Thanh Hóa: Sai phạm trong GPMB, dự án “đội vốn” thêm 450 tỷ đồng

Dự án “đội vốn” hơn 450 tỷ

Dự án Phát triển tổng hợp các  đô thị động lực – Tiểu dự án đô thị Tĩnh Gia là một trong số các dự án trọng điểm của tỉnh Thanh Hóa, nhằm nâng cao tính cạnh tranh của đô thị Nghi Sơn trong việc đáp ứng nhu cầu hạ tầng, thúc đẩy phát triển kinh tế của khu vực. Dự án này đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư, UBND tỉnh phê duyệt dự án.

Theo đó dự án này có tổng mức đầu tư được duyệt là 80,7 triệu USD (trong đó vay vốn IDA  chuyển đổi của WB 54,3 triệu USD, vốn đói ứng 26,4 triệu USD); Cơ quan chủ quản dự án là UBND tỉnh Thanh Hóa; chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực Khu kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp Thanh Hóa (Ban Quản lý dự án khu vực). 

Việc xác định kinh phí GPMB trong lập tổng mức đầu tư do liên danh Công ty CP tư vấn xây dựng và thương mại Hưng Phú, Công ty CP tư vấn đầu tư và xây dựng hạ tầng Huy Hoàng, Công ty CP xây dựng và môi trường Việt Nam thực hiện dưới sự giám sát của Chủ đầu tư.

Tuy nhiên trong quá trình triển khai, chủ đầu tư cũng như các đơn vị có liên quan đã mắc hàng loạt vi phạm, khuyết điểm khiến dự án này đang phải xin điều chỉnh tổng mức đầu tư lên đến 98,88 triệu USD (tương đương với hơn 450 tỷ đồng). 

Trong đó, chi phí xây dựng tăng 28,3 tỷ đồng; chi phí thiết bị tăng 2,53 tỷ đồng; chi phí quản lý dự án tăng 337 triệu đồng; chi phí tư vấn đầu tư xây dựng tăng 492 triệu đồng, chi phí khác giảm 101,18 tỷ đồng; chi phí dự phòng giảm 34,91 tỷ đồng. Đặc biệt, chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư tăng tới 556,9 tỷ đồng, vượt 3,45 lần so với giá trị đã được phê duyệt trước đó (không bao gồm dự phòng 554,69 tỷ đồng).

Nguyên nhân dẫn đến dự án  trên đội vốn được xác định là do trong quá trình lập báo cáo nghiên cứu khả thi, lập báo cáo kế hoạch tái định cư, lập tổng mức đầu tư dự án, phạm vi giải phóng mặt bằng của các hạng mục đã không tính toán hết việc hỗ trợ về đất; việc di chuyển các công trình hạ tầng kỹ thuật, …

Cụ thể, chi phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư tăng nhiều lần do số hộ ảnh hưởng từ dự án tăng từ 1.354 lên 2.156 hộ (tăng 802 hộ); sai tăng diện tích thu hồi là 51,64ha, dẫn tới phải bồi thường tăng về đất, trong đó có 11,5ha đất ở, bồi thường tăng tài sản vật kiến trúc và hỗ trợ thu hồi đất, là nguyên nhân chủ yếu tăng giá trị chi phí giải phóng mặt bằng thêm hơn 500 tỷ đồng. Bên cạnh đó, việc đội vốn của công trình còn có nguyên nhân do sự thay đổi về khung chính sách (giá đất làm cơ sở xác định bồi thường thay đổi).

Kiểm điểm tập thể, cá nhân có liên quan

Các vi phạm, khuyết điểm liên quan đến việc lập, xác định sai chi phí GPMB trong thực hiện tham mưu phê duyệt tổng mức đầu tư của dự án và điều chỉnh tổng mức đầu tư của dự án sẽ ảnh hưởng đến khả năng cân đối, bố trí vốn ngân sách tỉnh Thanh Hóa cho dự án; đồng thời sai khác về phương án tuyến, vị trí công trình so với quy hoạch chung Khu kinh tế Nghi Sơn phải điều chỉnh cục bộ.

Để xảy ra các vi phạm trên, đơn vị tư vấn lập chi phí GPMB trong nghiên cứu khả thi phải chịu trách nhiệm đầu tiên. Ngoài ra, Chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án khu vực và UBND Thị xã Nghi Sơn cũng có nhiều vi phạm, khuyết điểm.

Theo Thanh tra tỉnh Thanh Hóa, Ban Quản lý dự án khu vực chưa thực hiện theo dõi, kiểm tra, chưa giám sát đánh giá chặt chẽ, chưa rà soát các số liệu do đơn vị tư vấn khảo sát, tính toán kinh phí giải phóng mặt bằng giai đoạn lập tổng mức đầu tư; chưa phối hợp chặt chẽ với UBND thị xã Nghi Sơn trong quá trình nghiệm thu, xác định chi phí giải phóng mặt bằng, chưa yêu cầu lập bổ sung dự toán bồi thường giải phóng mặt bằng, tham vấn xin ý kiến các cơ quan chuyên môn, chuyên ngành về dự toán chi phí giải phóng mặt bằng được lập, khi đơn giá bồi thường giải phóng mặt bằng có sự thay đổi được công bố”.

Những vi phạm, thiếu sót nêu trên chủ yếu thuộc nhiệm vụ, quyền hạn trực tiếp của chủ đầu tư dự án gồm: Ban Giám đốc, Giám đốc Ban Quản lý dự án khu vực giai đoạn từ tháng 11/2016 đến tháng 7/2020; Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án khu vực được giao nhiệm vụ lập hồ sơ mời thầu, tổ trưởng tổ chuyên gia chấm thầu và các cá nhân tổ chuyên gia chấm thầu.

Tổ chức cá nhân được giao nhiệm vụ, quyền hạn tham mưu chịu trách nhiệm đối với những vi phạm, thiếu sót nêu trên; chịu trách nhiệm chính trong việc kiểm tra, rà soát nghiệm thu các số liệu do đơn vị tư vấn khảo sát, tính toán trước khi trình thẩm định, phê duyệt dẫn tới sai tăng trong việc lập tổng mức đầu tư dự án; chịu trách nhiệm trong việc chưa báo cáo kịp thời điều chỉnh chi phí giải phóng mặt bằng theo đơn giá tại thời điểm được giao chủ trì tham mưu đề nghị điều chỉnh phê duyệt chủ trương của dự án; chịu trách nhiệm trong việc báo cáo chi phí giải phóng mặt bằng không chính xác; chịu trách nhiệm trực tiếp trong chỉ đạo, tham mưu, quyết định và triển khai thực hiện.

UBND thị xã Nghi Sơn có trách nhiệm về thiếu sót, khuyết điểm trong việc lập dự toán chi phí giải phóng mặt bằng, bổ sung chưa đúng (cần điều chỉnh giảm hơn 20 tỷ đồng); chưa thực hiện một số nội dung công việc, chưa lập, chưa xác định khối lượng đơn giá dự toán bổ sung.

Trả lời báo chí, ông Nguyễn Minh Hoàng - Giám đốc Ban Quản lý dự án khu vực giai đoạn tháng 11/2016 đến 2020 cho biết: “Vốn tăng so với tổng mức đầu tư được duyệt ban đầu là do trong quá trình làm việc chưa tính toán, lượng hóa hết các chi phí. Mặt khác, do chính sách về giá đền bù ở những thời điểm khác nhau có sự thay đổi, nên giá trị bồi thường cũng biến động (tăng) theo, chứ không có việc chỉ đạo lập hồ sơ thế này, thế khác".

Hiện các cá nhân, tập thể có liên quan đang tiến hành làm kiểm điểm đối với các sai phạm trên.