Chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhằm làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị; tạo thêm động lực mạnh mẽ đưa hợp tác giữa Việt Nam-Romania lên một tầm cao mới.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân
Tối 13/4, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân cùng Đoàn cấp cao Việt Nam đã rời Hà Nội, lên đường thăm chính thức Romania từ ngày 14-16/4.
Các chuyến thăm được thực hiện theo lời mời của Thủ tướng Romania Viorica Dancila.
Tháp tùng Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Phu nhân Trần Nguyệt Thu trong chuyến công tác đối ngoại lần này có: Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng; Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh; Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Xuân Cường; Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung.
Tháp tùng Thủ tướng và Phu nhân còn có Thứ trưởng Bộ Công an Bùi Văn Nam; Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng; Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Lê Hải An; Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Võ Tuấn Nhân; Thứ trưởng Bộ khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng; Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Văn Tùng; Trợ lý Thủ tướng Chính phủ Bùi Huy Hùng và Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Vũ Tiến Lộc.
Tham gia Đoàn còn có Đại sứ Việt Nam tại Romania Đặng Trần Phong; Đại sứ Việt Nam tại Cộng hòa Séc Hồ Minh Tuấn và đại diện lãnh đạo một số tỉnh, thành phố.
* Romania là một trong số 10 nước đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam năm 1950. Trải qua 69 năm, quan hệ hữu nghị truyền thống giữa hai nước được hai bên không ngừng vun đắp và phát triển.
Từ sau 1990, hai bên đã ký nhiều văn kiện tạo khung pháp lý cho sự hợp tác trong giai đoạn mới. Năm 2009, hai bên đã ký Hiệp định về hợp tác kinh tế, kim ngạch thương mại song phương tăng đều đặn trong những năm gần đây, năm 2017 đạt 217 triệu USD; năm 2018 đạt hơn 218 triệu USD, hai tháng đầu năm 2019 đạt 41,6 triệu USD.
Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam là càphê, hải sản, hồ tiêu, dệt may, giày da, linh kiện máy tính. Các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu của Việt Nam là hóa chất, phân bón, sắt thép xây dựng, hạt nhựa, thiết bị khoan dầu khí, sản phẩm gỗ…
Từ năm 2010, Romania đã được xếp vào nhóm các thị trường xuất khẩu thủy sản lớn của Việt Nam (khoảng 12.000 tấn/năm). Tính đến hết năm 2017, Romania có 3 dự án FDI tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký là 2,1 triệu USD.
Đại sứ Việt Nam tại Romania Đặng Trần Phong cho rằng Việt Nam và Romania có tiềm năng hợp tác trên nhiều mặt, có thể bổ sung cho nhau. Hai nền kinh tế đang có tốc độ tăng trưởng cao, có nhu cầu mở rộng thị trường, tăng cường hơn nữa chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị trong khu vực và trên thế giới.
Hai nền kinh tế có vị trí địa lý cửa ngõ của khu vực, tham gia nhiều cơ chế thương mại và quốc tế... Trong bối cảnh tiềm năng của hai nền kinh tế đang phát triển năng động và hợp tác Liên minh châu Âu-Việt Nam đang phát triển, hai nước có nhiều thuận lợi để mở rộng hợp tác thương mại, năng lượng, nông nghiệp, công nghiệp chế tạo, công nghệ thông tin, khoa học công nghệ, bảo vệ môi trường.
Cùng với đó, việc triển khai, ký kết các Chương trình hợp tác về giáo dục và đào tạo, Chương trình Hợp tác văn hóa, Hợp tác về khoa học – kỹ thuật, các thảo thuận hợp tác giữa các địa phương, các hoạt động giao lưu nhân dân cũng sẽ góp phần tích cực vào việc phát triển quan hệ hai nước.
Năm 1997, Bộ trưởng Văn hóa-Thông tin Trần Hoàn đã thăm chính thức Romania. Năm 2005, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức thành công "Tuần văn hóa Việt Nam" tại thủ đô Bucharest. Hàng năm, nhân dịp Quốc khánh Romania, Lãnh đạo Đại sứ quán Romania tại Hà Nội đều được phát biểu trên Đài Truyền hình Việt Nam. Từ năm 2009, các công ty du lịch lớn của Romania như Marshal Tourism, Happy Tour... đã khởi động việc đưa khách Romania sang du lịch Việt Nam.
Hợp tác về giáo dục, từ năm 1992, Romania đã khởi động lại việc cấp học bổng cho Việt Nam. Năm 1995, hai nước ký Hiệp định về Hợp tác trong các lĩnh vực văn hoá, khoa học, giáo dục và thể thao. Theo đó hàng năm, Romania cấp cho Việt Nam 10 học bổng đại học và trên đại học.
Nhân chuyến thăm Việt Nam của Quốc vụ khanh Bộ Giáo dục Romania (tháng 7/2013), hai bên đã ký Chương trình hợp tác giáo dục giai đoạn 2013-2016.
Từ năm 2006, Chính phủ Romania đã thiết lập chương trình cấp học bổng "Ionesco" đào tạo tiến sỹ cho các nước Pháp ngữ, trong đó có Việt Nam.
Tháng 10/2006, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) và Công ty Petroconsult của Romania đã ký hợp đồng đào tạo nhân lực và vận hành thử Nhà máy lọc dầu Dung Quất. Theo đó, 60 cán bộ kỹ thuật của Nhà máy đã được tu nghiệp một năm tại Romania và 56 chuyên gia Romania đã sang làm việc tại Nhà máy trong giai đoạn vận hành thử.
Bên cạnh đó, trong giai đoạn 2003-2009, Romania đã đào tạo cho Petrovietnam 35 kỹ sư dầu khí. Hiện nay khoảng 50 lưu học sinh ta đang học tập tại Romania.
Hợp tác giữa địa phương hai nước được tăng cường, thông qua việc ký kết các thỏa thuận hợp tác giữa các địa phương như Hà Nội-Bucharest, Đà Nẵng-Timisoara, Lào Cai-Hunedoara, Iasi-Huế.
Đặc biệt, mối quan hệ giữa hai tỉnh Tulcea-Bến Tre, hai bên đang thúc đẩy triển khai Dự án “Thành lập thí điểm Khu Bảo tồn đa dạng sinh học phục vụ phát triển bền vững du lịch sinh thái và Trung tâm Tri thức về phát triển du lịch sinh thái tại Đồng bằng sông Mekong” tại tỉnh Bến Tre theo Thỏa thuận vừa ký kết giữa hai địa phương bên lề ASEM-10 tại Milan, Italy ngày 16/10/2014 và đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Hàng năm, hai địa phương này đã trao đổi đoàn lẫn nhau, cũng như cùng phối hợp kêu gọi Liên minh châu Âu tài trợ các dự án chung.
Trọng tâm chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tới Romania lần này là làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị; tạo thêm động lực mạnh mẽ đưa hợp tác giữa Việt Nam-Romania lên một tầm cao mới, hiệu quả, bền vững, tương xứng với tiềm năng và thế mạnh của mỗi bên.
Chuyến thăm làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị, hợp tác với Romania trên nhiều lĩnh vực, nhất là chính trị, kinh tế, thương mại-đầu tư, giáo dục-đào tạo, văn hóa-du lịch, nông nghiệp, hợp tác lao động, hợp tác giữa các địa phương.