Năm Chủ tịch ASEAN 2020: Củng cố bản sắc và vai trò trung tâm của ASEAN

Ngày 19/3, tại Hà Nội, đã diễn ra Hội thảo quốc tế với chủ đề “Cộng đồng ASEAN: Bản sắc và vai trò trung tâm” do Học viện Ngoại giao và Quỹ Konrad-Adenauer-Stifftung (Đức) đồng tổ chức. Hơn 130 đại biểu, bao gồm các quan chức, cựu quan chức và học giả tên tuổi trong và ngoài nước, các đại sứ và cựu đại sứ của Việt Nam và các nước… đã tham dự buổi hội thảo này.

Quang cảnh hội thảo “Cộng đồng ASEAN: Bản sắc và vai trò trung tâm” diễn ra ngày 19/3. Ảnh: TTXVN

Phát biểu khai mạc, PGS. Nguyễn Vũ Tùng, Giám đốc Học viện Ngoại giao, khẳng định Việt Nam luôn coi ASEAN là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại. Hội thảo nằm trong chuỗi các hoạt động nghiên cứu, đối thoại và tham vấn kiến nghị chính sách để chuẩn bị phục vụ cho năm Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN 2020.

Phát biểu tại hội thảo, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao - ông Nguyễn Văn Thảo nhấn mạnh sự tồn tại và phát triển của ASEAN trong hơn 50 năm qua là minh chứng cho sức sống dẻo dai của một mô hình hợp tác khu vực. Theo ông, sự phát triển của Cộng đồng ASEAN dựa trên những thành tựu đã đạt được và vai trò quan trọng của ASEAN đối với từng nước thành viên, đối với khu vực Đông Nam Á và rộng hơn là khu vực Ấn Độ - châu Á - Thái Bình Dương qua thời gian đã tạo dựng nên bản sắc và vai trò trung tâm của ASEAN. Ngược lại, bản sắc và vai trò trung tâm của ASEAN hiện đang trở thành hai yếu tố cốt lõi quyết định sức sống và triển vọng phát triển của ASEAN trong thời gian tới.

Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao cho rằng, trong bối cảnh thế giới và khu vực nhiều biến động, bất trắc, việc khẳng định bản sắc ASEAN và đảm bảo vai trò trung tâm của ASEAN trở thành hai nhiệm vụ thiết yếu đối với Cộng đồng, cần có sự tham gia tích cực của tất cả các nước thành viên, và cần được thực hiện tốt ở cả cấp độ khu vực giữa các Chính phủ và cấp độ quốc gia giữa các Bộ, ngành, địa phương của từng nước thành viên. Đó cũng là những nhiệm vụ đặt ra cho các nước Chủ tịch luân phiên của ASEAN, làm sao để khởi xướng, dẫn dắt được các biện pháp hiệu quả để ASEAN ngày càng gắn kết trong một bản sắc chung và ngày càng tự cường với khả năng thích ứng cao trong một thế giới nhiều biến động.

Tham dự hội thảo với tư cách khách mời danh dự, TS. Marty Natalegawa, cựu Ngoại trưởng Indonesia, đã có bài phát biểu dẫn đề, trong đó chia sẻ quan điểm cho rằng ASEAN đang phải xử lý mối liên hệ giữa quốc gia và khu vực, và giữa khu vực với xuyên khu vực/quốc tế.

Ông nhấn mạnh đây không phải vấn đề mới và trong những thập kỷ vừa qua, ASEAN đã xây dựng được cách tiếp cận chủ động, thấu đáo để xử lý các mối liên hệ này. Tuy nhiên, cựu Ngoại trưởng Indonesia cũng cho rằng, ASEAN cần tránh tâm lý tự mãn và cần sẵn sàng để đối mặt với những thách thức mới do bối cảnh khu vực và quốc tế đặt ra.

Ông nhấn mạnh ASEAN cần tận dụng các cam kết và cơ chế sẵn có trong khu vực và có chính sách cụ thể để thực thi các tầm nhìn của mình, thể hiện vai trò trung tâm trong các vấn đề khu vực. Theo ông Natalegawa, ASEAN có thể đóng vai trò nòng cốt trong một mô hình tương tự Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) cho Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và tăng cường các cơ chế xử lý khủng hoảng trong khu vực. Hai giải pháp này có thể giúp ASEAN có những đóng góp thực chất hơn.

Cũng tại hội thảo, các diễn giả đã tập trung thảo luận về bản sắc và vai trò trung tâm của ASEAN trước những cơ hội và thách thức trong bối cảnh quốc tế hiện nay và 1-2 năm tới, những việc các nước ASEAN cần làm để củng cố bản sắc và vai trò trung tâm của ASEAN tại khu vực, và những điều Việt Nam cần và có thể làm để đảm nhiệm tốt vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020 hướng tới các mục tiêu Cộng đồng đã đề ra.

Hội thảo diễn ra trong không khí trao đổi sôi nổi, thẳng thắn và thực chất. Đa số các đại biểu thống nhất với quan điểm rằng ASEAN đang đứng trước nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức. Trong bối cảnh đó, Việt Nam được kỳ vọng sẽ phát huy vai trò nòng cốt và dẫn dắt trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2020, đóng góp một cách thực chất vào sự phát triển của Cộng đồng ASEAN.