhân viên Tòa án trong sạch, vững mạnh: Tôi đề nghị các đồng chí ngoài việc tiếp tục thực hiện bổ sung đủ biên chế và số lượng Thẩm phán được giao, cần tập trung kiện toàn, củng cố bộ máy và đội ngũ Thẩm phán cả về nghiệp vụ chuyên môn và phẩm chất đạo đức, nhất là đối với đội ngũ cán bộ, Thẩm phán TAND cấp huyện, tương lai là TAND sơ thẩm khu vực, nơi giải quyết phần lớn các loại vụ án theo thủ tục sơ thẩm; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan hữu quan khẩn trương hoàn thành Đề án thành lập Học viện Tòa án và ban hành Quy định về chức danh, tiêu chuẩn, vị trí công tác một cách chi tiết, đầy đủ để từ đó xác định nhu cầu biên chế của Tòa án các cấp và xây dựng Đề án biên chế cán bộ, Thẩm phán Tòa án các cấp, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Đổi mới công tác xây dựng cơ chế, chính sách và xây dựng cơ sở vật chất, trang bị phương tiện làm việc cho Tòa án các cấp, bảo đảm điều kiện để thực hiện thuận lợi và đầy đủ quyền tư pháp theo yêu cầu mới của Hiến pháp (sửa đổi) và hội nhập quốc tế. Trong điều kiện kinh tế của đất nước còn khó khăn, các đồng chí cần xác định trọng điểm đầu tư, có bước đi thích hợp với tinh thần hết sức tiết kiệm, chống thất thoát, tránh dàn trải, lãng phí, tiêu cực...

Chủ tịch nước trao Huy hiệu 40 năm tuổi Đảng cho Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình

Thứ tư, về công tác xây dựng Đảng. Các cấp ủy Đảng trong Tòa án các cấp phải tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên cả về phẩm chất và năng lực, đủ sức hoàn thành nhiệm vụ được giao; kiên quyết đấu tranh với các luận điệu sai trái, độc hại của các thế lực thù địch và phần tử xấu; củng cố niềm tin vào Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa. Tăng cường đoàn kết thống nhất có nguyên tắc trong chi bộ, đơn vị. Tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 03-CT/TW ngày 14/5/2011 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI về "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay". 

Khẩn trương nghiên cứu, đề xuất với Đảng về mô hình tổ chức Đảng phù hợp với tổ chức Tòa án 4 cấp theo tinh thần cải cách tư pháp và quy định mới của Hiến pháp. Ban Cán sự Đảng TANDTC phối hợp chặt chẽ với các Tỉnh ủy, Thành ủy trong việc thực hiện chủ trương, bố trí phân công đồng chí cấp ủy viên có trình độ, năng lực, uy tín và bản lĩnh bổ nhiệm làm Chánh án TAND các cấp theo tinh thần của Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị, nơi nào có đủ điều kiện thì bổ sung vào Thường vụ cấp ủy. Về lâu dài, các đồng chí cần phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương nghiên cứu, đề xuất với Bộ Chính trị về việc quản lý từng loại cán bộ, Thẩm phán Tòa án các cấp, phù hợp với các quy định của Đảng và pháp luật Nhà nước.

Thứ năm, về việc tiếp tục thực hiện nhiệm vụ cải cách tư pháp. Sắp tới đây, Bộ Chính trị sẽ nghe báo cáo và cho ý kiến về kết quả 8 năm thực hiện Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020. Trên cơ sở đó, tôi đề nghị Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo TANDTC rà soát các nội dung, nhiệm vụ thực hiện trách nhiệm, để xây dựng các chương trình, đề án, nhất là các đề án chi tiết về tổ chức Tòa án 4 cấp theo thẩm quyền xét xử. Trong đó, cần đặc biệt quan tâm việc đổi mới tổ chức TANDTC theo hướng tinh gọn với đội ngũ Thẩm phán là những chuyên gia đầu ngành về pháp luật, có kinh nghiệm xét xử lâu năm và giữ vị trí quan trọng trong hệ thống chính trị nước ta và có uy tín trong xã hội; đổi mới việc tổ chức phiên tòa xét xử, xác định rõ hơn nhiệm vụ, quyền hạn của các chủ thể tham gia tố tụng theo hướng đảm bảo công khai dân chủ, công bằng, nghiêm minh vì công lý; nghiên cứu xác định rõ nội hàm và xây dựng cơ chế để TAND thực hiện đầy đủ quyền tư pháp; tổ chức thực hiện tốt các điều ước quốc tế mà Nhà nước ta đã tham gia; chủ động và tích cực tham gia các Hội nghị, diễn đàn tư pháp quốc tế… Hoàn thiện cơ chế để nâng cao chất lượng và hiệu quả tranh tụng, kết hợp kết quả điều tra tố tụng và tranh tụng tại phiên tòa, coi đây là khâu đột phá quan trọng của cải cách tư pháp.

Các đại biểu vui mừng chào đón Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đến dự Hội nghị (Ảnh: Nguyễn Phan Khiêm)

Thưa các đồng chí!

Bước sang năm 2014, mặc dù đất nước vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, nhưng với những thành quả đạt được trong những năm đổi mới và những kinh nghiệm khắc phục khó khăn trong những năm gần đây, chúng ta có thêm niềm tin trong phát triển đất nước những năm tới. Tòa án các cấp, cần phải xác định mọi hoạt động của mình đều phải xuất phát vì công lý, vì lòng tin của nhân dân vào chế độ, lợi ích của người dân, tạo được sự chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa trong mọi hoạt động của Tòa án. Tôi tin rằng, với tinh thần đó, các đồng chí sẽ vượt qua mọi khó khăn, thách thức, hoàn thành nhiệm vụ của mình, đáp ứng sự tin tưởng và kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Chỉ còn ít ngày nữa chúng ta đón Xuân Giáp Ngọ. Xin chúc các đồng chí đại biểu cùng toàn thể cán bộ, nhân viên Tòa án nhân dân và gia đình một năm mới dồi dào sức khỏe, tràn đầy khí thế và niềm tin, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao.

Xin cảm ơn! 

* Tít bài do Báo Công lý đặt

Nguyên Phó Chánh án TANDTC Đặng Quang Phương và các đại biểu (Ảnh: Lâm Uyên)

Vụ trưởng Vụ TCCB TANDTC - Trợ lý Bí thư Trung ương đảng Nguyễn Văn Thuân và các đại biểu