Quốc hội cần cân nhắc kỹ việc nâng độ tuổi trẻ em

Đáp ứng nhu cầu sử dụng thông tin thống kê của các cơ quan, tổ chức, cá nhân 

Với 416 đại biểu tán thành (tỷ lệ 84,21%), Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Thống kê (sửa đổi). 

Luật Thống kê (sửa đổi) gồm 9 chương 72 điều quy định về hoạt động thống kê, sử dụng thông tin thống kê nhà nước; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động thống kê, sử dụng thông tin thống kê Nhà nước; tổ chức thống kê Nhà nước và hoạt động thống kê, sử dụng thông tin thống kê ngoài thống kê Nhà nước. 

Đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng Nguyễn Xuân Trường phát biểu ý kiến

Về xử lý vi phạm đối với các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động thống kê và sử dụng thông tin thống kê, Luật quy định tùy theo tính chất và mức độ vi phạm được quy định trong pháp luật xử lý vi phạm hành chính và pháp luật hình sự. Hoạt động thống kê nhà nước nhằm cung cấp thông tin thống kê, đáp ứng yêu cầu đánh giá, dự báo tình hình,hoạch định chiến lược, xây dựng kế hoạch, quy hoạch chính sách, quản lý, điều hành phát triển kinh tế - xã hội và nhu cầu sử dụng thông tin thống kê của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. 

Còn băn khoăn về độ tuổi trẻ em 

Đa số các đại biểu Quốc hội nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em (sửa đổi) thành Luật trẻ em như trong Tờ trình của Chính phủ. Việc đổi tên này nhằm thể chế hóa chủ trương, nghị quyết của Đảng, cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp 2013 về việc thực hiện các quyền của trẻ em; tuân thủ các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết hoặc tham gia, đặc biệt là Công ước quốc tế về quyền trẻ em; khắc phục những hạn chế của Luật hiện hành nhằm đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn. Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Thanh Hòa (Bắc Ninh) đề nghị giữ nguyên tên Luật bởi các quy định của dự án Luật không chỉ quy định về trẻ em mà còn quy định về trách nhiệm của Nhà nước, gia đình, xã hội đối với trẻ em. Việc giữ nguyên tên Luật nhằm nhấn mạnh đến trách nhiệm, nghĩa vụ của Nhà nước, gia đình, xã hội và cả trẻ em đối với trẻ em. 

Đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh Nguyễn Thị Thanh Hòa phát biểu ý kiến.

Thảo luận về độ tuổi trẻ em, các đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang), Nguyễn Thị Hương Sen (Hải Dương), Phạm Thị Hồng Nga (Hà Nội)… nhất trí về việc nâng độ tuổi trẻ em lên thành dưới 18 tuổi theo lập luận nêu trong Tờ trình của Chính phủ. Đại biểu Phạm Thị Hồng Nga cho rằng việc điều chỉnh này là cần thiết, vừa bảo đảm tuân thủ Công ước quốc tế về quyền trẻ em, vừa thống nhất với các quy định của pháp luật Việt Nam về tuổi trưởng thành đầy đủ (tức là tuổi thành niên). Đồng thời, quy định như vậy phù hợp với độ tuổi hoàn thành giáo dục phổ thông; là bậc học giúp trẻ em hoàn thiện nhân cách, phát triển cả về thể chất và tinh thần để sẵn sàng tham gia vào đời sống xã hội. Theo đại biểu, từ 16 đến dưới 18 tuổi là độ tuổi có nhiều biến đổi về tâm sinh lý, độ tuổi hết sức nhạy cảm, cần được quan tâm đặc biệt để giúp trẻ em hoàn thiện nhân cách, phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần, giúp các em không bị nguy cơ lao động sớm; bảo vệ để không bị lạm dụng và xâm hại. Nâng độ tuổi trẻ em lên dưới 18 tuổi sẽ mở rộng được phạm vi áp dụng quyền trẻ em, tác động tốt đến khuyến khích học tập, đảm bảo tốt hơn cho nhóm người chưa thành niên có hoàn cảnh đặc biệt được quan tâm đầy đủ hơn, không phải bỏ học để kiếm sống, được hỗ trợ học tập để hoàn thành phổ cập giáo dục và giảm thiểu được nguy cơ khác. 

Đồng ý với ý kiến đánh giá của Chính phủ là người dưới 18 tuổi chưa phát triển đầy đủ, chưa hoàn thiện về thể chất, tinh thần và tâm sinh lý, tuy nhiên đại biểu Nguyễn Văn Cảnh (Bình Định) đề nghị cần cân nhắc thận trọng đối với vấn đề này. Bởi Việt Nam đã có các luật quy định quyền của nhóm tuổi từ đủ 16 tuổi đến 18 tuổi được ưu tiên hơn người thành niên, như: Bộ luật Hình sự, Bộ luật Dân sự, Bộ luật Lao động… Đặc biệt, Luật Thanh niên có một chương riêng quy định trách nhiệm của Nhà nước, gia đình và xã hội trong việc bảo vệ, bồi dưỡng thanh niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi. 

Đại biểu dẫn chứng, theo báo cáo của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, nếu tuổi trẻ em tăng lên 18 tuổi, số trẻ em sẽ tăng từ dưới 27 triệu lên 30 triệu. Với số lượng cán bộ trực tiếp làm công tác trẻ em chưa đầy 2.500 người như hiện nay, chưa đáp ứng được yêu cầu bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Việc tăng số lượng trẻ em sẽ làm giảm nguồn lực dành riêng cho từng trẻ, dẫn đến công tác trẻ em sẽ càng hạn chế hơn nữa. Bên cạnh đó, cần rà soát lại một số luật đã và sẽ thông qua để đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật. 

Trong những năm gần đây, tình hình tội phạm bạo lực học đường, sự xuống cấp đạo đức của trẻ chưa thành niên tăng lên, gây bức xúc trong dư luận và lo lắng của các bậc phụ huynh. Vì vậy, các chính sách bảo vệ, chăm sóc trẻ dưới 16 tuổi cần được thực hiện tốt hơn nữa; đồng thời cần bồi dưỡng, giáo dục trẻ vị thành niên có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội chứ không hẳn nâng độ tuổi trẻ em lên 18 thì các em tốt hơn, đại biểu Nguyễn Văn Cảnh nhấn mạnh. Cùng quan điểm, đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) đề nghị Ban soạn thảo cần phân tích rõ cơ sở của việc nâng độ tuổi trẻ em. 

Một số ý kiến không tán thành việc liệt kê các quyền của trẻ em theo Công ước quốc tế về quyền trẻ em trong dự thảo Luật; đồng thời đề nghị bổ sung thêm các quyền của trẻ em như: Quyền được lắng nghe, được chia sẻ; quyền có quê hương để xác định họ hàng, dân tộc, quyền được ưu tiên trong chăm sóc sức khỏe, quyền được chăm sóc về dinh dưỡng… Đại biểu Trần Thị Diệu Thúy (Thành phố Hồ Chí Minh) đề xuất rà soát các quyền trẻ em để phân nhóm quyền theo độ tuổi và sự phát triển trẻ em, bởi có những quyền chỉ đến độ tuổi nhất định mới thực hiện được, như: Quyền có tài sản, quyền tiếp cận thông tin và quyền được bày tỏ ý kiến... 

Theo đại biểu Tô Văn Tám, dự thảo Luật quy định quá nhiều quyền nhưng lại chưa quy định về bổn phận của trẻ em. Quyền và bổn phận phải đi liền với nhau, đều phải đảm bảo việc thực hiện. Ban soạn thảo cần bổ sung thêm nội dung đảm bảo thực hiện bổn phận của trẻ em. 

Đối với quy định về các hành vi bị nghiêm cấm trong dự án Luật, đại biểu Ma Thị Thúy nêu quan điểm: Qua nghiên cứu và thực tiễn xã hội hiện nay, thời gian qua có nhiều trường hợp trẻ em khi mới sinh ra đã bị chính bố mẹ bạo hành, vứt bỏ... Những hành vi đó cần bị trừng trị thật nghiêm minh. Dự án Luật đã quy định 16 hành vi bị nghiêm cấm nhưng còn thiếu một số hành vi, như: Bỏ mặc trẻ em, bạo lực trẻ em, bóc lột trẻ em. Ban soạn thảo cần nghiên cứu, bổ sung vào dự án Luật. 

Đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) nhận định: Thực tế xã hội hiện nay có nhiều trường hợp đem quyền sống của trẻ em để làm công cụ phục vụ cho lợi ích của mình. Dự án Luật cần bổ sung thêm quy định cấm cha mẹ tước đoạt quyền được sống của trẻ em; đồng thời bổ sung thêm trách nhiệm của gia đình bảo đảm sự phát triển hài hòa của trẻ em. 

Trẻ em là mầm non, các chính sách hiện nay mới chỉ quan tâm đến việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em, chưa quan tâm đến nhu cầu vui chơi, giải trí của trẻ em. Trẻ em ở miền núi sau giờ học vui chơi quanh chòi, rẫy; trẻ em ở đô thị phần lớn tiếp cận các thiết bị điện tử… Ban soạn thảo cần có quy định về trách nhiệm bảo đảm thiết chế văn hóa cho trẻ em, đại biểu Điểu Huỳnh Sang nhấn mạnh. 

Cũng trong buổi sáng, các đại biểu đã tập trung thảo luận về sự công bằng trong hưởng thụ sự hỗ trợ của Nhà nước đối với trẻ em bậc học mầm non; bảo vệ trẻ em trong quá trình tố tụng dân sự, hình sự và xử lý vi phạm hành chính; trách nhiệm của Nhà nước, các tổ chức xã hội, gia đình và nhà trường đối với trẻ em…