Mới đây, tại Trường THPT số 1 Văn Bàn (xã Văn Bàn, tỉnh Lào Cai), Tòa án nhân dân khu vực 8 - Lào Cai phối hợp với Viện Kiểm sát nhân dân khu vực 8 và Công an xã Văn Bàn tổ chức phiên tòa giả định tuyên truyền, giáo dục pháp luật về an toàn giao thông đường bộ cho học sinh.

Sự kiện thu hút hơn 2000 học sinh của nhiều trường học trên địa bàn và cán bộ, giáo viên trong trường tham dự. Phiên tòa được tái hiện dựa trên một vụ án có thật, giúp học sinh nhận thức rõ hậu quả của hành vi vi phạm và nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật khi tham gia giao thông.
Theo kịch bản, bị cáo Phạm Văn Tiến (17 tuổi, học sinh lớp 11A3 Trường THPT số 1 Văn Bàn) là con một trong gia đình có điều kiện, được bố mẹ nuông chiều. Tối 20/7/2025, sau khi dự tiệc sinh nhật và uống rượu cùng bạn, Tiến mượn xe mô tô SH 150 của bố là ông Phạm Văn Cường (40 tuổi) để chở bạn gái đi chơi, dù chưa có giấy phép lái xe và trong người có nồng độ cồn cao.
Khi đi đến quốc lộ 279, đoạn trước cổng Bệnh viện Đa khoa khu vực Văn Bàn, Tiến chạy xe khoảng 60 km/h, lạng lách, đánh võng, lấn làn và đâm trực diện vào xe máy đi ngược chiều do anh Ngô Duy Sang (38 tuổi) điều khiển, chở con trai Ngô Quốc Trung (16 tuổi).


Vụ va chạm khiến hai người bị thương nặng, trong đó bạn gái của Tiến, Chu Quỳnh Nga bị tổn hại 60% sức khỏe, còn Ngô Quốc Trung bị tổn hại 76%. Tổng tỷ lệ thương tật của các nạn nhân lên tới 136%. Kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ cồn trong máu của Tiến là 166,809 mg/100ml, vượt xa mức cho phép.
Gia đình bị cáo và ông Cường đã bồi thường cho các nạn nhân tổng cộng 400 triệu đồng, các bên không có yêu cầu gì thêm về dân sự.
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân khu vực 8 - Lào Cai, Phạm Văn Tiến bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” theo điểm a, b, e khoản 2 Điều 260 Bộ luật Hình sự, với các tình tiết tăng nặng gồm: không có giấy phép lái xe, sử dụng rượu bia khi điều khiển phương tiện và gây thương tích cho nhiều người.
Ông Phạm Văn Cường, cha của Tiến, bị truy tố về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ” theo điểm b khoản 2 Điều 264 Bộ luật Hình sự, do biết rõ con trai chưa đủ điều kiện và có nồng độ cồn nhưng vẫn giao xe.

Tại phiên tòa giả định, các nhân vật như Thẩm phán, Kiểm sát viên, Luật sư, bị cáo, bị hại… đều do cán bộ Tòa án, Viện Kiểm sát, giáo viên và học sinh đảm nhiệm. Các phần diễn được biên tập ngắn gọn, dễ hiểu, tập trung vào việc phân tích nguyên nhân, hậu quả và bài học pháp luật, thay vì đi sâu vào quy trình tố tụng.

Hội đồng xét xử đã làm rõ hành vi vi phạm, trách nhiệm của người điều khiển phương tiện và người giao xe, đồng thời nhấn mạnh hậu quả nghiêm trọng từ việc sử dụng rượu bia, thiếu ý thức, cùng sự buông lỏng quản lý của gia đình.
Cô Nguyễn Thị Nga, giáo viên chủ nhiệm lớp 11A3, chia sẻ: “Phiên tòa giả định giúp các em hiểu rõ hơn hậu quả pháp lý và đạo đức của những hành vi tưởng chừng nhỏ như uống rượu bia hay lái xe khi chưa có bằng. Đây là bài học sinh động và có tác động mạnh đến nhận thức của học sinh”.


Nhiều học sinh bày tỏ ấn tượng sau buổi xem tòa: “Đây là lần đầu tiên chúng em được chứng kiến một phiên tòa giống thật như vậy” hay “thực sự thấy sợ khi nhận ra chỉ vì vài phút bốc đồng có thể đánh đổi cả tương lai”.
Bà Nguyễn Thị Hoàng Liên - Chánh án Tòa án nhân dân khu vực 8 - Lào Cai chia sẻ: Việc tổ chức phiên tòa giả định tại trường học là hình thức tuyên truyền trực quan, sinh động, giúp học sinh hiểu rõ các quy định của pháp luật hình sự, từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm khi tham gia giao thông.
Hoạt động này sẽ được nhân rộng đến các trường THPT khác trên địa bàn tỉnh, góp phần xây dựng văn hóa giao thông an toàn và phòng ngừa vi phạm trong lứa tuổi vị thành niên.
Phiên tòa giả định về an toàn giao thông góp phần đưa pháp luật đến gần hơn với các em học sinh thông qua hình ảnh trực quan sinh động, dễ hiểu, dễ nhớ, nhất là đối với học sinh miền núi, vùng sâu vùng xa.
Tham dự phiên toà giả định, các em sẽ được trực tiếp tham gia đóng tiểu phẩm, hiểu rõ hậu quả của hành vi vi phạm pháp luật về giao thông sẽ bị xử lý về hình sự, việc cha mẹ giao xe cho con tham gia giao thông khi chưa đủ tuổi cũng phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định.
Phiên tòa giả định được tổ chức tại trường học, hướng tới việc lan tỏa những giá trị tích cực của việc chấp hành tốt quy định khi tham gia giao thông, tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh.