Tâm sự người "giữ lửa Công lý"

PV: Cơ duyên nào đã đưa bà đến với nghề xét xử, một nghề đòi hỏi phẩm chất chính trị vững vàng, bản lĩnh nghề nghiệp và sự công tâm tuyệt đối?

Sau khi rời quân ngũ về địa phương, tôi được giới thiệu sang Tòa án xin việc. Tình cờ gặp một phiên tòa, Hội đồng xét xử đang xử một vụ ly hôn, nhìn những đứa trẻ vô tội khi cha mẹ chúng tranh nhau nuôi con, tôi thầm ước sẽ vào ngành Tòa án, sẽ trở thành một Thẩm phán xét xử những vụ ly hôn để bảo vệ quyền lợi cho những đứa trẻ không may mắn.

Khi vào nghề rồi, tôi biết rằng một cán bộ Tòa án cần đáp ứng được đòi hỏi rất cao về phẩm chất, đó là một Thẩm phán phải “vừa hồng, vừa chuyên”. Và quan trọng, tôi hiểu người Thẩm phán còn phải có một trái tim thật nhân hậu. Cũng chính vì thế, sau khi nghỉ hưu, từ tháng 10/2013 đến nay, tôi cùng các đồng nghiệp tiếp tục sự nghiệp bảo vệ trẻ em.

PV: Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, bà có thể chia sẻ một vụ án hoặc trường hợp cụ thể để lại nhiều suy nghĩ, trăn trở với tư cách một người “cầm cân nảy mực”?

Hơn 30 năm gắn bó với ngành Tòa án, có nhiều kỷ niệm vui buồn, sâu sắc, nhưng vụ án tôi làm Chủ tọa phiên tòa với rất nhiều sóng gió, cũng là vụ án từ đó tôi trưởng thành hơn, kinh nghiệm hơn, trở thành kỷ niệm sâu đậm không thể nào phai mờ trong ký ức cuộc đời tôi là một vụ án được xét xử năm 1993. Có thể gọi đó là một “đại án” của tỉnh Thanh Hóa và tôi được lãnh đạo phân công làm Chủ tọa phiên tòa (lúc đó bà Thanh là Phó Chánh án TAND tỉnh Thanh Hóa - vụ án được nêu trong Kỷ yếu ngành Tòa án Thanh Hóa).

Bị cáo Lê Giành bị truy tố 6 tội (Tàng trữ vũ khí trái phép; Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng; Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản của công dân; Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa; Lừa đảo chiếm đoạt tài sản của công dân; Lừa đảo chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa). Các bị cáo đã lừa đảo, lợi dụng tín nhiệm tổng cộng: 621 công dân gửi tiền tiết kiệm, 16 công dân cho vay nóng và những người mua chứng chỉ. Tổng số tiền bị cáo Lê Giành và các bị cáo phải bồi thường là 4.397.756.881 đồng và 875,9 chỉ vàng.

Sau bốn ngày xét xử, mặc dù không phải là thời gian dài nhưng quả thực là cả quá trình đấu trí, đấu tranh tư tưởng.

Và rồi quyết định của tôi - Chủ tọa phiên tòa là phải xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật. Hội đồng xét xử đã tuyên phạt bị cáo Lê Giành 20 năm tù về 05 tội (bỏ tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng). Các bị cáo đồng phạm khác trong vụ án đã bị tuyên những mức án thích đáng tương xứng với hành vi phạm tội (không cho bị cáo nào án treo).

Một điều hết sức bất ngờ và hy hữu là ngay sau khi tuyên án, các cán bộ điều tra Công an tỉnh đã ôm hoa chạy lên chúc mừng sự thành công của Hội đồng xét xử, vì trong quá trình điều tra họ cũng chịu không ít áp lực. Bản án đã khiến các cán bộ điều tra Công an tỉnh cảm động về bản lĩnh của người Thẩm phán, về những lập luận đanh thép, những quyết định có tình. Điều đặc biệt không thể quên đó là phản ứng của những người bị hạị, tiếng vỗ tay rầm rập sau khi Hội đồng xét xử tuyên án làm tôi bất ngờ.

PV: Vì sao ở độ tuổi này bà vẫn tiếp tục say mê với các hoạt động liên quan đến việc trợ giúp pháp lý cho người chưa thành niên?

Hiện nay với cương vị Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật cộng đồng và trợ giúp pháp lý cho người chưa thành niên,tôi luôn tâm niệm một điều làm thế nào để bảo vệ được trẻ em - đối tượng dễ bị xâm hại. Đây cũng là tâm nguyện của tôi cũng như các thành viên, cộng tác viên Trung tâm Tư vấn pháp luật cộng đồng và trợ giúp pháp lý cho người chưa thành niên - Hội Luật gia Việt Nam, nhất là các chị em đã từng là những người mẹ, người bà và là những người phụ nữ đã từng trải qua những năm tháng hoạt động ở các cơ quan pháp luật nay đã nghỉ hưu vẫn say mê với sự nghiệp “Tất cả vì sự bình đẳng và phát triển của trẻ em”.