Tạo đột phá tư duy trong xây dựng và thi hành pháp luật

Sự kiện có dự tham gia của các diễn giả, TS Nguyễn Thanh Tú, Thứ trưởng Bộ Tư pháp, Ủy viên Ban chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật; GS.TS Phạm Hồng Thái, Chủ tịch Hội đồng Giáo sư ngành Luật; Ông Quách Hữu Thái, Phó Chánh án TAND TP.HCM; Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Tổng Biên tập Thường trực báo Pháp Luật TP.HCM; TS Cao Vũ Minh, Trưởng bộ môn Luật Hành chính - Nhà nước, Khoa Luật, Trường Đại học Kinh tế - Luật.

Đây là diễn đàn để chia sẻ, phân tích và hiến kế giải pháp nhằm đưa tinh thần Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị vào cuộc sống, hướng tới xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới.

Nghị quyết 66-NQ/TW không chỉ là văn bản chỉ đạo mà còn là kim chỉ nam toàn diện, tạo ra đột phá tư duy và hành động trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Quan điểm “đầu tư cho công tác xây dựng chính sách, pháp luật là đầu tư cho phát triển” khẳng định rằng việc ban hành chính sách, pháp luật chất lượng cao là khoản đầu tư chiến lược, mang lại lợi ích lâu dài cho cả nền kinh tế và xã hội.

Phát biểu tại hội thảo TS Nguyễn Thanh Tú, Thứ trưởng Bộ Tư pháp, Ủy viên Ban chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật cho rằng: Nghị quyết 66 đã đề ra 5 quan điểm chỉ đạo, trong đó phải bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng trong công tác xây dựng pháp luật.

Xây dựng pháp luật phải có sự đổi mới về tư duy. Không chỉ đổi mới trong xây dựng pháp luật mà còn đổi mới về tư duy trong tổ chức thi hành pháp luật, vậy nên mới gọi là "đột phá của đột phá".

Theo TS Nguyễn Thanh Tú, Nghị quyết 66 cũng đề ra 7 nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện. Pháp luật không chỉ đơn giản là phương tiện để quản lý mà giờ đây pháp luật phải mang tính dẫn dắt để phục vụ sáng tạo, phát triển của đất nước trong tình hình mới.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú cũng thông tin, Bộ Tư pháp đã rà soát 2.092 kiến nghị, phản ánh về các khó khăn vướng mắc do quy định pháp luật tại 789 văn bản. Trong đó, nhất trí 834 kiến nghị, phản ánh (39,87%), không thống nhất 1.237 kiến nghị, phản ánh, chưa thống nhất giữa các cơ quan 21 kiến nghị, phản ánh.

Tại hội thảo, ông Quách Hữu Thái, Phó Chánh án TAND TP.HCM cho biết, năm 2024, TAND hai cấp TP.HCM chiếm 1/8 lượng án cả nước. Cụ thể, TAND hai cấp TP.HCM đã thụ lý 70.169 vụ việc, đã giải quyết 69.243 vụ việc (đạt tỷ lệ 87,46%). Sau khi sáp nhập TP.HCM với tỉnh Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, lượng án 9 tháng đầu năm 2025 đã là 101.758 vụ việc, đây là một lượng án "khổng lồ". TAND hai cấp TP.HCM đang quyết liệt, tập trung cho công tác giải quyết án để đạt kế hoạch thi đua của ngành

Ông Thái dẫn chứng vụ án cướp tiền ảo trên cao tốc (tại thời điểm đó chưa xem tiền ảo là một loại tài sản), các vụ án dân sự liên quan đến việc bảo vệ bên thứ 3 ngay tình..., để cho thấy thực tiễn còn nhiều vướng mắc trong việc áp dụng pháp luật.

Ông Quách Hữu Thái chò rằng, Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng (Điều 4 BLTTDS)... Công tác thi hành pháp luật đôi khi đi trước công tác xây dựng pháp luật.

Tại hội thảo các diễn giả đánh giá Nghị quyết 66 đặt ra nhiều định hướng then chốt như: Xây dựng hệ thống pháp luật minh bạch, ổn định, tiệm cận chuẩn mực quốc tế, tạo môi trường đầu tư-kinh doanh công bằng và có thể dự đoán; Bảo đảm thượng tôn Hiến pháp và pháp luật, khắc phục tình trạng thi hành chưa nghiêm, lạm quyền, thiếu nhất quán; Bảo vệ quyền con người, quyền công dân hiệu quả, với tinh thần “người dân, doanh nghiệp được làm những gì pháp luật không cấm”, giảm thủ tục hành chính, chống tư duy “xin-cho”.

Các diễn giả khẳng định Nghị quyết 66 có vai trò quan trọng góp phần nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia và chất lượng cuộc sống của người dân. Đồng thời đặt ra yêu cầu xây dựng hệ thống pháp luật tiệm cận chuẩn mực quốc tế, tạo ra một sân chơi công bằng và minh bạch cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Điều này không chỉ giúp Việt Nam tận dụng tối đa cơ hội từ hội nhập mà còn nâng cao vị thế và uy tín của đất nước trên trường quốc tế.

Phát biểu bế mạc hội thảo ông Mai Ngọc Phước, Tổng biên tập Báo Pháp luật TP.HCM nhấn mạnh: Nghị quyết 66, không chỉ là một văn bản chỉ đạo đơn thuần mà còn là một "kim chỉ nam" toàn diện, tạo ra đột phá tư duy và hành động trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, từ chính trị, kinh tế đến văn hóa.

Nghị quyết 66 đánh dấu một sự thay đổi căn bản trong tư duy lập pháp. Thay vì chỉ xem pháp luật là công cụ quản lý nhà nước đơn thuần, Nghị quyết đã nâng tầm pháp luật thành một công cụ kiến tạo phát triển, thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo. Quan điểm “Đầu tư cho công tác xây dựng chính sách, pháp luật là đầu tư cho phát triển” là minh chứng rõ nhất cho sự chuyển đổi tư duy này. Nó khẳng định rằng, việc ban hành các chính sách, pháp luật chất lượng cao không phải là một gánh nặng chi phí mà là một khoản đầu tư chiến lược, mang lại lợi ích to lớn cho cả nền kinh tế và xã hội.

Đối với cộng đồng doanh nghiệp, Nghị quyết 66 là một cú hích mạnh mẽ để phát triển. Quan điểm “doanh nghiệp được làm những gì luật không cấm” không chỉ là khẩu hiệu mà còn là cơ chế để thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân. Nó giúp doanh nghiệp có thể tự tin đầu tư, mở rộng sản xuất kinh doanh mà không phải lo sợ những rào cản pháp lý không rõ ràng hoặc những quy định thường xuyên bị thay đổi.

Hệ thống pháp luật minh bạch, nhất quán và dễ dự đoán sẽ là yếu tố then chốt để thu hút đầu tư, đặc biệt là đầu tư nước ngoài. Nghị quyết 66 hướng tới việc xây dựng một hệ thống pháp luật ổn định, tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng, nơi mà mọi doanh nghiệp, bất kể quy mô hay loại hình, đều được đối xử bình đẳng. Điều này sẽ loại bỏ tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, tạo động lực cho các doanh nghiệp đổi mới, nâng cao năng lực cạnh tranh và đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế quốc gia.

Ông Mai Ngọc Phước hy vọng rằng, những ý kiến tâm huyết, những phân tích sâu sắc từ hội thảo hôm nay sẽ là những đóng góp quý báu cho Đảng và Nhà nước trong quá trình xây dựng và thi hành pháp luật theo tinh thần của Nghị quyết 66.