Thận trọng việc đăng tải video lên mạng xã hội để đòi nợ

Ngày 23/5 vừa qua, TAND TP. Huế đưa ra xét xử vụ án “Làm nhục người khác” trên không gian mạng trong khi đi đòi nợ. Ba bị cáo trong vụ án là Trần Thị N. Y. (41 tuổi, trú phường Phú Bài, TX. Hương Thủy), Võ Thị K. Tr. (36 tuổi, trú phường Tây Lộc, TP. Huế) và Mai Thị Q. Tr. (46 tuổi, trú phường Vĩ Dạ, TP. Huế).

Theo cáo trạng, chị N. Y. từng có quan hệ tình cảm đối với anh Nguyễn Đ. T. (44 tuổi, trú phường Thuận Hòa, TP. Huế). Trong quá trình yêu nhau, anh T. đã vay mượn của chị Y. 1 tỷ đồng để cùng góp vốn làm ăn. Sau khi hết tình cảm nhưng anh Nguyễn Đ. T. vẫn không chịu trả tiền, đầu năm 2023, chị Y. cùng K. Tr. và Q. Tr. kéo nhau đến nhà của ba mẹ anh T. để đòi nợ.

Khi đến nhà, chị Y. đã sử dụng điện thoại livestream quay phát trực tiếp lên trên MXH Facebook để yêu cầu ba mẹ anh T. trả tiền cho mình. Trong quá trình đòi nợ, chị Y. đã dùng lời lẽ thô tục, chửi rủa và xúc phạm anh T... Chị này còn dùng hình ảnh chụp căn cước công dân của anh T. đưa lên đoạn livestream đòi nợ.

Đoạn clip dài hơn 5 phút nhưng đã có rất nhiều người bình luận, hùa theo chửi rủa anh T.. Xét thấy việc nhóm của chị Y. đã có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm của mình, anh T. đã làm đơn đề nghị cơ quan công an khởi tố vụ án xúc phạm danh dự, nhân phẩm.

Tại tòa, chị Y. khai nhận do nóng giận, bức xúc nên không làm chủ được lời nói của mình. Xét thấy hành vi của nhóm chị T. có tính chất đơn giản, không có sự chuẩn bị trước nên tòa tuyên phạt Trần Thị N. Y. 6 tháng tù nhưng cho hưởng án treo. Võ Thị K. Tr. và Mai Thị Q. Tr. được xác định là người giúp sức phạm tội nên cũng bị tuyên phạt mỗi người 4 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.

Thực tế cho thấy, phần lớn những chủ nợ rơi vào vòng lao lý đều không kiềm chế được bản thân, nhẹ thì chửi rủa, nặng thì đập phá, thậm chí gây thương tích cho người nợ tiền. Một phần nguyên nhân dẫn đến những sự việc đáng tiếc kể trên là do người nợ tiền không trả đúng hẹn, hoặc cố tình trốn nợ, dẫn đến người đòi nợ không làm chủ được bản thân; một nguyên nhân khác là do họ không hiểu biết pháp luật, cứ nghĩ việc mình làm là đúng.

Căn cứ vào Nghị định 144/NĐ-CP, hành vi xúc phạm, bôi nhọ, làm ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm của cá nhân, hình ảnh của tổ chức sẽ bị xử phạt tiền từ 2-3 triệu đồng. Với hành vi viết, phát tán, lưu hành tài liệu, hình ảnh có nội dung xuyên tạc, bịa đặt, vu cáo làm ảnh hưởng đến uy tín của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thể bị phạt tiền từ 3-5 triệu đồng. Những mức phạt trên được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.

Tại điều 592 Bộ luật Dân sự 2015 còn quy định về trường hợp bồi thường thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm. Cụ thể, người xúc phạm đến danh dự, nhân phẩm phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà bị hại gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận. Nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người bị xúc phạm không quá mười lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.

Cũng theo điều 155 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác thông qua MXH sẽ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội làm nhục người khác. Theo đó, người vi phạm có thể bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10 - 30 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.

Một chuyên gia về pháp luật cho biết: giao dịch cho vay, mượn tiền là giao dịch dân sự và được Bộ luật Dân sự bảo vệ. Do vậy, nếu người mượn tiền đến hạn không trả, chủ nợ cần bình tĩnh và có thể khởi kiện vụ án dân sự để cơ quan chức năng có thể thụ lý. Trong trường hợp người nợ tiền có dấu hiệu của tội lợi dụng tín nhiệm, lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì chủ nợ cần viết đơn đề nghị cơ quan công an khởi tố vụ án theo yêu cầu bị hại.