Rà soát quy định về quyền sử dụng đất của người Việt Nam định cư ở nước ngoài

Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, UBTVQH cho rằng đây là nội dung chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước, cần nghiên cứu kỹ. Thường vụ Quốc hội đã xây dựng hai phương án về nội dung này.

Phương án 1 là người Việt Nam định cư ở nước ngoài có quốc tịch Việt Nam có đầy đủ quyền liên quan đến đất đai như công dân ở trong nước (được sở hữu đất nền). Chính sách đối với người gốc Việt nhưng không có quốc tịch Việt Nam giữ nguyên như hiện hành (chỉ sở hữu nhà gắn liền với đất).

Theo hướng này, các quy định có liên quan đến quyền sử dụng đất của người Việt Nam định cư ở nước ngoài cần rà soát tại các Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản; rà soát quy trình, thủ tục xác nhận công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài...

Phương án 2 giữ như quy định của pháp luật hiện hành. Theo đó, người Việt Nam định cư ở nước ngoài được nhận quyền sử dụng đất thông qua việc Nhà nước giao đất hoặc qua hình thức mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở gắn liền với đất.

"Đa số ý kiến của UBTVQH thống nhất với Phương án 1 và xin ý kiến Quốc hội về nội dung này", ông Thanh thông tin.

Về nội dung này, phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho rằng, với người có quốc tịch Việt Nam ở nước ngoài vẫn có quyền lợi như người quốc tịch Việt Nam ở Việt Nam, còn các trường hợp khác thì không được quyền lợi.

Đại biểu không đồng tình với việc người gốc Việt Nam, không có quốc tịch Việt Nam, nhưng được hưởng quyền lợi về đất đai như người Việt Nam.

Theo đại biểu, nếu đã bỏ quốc tịch Việt Nam thì sẽ không thể được hưởng quyền lợi ngang bằng với những người giữ quốc tịch Việt Nam.

Còn đại biểu Nguyễn Thị Thu Dung - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình cho biết, điểm c khoản 1 Điều 28 dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) quy định về tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài chỉ được thuê đất của Nhà nước để thực hiện dự án đầu tư và Nhà nước phải thu hồi đất để cho thuê, nhưng một số dự án có mục tiêu hoạt động không thuộc diện thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội như quy định tại Điều 62 Luật Đất đai hiện hành và Điều 79 dự thảo Luật.

Do vậy, chính quyền địa phương không có cơ sở thu hồi đất để giao cho tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài thuê. Đồng thời, tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài cũng không được trực tiếp thỏa thuận bồi thường với người dân để giải phóng mặt bằng thực hiện dự án, dẫn đến dự án bị bế tắc, cũng như tạo sự không thống nhất trong chính sách và thực thi pháp luật.

Đại biểu Nguyễn Thị Xuân - Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk nói quy định như phương án 1 đáp ứng nguyện vọng của kiều bào, thu hút đầu tư, góp phần khơi thông nguồn lực, phát triển kinh tế.

Tuy nhiên, theo Luật Quốc tịch Việt Nam, có hai trường hợp người Việt định cư ở nước ngoài là người có quốc tịch, hoặc người gốc Việt nhưng không có quốc tịch. Bà đề nghị phân định rõ quyền và nghĩa vụ của hai trường hợp này.

"Công dân định cư ở nước ngoài thường không sinh sống, làm việc trong nước. Khi họ sở hữu quyền sử dụng đất có thể dẫn đến tình trạng đất đai không thường xuyên được đưa vào sử dụng, gây lãng phí nguồn lực", bà Xuân nói.

Nữ đại biểu cũng lo ngại trường hợp phát sinh tranh chấp, việc giải quyết sẽ khó khăn, kéo dài do đại diện chủ sở hữu không có mặt trong nước. Vì vậy, bà đề nghị đánh giá tác động đầy đủ về nội dung này để quy định cho phù hợp.

Thảo luận về nội dung này, đại biểu Lưu Bá Mạc - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn bày tỏ ủng hộ phương án 1 như Chính phủ trình sửa thành "Cá nhân là công dân Việt Nam". Bởi theo khoản 1, Điều 5 Luật Quốc tịch có quy định: Người có quốc tịch Việt Nam là công dân Việt Nam. Do vậy, dù ở trong nước, hay ở nước ngoài, người có quốc tịch Việt Nam vẫn là công dân Việt Nam, họ vẫn có đầy đủ quyền và nghĩa vụ đầy đủ của một công dân Việt Nam.

"Hơn nữa, ngoài lý do là thúc đẩy tăng trưởng và thu hút kiều hối như được đề cập, việc mở rộng đối tượng này còn có thể thu hút được chất xám và đội ngũ trí thức, chuyên gia, nhà khoa học là công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài. Họ luôn luôn hướng về Việt Nam, mong muốn cống hiến cho quê hương. Do vậy, việc lựa chọn phương án 1 mở rộng đối tượng này thành công dân Việt Nam tại khoản 3 Điều 4 để họ có đầy đủ các quyền liên quan đến đất đai là thực sự phù hợp", đại biểu Lưu Bá Mạc nêu ý kiến.