TANDTC tổ chức lấy ý kiến đối với 14 dự thảo án lệ

Đồng chí Nguyễn Văn Tiến, Ủy viên Ban cán sự đảng, Phó Chánh án TANDTC; Ông Patrick Haverman, Phó Đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam, đồng chủ trì Hội thảo.

Cùng tham dự Hội thảo có đại diện Thẩm phán TANDTC, TAND cấp cao tại Hà Nội; thành viên Hội đồng Tư vấn án lệ; đại diện Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Vụ Tư pháp của Quốc hội; các chuyên gia, nhà khoa học, luật sư đến từ các trường đại học, viện nghiên cứu…

Theo mục tiêu của Hội thảo, TANDTC sẽ tham vấn ý kiến đóng góp của các nhà khoa học thực tiễn, các chuyên gia pháp lý để từ đó tiếp tục chỉnh lý, hoàn thiện các dự thảo án lệ; đảm bảo các bản án, quyết định được lựa chọn, phát triển thành án lệ phải thực sự chất lượng, có tính chuẩn mực, có giá trị hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật trong xét xử.

Cụ thể, 14 dự thảo án lệ được đưa ra lấy ý kiến tại Hội thảo lần này thuộc các lĩnh vực hình sự (1 dự thảo), dân sự (3 dự thảo), hôn nhân và gia đình (5 dự thảo), kinh doanh, thương mại (3 dự thảo), hành chính (2 dự thảo).

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Tiến nhấn mạnh: Nhằm góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao chất lượng xét xử theo tinh thần cải cách tư pháp, trong những năm qua, TANDTC đặc biệt quan tâm đến công tác lựa chọn, công bố án lệ để các Tòa án nghiên cứu, áp dụng trong xét xử.

Theo Phó Chánh án Nguyễn Văn Tiến, kể từ khi ban hành Nghị quyết số 03/2015/NQ-HĐTP ngày 28/10/2015, sau đó là Nghị quyết số 04/2019/NQ-HĐTP ngày 18/6/2019 về quy trình lựa chọn, công bố và áp dụng án lệ đến nay, TANDTC đã công bố được 52 án lệ, trong đó có 11 án lệ về hình sự, 24 án lệ về dân sự, 01 án lệ về hôn nhân và gia đình, 08 án lệ về kinh doanh, thương mại, 01 án lệ về lao động, 01 án lệ về hành chính, 04 án lệ về tố tụng dân sự, 02 án lệ về tố tụng hành chính.

Tiếp tục triển khai công tác phát triển án lệ năm 2022, thông qua hoạt động thường xuyên về rà soát, phát hiện án lệ cũng như trên cơ sở đề xuất của Vụ Giám đốc kiểm tra TANDTC, đề xuất của các Tòa án và các chuyên gia, Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học TANDTC đã xây dựng 14 dự thảo án lệ trong các lĩnh vực hình sự, dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại, hành chính.

Đồng chí Nguyễn Văn Tiến đề nghị, các đại biểu tập trung thảo luận, phát biểu ý kiến đối với nội dung từng dự thảo án lệ. Các ý kiến của các chuyên gia, luật sư tại hội thảo sẽ là nguồn tư liệu tham khảo quan trọng cho Hội đồng Thẩm phán TANDTC trong quá trình lựa chọn, thông qua án lệ.

Đồng phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Patrick Haverman, Phó Đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam cũng ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực của TANDTC Việt Nam trong việc hướng dẫn quy trình lựa chọn, công bố và áp dụng án lệ trong những năm qua. Đồng thời cho rằng, UNDP tự hào đã đồng hành cùng TANDTC trong việc xây dựng và áp dụng các án lệ giúp làm rõ các vấn đề pháp lý khó và tạo cơ sở để áp dụng thống nhất pháp luật trong các trường hợp tương tự.

Tại Hội thảo các đại biểu đã được nghe các tham luận từ các chuyên gia, nhà khoa học, luật sư đến từ các trường đại học, viện nghiên cứu… góp ý đối với 14 bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật được đề xuất lựa chọn làm nguồn phát triển thành án lệ.

Nhiều đại biểu tham dự hội thảo trực tiếp trao đổi, gợi mở nhiều nội dung, mở rộng phạm vi áp dụng án lệ hoàn thiện bổ sung dự thảo báo cáo. Đồng thời cũng chỉ ra những bất cập trong nội tại các vụ án, những tình huống pháp lý cần phải cân nhắc khi lựa chọn.

Trong phần góp ý của mình, nhiều đại biểu cũng nhất trí cao với các dự thảo án lệ và đánh giá, các án lệ được lựa chọn có chất lượng dự án khá tốt, đáp ứng hầu hết các tiêu chí mà yêu cầu của xã hội đặt ra. Nội dung các án lệ là những vấn đề thiết thực nhất với đời sống, điều chỉnh các quan hệ xã hội mà chúng ta vẫn thường gặp. 

Trong đó, phải kể đến các tình huống dự thảo án lệ như: Trong vụ án hình sự cần xác định chính xác tuổi của bị hại mà cơ quan tiến hành tố tụng không thể xác định được tuổi của bị hại trên cơ sở các tài liệu về nhân thân của bị hại; Nam nữ sống chung với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987 (ngày Luật Hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực), không đăng ký kết hôn, có tổ chức lễ cưới, đã có con chung, tài sản chung. Sau đó, hai bên ra nước ngoài sinh sống và phát sinh mâu thuẫn. Khi chưa giải quyết ly hôn thì một bên về Việt Nam đăng ký kết hôn với người khác;...

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Tiến đã cảm ơn các ý kiến đóng góp quý báu của các chuyên gia, nhà khoa học. Sau 01 buổi làm việc khẩn trương, nghiêm túc, với tinh thần trách nhiệm cao, Hội thảo đã thành công tốt đẹp, đạt được những mục tiêu, yêu cầu đề ra.

Hội thảo cũng đã nghe các tham luận của các nhà khoa học, các nhà hoạt động thực tiễn và chuyên gia pháp lý; nghe các ý kiến phát biểu góp ý đối với 14 dự thảo án lệ. Có thể nói, các ý kiến tham luận, trao đổi, góp ý hết sức thẳng thắn, cụ thể và sâu sắc, đóng góp quý báu cho TANDTC trong quá trình lựa chọn, thông qua án lệ.

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Tiến nhấn mạnh, trên cơ sở ý kiến góp ý của các đại biểu tại Hội thảo này, Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học cần khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu, chỉnh lý các dự thảo án lệ để sớm đưa ra xin ý kiến Hội đồng Tư vấn án lệ.  

Phó Chánh án cũng cảm ơn những đóng góp của các tổ chức quốc tế, thời gian qua đã đồng hành với TANDTC trong các chương trình xây dựng pháp luật nói chung và ban hành án lệ nói riêng.