Ông Trump giải thích phát ngôn về việc “hoãn bầu cử" vì COVID-19

Tổng thống Mỹ Donald Trump

Phát biểu trong một cuộc họp báo, diễn ra vài giờ sau phát ngôn trên Twitter về khả năng hoãn bầu cử Tổng thống Mỹ 2020, người đứng đầu Nhà Trắng khẳng định: “Tôi không muốn trì hoãn (cuộc bầu cử). Tôi muốn cuộc bầu cử diễn ra”.

Tuy nhiên, ông chủ Nhà Trắng cũng cho biết: “Nhưng tôi cũng không muốn chờ đợi ba tháng để rồi sau đó được biết rằng tất cả các lá phiếu đã biến mất và cuộc bầu cử không có ý nghĩa gì”. Ông lưu ý rằng muốn để tất cả mọi người khi đi bầu cử phải xuất trình giấy tờ chứng minh nhân thân.

Như báo chí đưa tin trước đó, nhà lãnh đạo Mỹ bày tỏ lo ngại về khả năng mở rộng hình thức bỏ phiếu qua thư, hình thức mà theo ông chứa nhiều rủi ro bị gian lận.

Tổng thống Mỹ Donald Trump nói về khả năng hoãn bầu cử tổng thống 2020 trên Twitter cá nhân

Khi ấy, ông đặt câu hỏi liệu có thể hoãn cuộc bầu cử tổng thống lại để tránh phải bỏ phiếu qua thư do COVID-19 hay không. Giả thuyết này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ cả từ các đảng viên đảng Dân chủ lẫn đảng Cộng hòa của ông Trump.

Các chuyên gia lưu ý rằng trong trường hợp bỏ phiếu từ xa, một số lượng cử tri lớn hơn ủng hộ đảng Dân chủ sẽ có thể tham gia bỏ phiếu, kể cả tại "các bang tranh chấp", nơi không có đảng nào trong hai đảng trên chiếm ưu thế rõ ràng.

Đây là lần đầu tiên Tổng thống Trump chủ động đề cập đến việc thay đổi ngày bầu cử. Tuy nhiên, ngay cả khi mong muốn làm vậy, đương kim Tổng thống Mỹ cũng không có quyền ra quyết định. Quyền này nằm trong tay Quốc hội và đã được hiến định.

Khác với một số điều khoản mà ngôn từ hiến pháp phân định rạch ròi, những nhà lập quốc tại Mỹ lại tỏ ra khá "lỏng" trong cách thức lựa chọn ngày bầu cử. Hiến pháp Mỹ quy định, Quốc hội có trách nhiệm chọn ngày bầu cử và ngày đó phải thống nhất trên phạm vi toàn quốc.

Ngày bầu cử, theo Hiến pháp Mỹ, là ngày thứ 3 tiếp sau ngày thứ hai đầu tiên trong tháng 11 và từ năm 1845 đến nay chưa có thay đổi về điều khoản này.

Ngay cả áp đặt tiêu chí tình trạng khẩn cấp - đơn cử như lấy lý do đại dịch COVID-19 - tổng thống Mỹ cũng không có quyền thay đổi ngày bầu cử. “Trong trường hợp khẩn cấp, tổng thống được quyền làm một việc mà bình thường ông không có thẩm quyền, nhưng chỉ khi quyền này được quy định bởi các Đạo luật được Quốc hội thông qua, như Đạo luật Tình trạng Khẩn cấp quốc gia”, ông Sylvia Albert, Giám đốc về bỏ phiếu và bầu cử tại tổ chức Sự nghiệp chung (Common Cause), một nhóm phi lợi nhuận phân tích.