Thủ tướng nhấn mạnh nội dung trên và đề nghị các tỉnh, thành phố khi quyết định thực hiện giãn cách xã hội theo phân cấp phải đảm bảo phạm vi áp dụng gọn, hẹp nhất có thể, tránh tối đa các tác động bất lợi về kinh tế, xã hội, đảm bảo thông quan hàng hóa, nguyên liệu sản xuất.
Tại cuộc họp Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch bệnh COVID-19 với các địa phương trong bối cảnh dịch bệnh có những diễn biến mới phức tạp, diễn ra chiều ngày 7/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ định các tỉnh biên giới như Long An, Kiên Giang, An Giang và các tỉnh thành có dịch bệnh diễn biến phức tạp như Hà Nội, Thái Bình, Quảng Ninh báo cáo.
Sau khi nghe tỉnh thành phát biểu, Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo từng địa phương cam kết với Trung ương về việc đảm bảo phòng, chống dịch Covid-19, giữ an toàn cho người dân.
Ngăn chặn để không xảy ra trường hợp “là nước có dịch”
Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Thủ tướng nêu rõ, tình hình dịch bệnh trên thế giới và khu vực rất phức tạp, nhưng dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự vào cuộc tích cực, hiệu quả của các cấp chính quyền, sự tham gia của nhân dân, nhờ đó, đến giờ này chúng ta cơ bản kiểm soát được tình hình tốt hơn nhiều nước xung quanh, tiếp tục vững tin vào công tác phòng, chống dịch.
Liên quan đến những ca bệnh ghi nhận trong nước trong những ngày gần đây, Thủ tướng cho rằng, một nguyên nhân rất cơ bản là do sự lơ là, chủ quan, mất cảnh giác của cấp ủy, chính quyền nhiều địa phương, của một bộ phận nhân dân. Cộng với ngày nghỉ lễ kéo dài, lượng người đi lại, giao lưu rất lớn, dịch bệnh lại diễn biến nhanh.
Thủ tướng lưu ý phải tránh 2 khuynh hướng trong công tác phòng chống dịch. Một là, lơ là, chủ quan, mất cảnh giác; hai là khuynh hướng hốt hoảng, sợ sệt, mất bình tĩnh. Thủ tướng Chính phủ đề nghị: “Trong lúc này phải hết sức bình tĩnh, tỉnh táo, thông minh, sáng suốt để đánh giá và nắm chắc tình hình, lựa chọn phương án để xử lý phù hợp, đạt được mục tiêu vừa phát triển kinh tế - xã hội, vừa ổn định tình hình, vừa chống dịch và khắc phục hậu quả tốt hơn”.
Phát huy khí thế, thành quả, kinh nghiệm đã có qua 3 đợt bùng phát dịch trước, Thủ tướng đề nghị vận dụng các bài học kinh nghiệm để lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống dịch bệnh tốt hơn. Thủ tướng đề nghị chúng ta phải hết sức tỉnh táo, cảnh giác, ngăn chặn để không xảy ra trường hợp “là nước có dịch”.
Kết hợp giữa phòng ngự và tấn công, lấy tấn công là chính
Để làm tốt và hiệu quả công tác phòng chống dịch, Thủ tướng Chính phủ lưu ý các địa phương tập trung làm tốt các việc sau.
Thứ nhất, phải huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc như lưu ý, nhắc nhở của Chủ tịch nước, chỉ đạo của Thường trực Ban Bí thư, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, của Ban Chỉ đạo Quốc gia. Trên tinh thần chỉ đạo lãnh đạo của Đảng, quản lý của nhà nước, sự vào cuộc của nhân dân, trên cơ sở các quyết định, quy định, quy chế, căn cứ vào tình hình cụ thể ở mỗi địa phương, cơ quan, đơn vị, căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền để các đồng chí lãnh đạo, chỉ đạo phòng chống dịch sát với tình hình, phù hợp với thực tiễn và mang lại hiệu quả.
Thứ hai, phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng, tổ chức quản lý của các cấp chính quyền, đặc biệt phải huy động sự vào cuộc của nhân dân. Công việc càng khó, càng phức tạp, càng nhạy cảm, chúng ta càng phải huy động sức mạnh tập thể, trí tuệ tập thể, phát huy hết nội lực với tinh thần ‘phòng là cơ bản, là chiến lược, là lâu dài, là quyết định; chống là quan trọng, thường xuyên và quyết liệt’, kết hợp tư tưởng chỉ đạo ‘chống dịch như chống giặc’, đề cao cảnh giác, tuyệt đối không lơ là chủ quan nhưng không lo sợ hoảng hốt, mất bình tĩnh. Phải tỉnh táo, khôn khéo, xử lý công việc sáng tạo, linh hoạt, bám sát tình hình.
Thủ tướng nhấn mạnh, chúng ta chuyển từ trạng thái phòng ngự là chính sang kết hợp hài hòa, hợp lý, hiệu quả giữa phòng ngự và tấn công, lấy tấn công là chính.
“Tấn công là chính là phải tăng cường các biện pháp tích cực, chủ động, tăng cường các biện pháp về công nghệ, tăng cường các biện pháp kiểm soát, giám sát, kiểm tra, tăng cường xử lý cụ thể, đặc biệt là phải thực hiện nghiêm thông điệp 5K + vaccine”, Thủ tướng nêu rõ.
Đặc biệt, Thủ tướng nhắc lại Nghị quyết số 45/NQ-CP ngày 16/4/2021 đã nêu rõ phải thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch theo phương châm “phòng ngừa tích cực, phát hiện sớm, cách ly nhanh, điều trị hiệu quả, xử lý dứt điểm, nhanh chóng ổn định tình hình”.
Phân cấp mạnh, tăng cường kiểm tra giám sát
Nhấn mạnh tinh thần phải phân cấp, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu: “Tỉnh lo cho tỉnh, huyện lo huyện, xã lo xã, thôn lo cho thôn và từng người phải tự lo cho chính mình vì sức khỏe cộng đồng, vì lợi ích quốc gia, dân tộc. Đồng thời, phải tăng cường kiểm tra giám sát, kiểm soát tình hình.
UBND cấp tỉnh phải kiểm tra, giám sát huyện, huyện kiểm tra giám sát xã, xã kiểm tra, giám sát thôn, ấp, tổ dân phố,… thôn kiểm tra, giám sát từng người theo phương châm đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng. Tỉnh không làm thay huyện, huyện không làm thay xã, xã không làm thay thôn, thôn không làm thay từng người. Mỗi người phải chịu trách nhiệm về sức khỏe của chính mình, sức khỏe của cộng đồng. Đó là lợi ích quốc gia, dân tộc”.
Thủ tướng nêu rõ: Ở đâu người đứng đầu gương mẫu chấp hành, tổ chức thực hiện, lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, nắm chắc tình hình, bám sát thực tiễn, đưa ra các giải pháp phù hợp thì nơi đó thực hiện tốt, không chỉ tốt trong công tác phòng, chống dịch mà còn tốt trong thực hiện các nhiệm vụ khác. Còn ở đâu người đứng đầu lơ là, chủ quan, mất cảnh giác, ở đó xảy ra hậu quả. Cho nên vừa rồi, Chính phủ quyết liệt trong việc chỉ đạo, xử lý những đồng chí thiếu trách nhiệm, để xảy ra hậu quả; đồng thời khuyến khích và khen thưởng những đồng chí, những cơ quan, đơn vị, địa phương làm tốt.
Theo Thủ tướng: “Đây là hai mặt song song của một vấn đề. Ai làm tốt, làm hay, làm tích cực, có hiệu quả, dứt khoát phải động viên, biểu dương, khen thưởng. Còn người nào làm không tốt, lơ là, chủ quan, mất cảnh giác, thiếu tinh thần trách nhiệm, chúng ta phải xử lý. Không nể nang, không được ‘vuốt ve’ trong vấn đề này, phải làm rất nghiêm”.
Thủ tướng đề nghị Ban Chỉ đạo Quốc gia khi thiết kế các thể chế, công cụ, cơ chế, chính sách cần làm rõ địa chỉ, trách nhiệm của các cấp với từ ngữ dễ hiểu, dễ nhớ, dễ nghe, dễ làm, dễ kiểm tra, dễ đánh giá.
Chấn chỉnh cách ly tập trung, theo dõi, giám sát y tế
Thủ tướng đề nghị một số địa phương khẩn trương chấn chỉnh, thực hiện nghiêm việc cách ly tập trung, theo dõi sức khỏe sau cách ly tập trung đối với người nhập cảnh, đảm bảo thực hiện nghiêm các khâu bàn giao, tiếp nhận, theo dõi sức khỏe tại gia đình.
Thủ tướng đề nghị Bộ Công an huy động lực lượng công an rà soát, kiểm điểm, đánh giá lại các vấn đề về xuất nhập cảnh trái phép và quản lý người cư trú trái phép. Đồng thời, đề nghị cả hệ thống chính trị vào cuộc; phát huy sức mạnh, sự tự giác, tinh thần làm chủ của nhân dân; vai trò của lực lượng công an chính quy ở cơ sở để siết chặt quản lý xuất nhập cảnh, ngăn ngừa và xử lý nghiêm các vi phạm.
Thủ tướng đánh giá, về cơ bản, các công cụ phòng chống dịch đã có nhưng tổ chức thực hiện vẫn là khâu yếu, đặc biệt là ở cấp cơ sở. Vì vậy, phải tăng cường cho cơ sở, hướng về cơ sở, kiểm soát chặt chẽ cơ sở và phải quy trách nhiệm cho cơ sở nếu để xảy ra sai sót.
Ví dụ, việc chống dịch phải phát hiện kịp thời, tập trung vào những khu vực, cơ sở có nguy cơ, những nơi tập trung đông người như: Bến xe, sân bay, sân vận động, siêu thị, khu du lịch, cơ sở thờ tự tôn giáo, điểm lưu trú, bệnh viện, cơ sở sản xuất…
Tỷ lệ các cơ quan, đơn vị thực hiện tự đánh giá và cập nhật lên Bản đồ chung sống an toàn với dịch COVID-19 (www.antoancovid.vn) còn quá thấp, Thủ tướng nêu một loạt dẫn chứng: Hiện mới có 32% bến tàu xe; 33% doanh nghiệp vận tải; 0,17% cơ sở sản xuất; 25% khách sạn; 21% khách sạn được sử dụng làm cơ sở cách ly tập trung thực hiện tự đánh giá cập nhật lên hệ thống an toàn COVID-19.
Thủ tướng yêu cầu phải xử lý nghiêm những trường hợp không thực hiện theo đúng quy định. Các cơ quan, đơn vị, cá nhân đã được giao trách nhiệm, được giao quyền, được sử dụng các công cụ của nhà nước “mà không làm thì ai làm? Nếu không làm được thì mời đứng sang một bên. Rất nhiều người đang muốn làm. Chúng ta không nể nang, né tránh”. Thủ tướng đề nghị các cơ quan, đơn vị địa phương khẩn trương cập nhật thông tin, phát huy sáng tạo của người Việt Nam, tăng cường ứng dụng công nghệ.
Liên quan đến vấn đề vaccine, Thủ tướng nêu rõ, công tác tiếp cận vaccine hiện đang gặp khó khăn, tuy nhiên Chính phủ, Ban Chỉ đạo Quốc gia đang nỗ lực, đàm phán để sớm có vaccine. Đặc biệt, Bộ Y tế nhanh chóng tiếp cận các nguồn vaccine để sớm có vaccine ngừa COVID-19. Đồng thời phải sử dụng hết, sử dụng có hiệu quả nguồn vaccine đã có; trong đó ưu tiên cho các nơi tuyến đầu chống dịch bệnh, đồng thời phải có giải pháp để kịp thời ngăn chặn các rủi ro tiêm chủng.
Thực hiện giãn cách xã hội theo phân cấp
Thủ tướng đề nghị Bộ Y tế rà soát, bổ sung, hoàn thiện các quy định, đặc biệt cần xây dựng tiêu chí “thế nào là nơi có nguy cơ, nguy cơ cao, nguy cơ thấp, nơi có dịch”, đi kèm với các biện pháp xử lý, trên cơ sở phân cấp, phân quyền; bí thư cấp ủy, chủ tịch, thủ trưởng các cơ quan chính quyền, căn cứ vào quy định, quy chế, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, tình hình thực tế để tỉnh táo, đưa ra lựa chọn thông minh nhất, chịu trách nhiệm về các quyết định của mình, vừa đảm bảo công tác phòng, chống dịch, vừa phát triển kinh tế.
Rút kinh nghiệm từ đợt phòng, chống dịch tại Hải Dương hồi tháng 1/2021, Thủ tướng Chính phủ đề nghị các tỉnh, thành phố khi quyết định thực hiện giãn cách xã hội theo phân cấp phải đảm bảo phạm vi áp dụng gọn, hẹp nhất có thể, tránh tối đa các tác động bất lợi về kinh tế, xã hội, đảm bảo thông quan hàng hóa, nguyên liệu sản xuất.
Với tỉnh Thái Bình, Thủ tướng đề nghị phải nghiên cứu kỹ các quy định thực hiện giãn cách xã hội theo đúng chỉ đạo tại Thông báo số 82. “Nếu cần thiết, xin ý kiến đồng chí Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Y tế. Tránh 2 khuynh hướng lơ là chủ quan, mất cảnh giác hoặc hoảng hốt sợ sệt, mất bình tĩnh”.
Thủ tướng nêu rõ, Thông báo số 82 đã chỉ đạo các tỉnh, thành phố thực hiện giãn cách, cách ly xã hội theo thẩm quyền được giao. Nếu cách ly các vùng giáp ranh các tỉnh, thành phố khác phải có sự bàn bạc, thống nhất. Trường hợp cách ly toàn tỉnh phải báo cáo Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19. “Chúng ta phải chấp hành nghiêm việc này, chấp hành đúng quy định. Còn nếu quy định chưa sát, chưa đúng với tình hình thực tế thì phải sửa ngay, nhưng đã có quy định thì phải chấp hành”, Thủ tướng nhấn mạnh và lưu ý: “Không áp dụng các biện pháp cực đoan, thái quá”.
Đồng thời, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị Bộ Y tế tiếp tục cập nhật, sẵn sàng cho mọi tình huống, không để bị động, bất ngờ. Các tỉnh, thành phố chủ động nâng cao năng lực xét nghiệm, năng lực cách ly trên địa bàn, đảm bảo đáp ứng các tình huống, xây dựng các kịch bản, tình huống diễn biến của dịch bệnh.
Thủ tướng yêu cầu các địa phương phải chuẩn bị các kịch bản nhằm đảm bảo an toàn cho cuộc bầu cử Quốc hội, HĐND sắp tới và chủ động báo cáo với Trung ương. Việc tổ chức cuộc bầu cử vừa phải bảo đảm an toàn chống dịch, vừa phải bảo đảm dân chủ, công khai, minh bạch, đúng luật và đúng người – đúng tiêu chuẩn, điều kiện, quy trình, có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín để làm đại biểu nhân dân các cấp.
Bên cạnh đó, Thủ tướng đề nghị tổ chức kết thúc năm học 2020-2021 theo đúng luật, căn cứ vào tình hình cụ thể để vừa đảm bảo học sinh được kết thúc năm học tốt đẹp, đồng thời đảm bảo công tác phòng, chống dịch.
Đối với công tác truyền thông phòng chống dịch, Thủ tướng yêu cầu phải thực hiện khách quan, tích cực, chia sẻ, tạo hiệu ứng tốt, tạo sức lan tỏa để cả hệ thống chính trị và người dân cùng vào cuộc, chung sức chung lòng phòng, chống dịch.
Thủ tướng đề nghị hệ thống chính trị ở các cấp, trong công tác phòng chống dịch có khó khăn, thiếu thốn phải báo cáo lên cấp trên trực tiếp, nhưng mục tiêu phải bảo đảm.
“Mục tiêu ta chọn rồi, việc ta chọn rồi, người chúng ta đã chọn mà việc không hoàn thành thì phải chịu trách nhiệm”, Thủ tướng nêu rõ.