TAND tỉnh Thanh Hóa: Nhiều bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn giải quyết, xét xử các loại vụ việc

Năm 2023, TAND hai cấp tỉnh Thanh Hóa thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện còn gặp nhiều khó khăn, do số lượng án tăng (chủ yếu là tăng án dân sự, hành chính), đây là các loại án phức tạp, khó giải quyết. Với quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ công tác, Ban cán sự đảng, lãnh đạo TAND tỉnh Thanh Hóa đã đề ra nhiều giải pháp để tổ chức thực hiện, tập trung nâng cao số lượng, chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án, hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Trong năm, số lượng án TAND hai cấp phải giải quyết là 13.187 vụ, việc các loại (không tính số lượng án chuyển cho hòa giải, đối thoại); đã giải quyết 12.041 vụ việc; tỷ lệ giải quyết chung các loại án đạt 91,3%.

Chất lượng giải quyết, xét xử các vụ án hình sự tiếp tục được nâng lên. Không có trường hợp nào xét xử oan, không bỏ lọt tội phạm. Hình phạt mà Tòa án áp dụng đối với các bị cáo bảo đảm nghiêm minh, tương xứng với tính chất, mức độ, hành vi và nhân thân của người phạm tội, đáp ứng yêu cầu của công tác phòng chống tội phạm trong tình hình hiện nay.

Việc xử phạt tù nhưng cho bị cáo hưởng án treo, cải tạo không giam giữ được HĐXX xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng, đảm bảo đúng quy định của BLHS và hướng dẫn của Hội đồng Thẩm phán TANDTC. Đồng thời, đơn vị luôn chú trọng việc tranh tụng tại phiên tòa, thu hồi tài sản trong các vụ án kinh tế, tham nhũng. Các phán quyết của HĐXX được dư luận xã hội đồng tình, ủng hộ.

Đối với án dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh thương mại; tuyên bố phá sản và lao động: Toà án đã chú trọng làm tốt việc hướng dẫn các đương sự thực hiện đúng nghĩa vụ về cung cấp chứng cứ, tài liệu của vụ án; đồng thời, chủ động xác minh, thu thập chứng cứ trong những trường hợp cần thiết theo quy định của pháp luật tố tụng.

Tăng cường phối hợp với các cơ quan có liên quan trong việc thu thập tài liệu chứng cứ. Thường xuyên rà soát các trường hợp đang tạm đình chỉ để tiếp tục xem xét, giải quyết; hạn chế việc để các vụ việc dân sự quá thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật. Công tác hòa giải, giải thích pháp luật cho các bên đương sự tiếp tục được chú trọng và thực hiện có hiệu quả, qua đó góp phần giải quyết nhanh chóng vụ án, củng cố mối đoàn kết trong nội bộ nhân dân.

Trong quá trình giải quyết vụ án hành chính, Tòa án đã tổ chức đối thoại cũng như hướng dẫn, giải thích pháp luật cho các bên đương sự, phối hợp tốt với các cơ quan có liên quan để xây dựng hồ sơ vụ án, thu thập đầy đủ chứng cứ cần thiết, đảm bảo giải quyết vụ án đúng quy định của pháp luật, không để án quá thời hạn xét xử; chất lượng xét xử ngày càng được nâng lên.

Mặc dù, đơn vị đã áp dụng rất nhiều các giải pháp, quyết tâm hoàn thành chỉ tiêu xét xử án hành chính, nhưng do số lượng án này chủ yếu tập trung ở cấp tỉnh, trong khi số lượng Thẩm phán ít nên không thể giải quyết kịp, việc biệt phái cho Thẩm phán trung cấp ở cấp huyện giải quyết án của cấp tỉnh chưa thực sự hiệu quả. Mặt khác, Ủy ban nhân dân các cấp rất chậm trễ trong việc cung cấp chứng cứ cho Tòa án cũng là nguyên nhân án hành chính đạt tỉ lệ chưa cao.

Bên cạnh thực hiện công tác chuyên môn là giải quyết xét xử các loại án, Tòa án 2 cấp cũng đã thực hiện tốt nhiều mặt công tác khác như tổ chức được 128 phiên tòa trực tuyến; công khai 9.146 bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật trên Cổng thông tin điện tử Tòa án nhân dân; tổ chức 233 phiên tòa rút kinh nghiệm trực tuyến; 100% Thẩm phán thường xuyên sử dụng phần mềm Trợ lý ảo phục vụ công tác chuyên môn…

Từ thực tiễn công tác giải quyết án, TAND tỉnh Thanh Hóa cũng rút ra nhiều bài học kinh nghiệm.

Thứ nhất: Trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, bảo đảm sự lãnh đạo của Ban cán sự đảng. Lãnh đạo đơn vị đã bám sát Chỉ thị, Nghị quyết, hướng dẫn của TANDTC, xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện nhiệm vụ ngay từ đầu năm, phù hợp với tình hình của đơn vị, kế hoạch thực hiện các giải pháp đột phá của đơn vị sát với thực tế, nhằm phát huy ưu điểm, khắc phục tồn tại, hạn chế của những năm trước.

Tập thể lãnh đạo TAND hai cấp, đặc biệt là người đứng đầu luôn nêu gương, tận tụy, trách nhiệm và sâu sát, tạo môi trường trao đổi nghiệp vụ chuyên môn, kịp thời nắm bắt những khó khăn vướng mắc trong công tác giải quyết, xét xử để có những giải pháp tháo gỡ, đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ việc.

Hàng tháng, lãnh đạo đơn vị họp giao ban với cán bộ chủ chốt và các Thẩm phán để yêu cầu báo cáo tình hình công tác, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong công tác chuyên môn. Đối với các vụ việc khó, yêu cầu họp Ủy ban Thẩm phán để trao đổi. Thực hiện kiểm điểm án hủy, sửa trong tháng để kịp thời rút kinh nghiệm chung. Các vụ việc phức tạp, dư luận xã hội quan tâm, án tham nhũng, án theo Chỉ thị 26 thực hiện nghiêm theo đúng quy định tại Chỉ thị 26/BCTr của Bộ chính trị.

Thứ hai: Thực hiện tốt công tác phối hợp với các cơ quan tố tụng và các ban, ngành có liên quan trong việc giải quyết án.

Toà án hai cấp đã thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa 3 ngành (Công an, Viện kiểm sát và Tòa án) trong công tác điều tra, truy tố và xét xử, góp phần đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử các vụ án hình sự, không để xảy ra án oan, không bỏ lọt tội phạm.

Xét chọn các vụ án điểm để đề nghị đưa vào diện theo dõi của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng tiêu cực tỉnh và Ban Nội chính Tỉnh ủy.

TAND hai cấp thường xuyên phối hợp chặt chẽ với Viện kiểm sát, Cơ quan Thi hành án Dân sự rà soát các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật khó thi hành để cùng bàn hướng giải quyết.

Ký kết quy chế phối hợp với UBND tỉnh trong việc thu thập chứng cứ trong các vụ án hành chính, dân sự; Quy chế phối hợp với Viện kiểm sát trong việc giải quyết các vụ án hành chính, dân sự.

Thứ ba: Chú trọng làm tốt công tác hòa giải trong giải quyết các vụ án dân sự và đối thoại trong giải quyết các vụ án hành chính, hướng dẫn các đương sự thực hiện đúng nghĩa vụ về cung cấp chứng cứ, tài liệu của vụ án; xác minh, thu thập chứng cứ trong những trường hợp cần thiết theo quy định của pháp luật tố tụng.

Thứ tư: Thường xuyên rà soát các vụ án tạm đình chỉ để tiếp tục đưa ra giải quyết khi lý do tạm đình chỉ không còn hoặc tạm đình chỉ lý do không đúng.

Thứ năm: Nâng cao chất lượng tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm. Việc thực hiện rút kinh nghiệm qua theo dõi phiên tòa trực tuyến, thành phần có lãnh đạo phụ trách, các Thẩm phán và Thư ký. Sau khi phiên tòa kết thúc, họp rút kinh nghiệm và gửi biên bản họp cho Chánh án theo dõi, chỉ đạo. Mục đích, để các Thẩm phán Chủ tọa và Hội đồng xét xử nâng cao kỹ năng xét xử, kỹ năng điều khiển phiên tòa, chất lượng tranh tụng, kỹ năng viết bản án, nhằm nâng cao chất lượng xét xử.

Thứ sáu: Nâng cao chất lượng công tác kiểm tra nghiệp vụ, trọng tâm là công tác tự kiểm tra thường xuyên của các đơn vị. TAND tỉnh xây dựng kế hoạch kiểm tra ngay từ đầu năm công tác, thực hiện kiểm tra thường xuyên, định kỳ và đột xuất, kiểm tra theo các chuyên đề. Thông qua công tác kiểm tra nghiệp vụ, những hạn chế, thiếu sót trong hoạt động chuyên môn được chấn chỉnh, rút kinh nghiệm kịp thời.

Thứ bảy: Nâng cao chất lượng nội dung tập huấn nghiệp vụ hàng năm cho Thẩm phán, Thư ký Tòa án, Thẩm tra viên và Hội thẩm nhân dân; thường xuyên rút kinh nghiệm chung những sai sót trong việc giải quyết án cho các Thẩm phán, Thư ký tại các cuộc họp giao ban, sơ kết, tổng kết và các hội nghị chuyên đề.

Thứ tám: Tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho đội ngũ cán bộ, công chức thuộc quyền quản lý, nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Tòa án trong sạch, vững mạnh; thực hiện nghiêm túc “Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức TAND”.