Quy định chặt việc thí điểm xây nhà ở thương mại trên đất nông nghiệp

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp 8, sáng 13/11, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm làm dự án nhà ở thương mại qua thỏa thuận nhận hoặc đang có quyền sử dụng đất.

Thực hiện tại khu vực đô thị, quy hoạch phát triển đô thị

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết, Chính phủ đề xuất cho nhà đầu tư thực hiện dự án nhà ở thương mại với đất nông nghiệp; phi nông nghiệp không phải đất ở; đất ở và đất khác trong cùng thửa với trường hợp thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh việc thực hiện dự án nhà ở thương mại phải phù hợp quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc nằm trong quy hoạch xây dựng, đô thị và phù hợp với kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương đã được phê duyệt.

Theo phương án Chính phủ trình, UBND cấp tỉnh chấp thuận cho phép tổ chức kinh doanh bất động sản nhận chuyển quyền sử dụng đất với dự án thực hiện theo hình thức nhận quyền sử dụng đất.

Trường hợp nhà đầu tư nhận chuyển quyền sử dụng với đất có nguồn gốc là đất quốc phòng, an ninh, Chính phủ quy định cần văn bản chấp thuận của Bộ Quốc phòng, Công an. "Doanh nghiệp kinh doanh bất động sản phải đáp ứng các điều kiện về đất đai, pháp luật về nhà ở, kinh doanh bất động sản, đầu tư"- Tờ trình của Chính phủ nêu rõ.

Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường cho biết Chính phủ đề xuất thí điểm cơ chế này trong 5 năm. Dự án được chọn thí điểm phải được thực hiện tại khu vực đô thị, quy hoạch phát triển đô thị và không quá 30% diện tích đất ở tăng thêm trong kỳ quy hoạch.

Lý giải về đề xuất này, Chính phủ cho rằng đây là giải pháp tháo gỡ khó khăn pháp lý cho các dự án nhà ở thương mại. Vì từ 1/7/2015, Luật Nhà ở 2014 quy định khác Luật Đất đai, theo đó điều kiện sử dụng đất để làm dự án nhà ở thương mại là đang có quyền sử dụng đất ở hoặc đất ở và đất khác. Trường hợp nhận chuyển quyền sử dụng phải là đất ở. "Cơ chế này làm bó hẹp các trường hợp thực hiện dự án nhà ở thương mại dưới quy mô khu đô thị, nhất là tại các khu vực mới, chưa có đất ở".

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nói thêm, việc thí điểm này cũng là bước tháo gỡ khó khăn về nguồn cung của các dự án bất động sản trong bối cảnh giá tăng cao, do một phần nguyên nhân từ khó khăn tiếp cận đất đai.

Tránh lợi dụng chính sách để hợp thức hóa sai phạm

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, nhiều ý kiến cho rằng quy định về các loại đất được thực hiện thí điểm quá rộng, gồm đất trồng lúa, đất rừng (rừng đặc dụng, phòng hộ, rừng sản xuất), đất sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh.

Cơ quan thẩm tra đề nghị rà soát, làm rõ việc áp dụng cơ chế thí điểm qua thỏa thuận nhận quyền sử dụng hoặc đang có quyền sử dụng với các loại đất, đồng thời lưu ý cần kiểm soát chặt chẽ, không chuyển đổi mục đích sử dụng đất lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất, đất quốc phòng, đất an ninh với diện tích lớn.

Cũng theo Ủy ban Kinh tế, Chính phủ cần làm rõ điều kiện nhận chuyển nhượng của các loại đất đã quy định trong Luật Đất đai; nghiên cứu, tính toán điều kiện thí điểm dựa trên thời điểm nhận quyền sử dụng đất. Việc này, theo cơ quan thẩm tra, để tránh tình trạng lạm dụng chính sách, hợp thức hóa các tồn tại, sai phạm (nếu có) hoặc tạo xu thế mua gom, đầu cơ đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp để thực hiện các dự án nhà ở thương mại.

Đặc biệt, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu ý kiến lo ngại việc cho phép thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất không phải là đất ở để thực hiện dự án nhà ở thương mại sẽ dẫn đến cơn sốt giá đất nông nghiệp và các loại đất khác.

Do đó, cơ quan thẩm tra cho rằng nên giới hạn phạm vi và quy định chặt chẽ hơn về điều kiện thực hiện thí điểm để có thể đánh giá các hệ quả phát sinh và có biện pháp để kịp thời khắc phục các vấn đề bất cập trong quá trình thực hiện thí điểm.