Phó Chánh án Nguyễn Trí Tuệ: Ban hành văn bản hướng dẫn xử lý tội phạm trong phòng, chống Covid-19 là rất kịp thời

Đây là những nội dung cụ thể trong hướng dẫn xử lý tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19 vừa được Hội đồng Thẩm phán TANDTC ban hành. Phóng viên Báo Công lý đã có cuộc phỏng vấn với Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Trí Tuệ xung quanh vấn đề này.

PV: Thưa Phó Chánh án, trong thời gian vừa qua, có một số trường hợp bỏ trốn khỏi nơi cách ly tập trung, với những trường hợp này được xử lý như thế nào?

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Trí Tuệ: Thực tế, trong thời gian dịch bệnh thì chúng ta chưa xử lý hình sự một đối tượng nào. Trước đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo cơ quan chức năng xử lý nghiêm một bệnh nhân nhiễm Covid-19 đã không khai báo trung thực và không thực hiện các quy định trong việc phòng dịch.

Đối với hành vi này, chúng ta đã có quy định, hành vi làm lây lan dịch bệnh. Nếu người nào biết mình đã có bệnh, nhiễm bệnh mà cố tình trốn tránh không khai báo, không tuân thủ nguyên tắc quy định về phòng, chống dịch bệnh thì có thể bị xử lý theo quy định của Bộ luật hình sự (BLHS).

PV: Nhắc đến xử lý hình sự, đối với những trường hợp cố tình đưa các thông tin sai sự thật hay thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh Covid-19, pháp luật quy định ra sao?

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Trí Tuệ: Như chúng ta đã biết, trong thời gian vừa qua, trên các phương tiện thông tin đại chúng đưa rất nhiều thông tin về chuyện cơ quan chức năng đã xử lý hành chính đối với những trường hợp đưa thông tin thông tin sai sự thật hay thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh Covid-19.

Thứ nhất, chuyện này đã gây tâm lý hoang mang trong cộng đồng. Thứ hai là việc đưa thông tin có thể dẫn đến tình trạng làm ảnh hưởng, xâm phạm đến đời tư của người khác. Thậm chí trong quy định, đưa các thông tin sai sự thật sẽ làm ảnh hưởng đến danh dự, uy tín. Nếu đưa thông tin đó với mục đích xâm phạm uy tín người khác thì có thể bị xử lý về tội làm nhục người khác, hoặc tội vu khống người khác theo quy định của BLHS.

PV:  Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã ban hành văn bản hướng dẫn xử lý tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch Covid-19. Phó Chánh án đánh giá thế nào về văn bản này?

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Trí Tuệ: Sau cuộc họp thảo luận ngày 30/3 của Hội đồng Thẩm phán TANDTC, Hội đồng Thẩm phán cũng đã đi đến thống nhất các ý kiến, tiến hành ban hành văn bản hướng dẫn gửi cho các Tòa án địa phương. Qua đó văn bản còn làm cơ sở cho các cơ quan tố tụng thực hiện đối với các hành vi vi phạm pháp luật làm ảnh hưởng đến phòng, chống dịch Covid-19.

Đối với các cấp Tòa án, như tôi đã thông tin, với những loại tội phạm mới trong bối cảnh hiện này như hành vi đưa thông tin sai sự thật, xâm phạm đời tư, nhân phẩm, uy tín có thể bị xử lý về tội làm nhục hoặc vu khống... hoặc những hành vi về đầu cơ, tích trữ, buôn lậu các phương tiện dụng cụ y tế nhằm mục đích xuất đi nước ngoài, không khai báo, hoặc đầu cơ, tích trữ mục đích bán lấy lợi thì có thể bị sẽ bị xử lý hình sự. Đây sẽ là cơ sở để Tòa án xét xử nghiêm minh trước pháp luật.

Xử lý nghiêm cách hành vi vi phạm liên quan đến dịch Covid-19

Ngoài ra, với những hành vi đưa ra những thông tin sai sự thật về thuốc chữa bệnh, hoặc thuốc phòng bệnh để tiêm mà lấy tiền người khác thì có thể bị xử lý về hành vi lừa đảo. Tất cả những hành vi mà có thể cấu thành tội phạm thì đều được chúng tôi hướng dẫn về mặt khách quan, tương đối cụ thể, để cho các cơ quan tiến hành tố tụng như các Tòa án thực hiện trong quá trình tố tụng. Có thể nói văn bản hướng dẫn trong thời điểm này là rất kịp thời.

PV: Khẩu trang được coi là mặt hàng khan hiến trong thời điểm hiện tại. Vậy hành vi như đầu cơ khẩu trang nhưng chưa xuất qua biên giới thì sẽ xử lý như thế nào và có vướng mắc gì không thưa ông?

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Trí Tuệ: Thứ nhất về tội đầu cơ, theo quy định của luật tố tụng hình sự thì phải là mặt hàng bình ổn giá, hoặc là mặt hàng do nhà nước định giá. Đối với nhóm hàng hóa trong thời điểm hiện nay như khẩu trang, dụng cụ y tế… thì nó phải nằm trong danh mục này thì mới cấu thành được tội phạm. Đây cũng là một khó khăn vướng mắc của các cơ quan tiến hành tố tụng đang xem xét. Thứ hai, những người có hành vi đã, đang hoặc nhằm đưa trái phép thuốc, vật tư y tế dùng vào việc phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ra nước ngoài nhằm thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội buôn lậu.

Có thể nói trong thời điểm này thì để ban hành một Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TANDTC cụ thể đối với từng tội danh thì sẽ mất rất nhiều thời gian cũng như trình tự thủ tục. Do vậy, Hội đồng Thẩm phán quyết định ban hành hướng dẫn cơ bản những mặt khách quan các tội phạm mà liên quan đến các hành vi hiện nay đang xảy ra. Theo đó, các hành vi vi phạm đó cần phải xử lý nghiêm theo quý định của pháp luật.

PV: Theo Phó Chánh án, việc ban hành văn bản hướng dẫn này sẽ tháo gỡ những khó khăn trong việc xét xử đối với hành vi như làm lây lan dịch bệnh, đầu cơ, trốn khỏi nơi cách ly, tích trữ... trong hoàn cảnh dịch bệnh hiện nay hay không?

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Trí Tuệ: Hi vọng đây chỉ là biện pháp thông báo, cảnh báo, răn đe đối với những hành vi như vậy. Nếu vi phạm thì có thể bị xử lý về hình sự. Tuy nhiên, không ai mong muốn điều đó xảy ra.

Trước mắt, đối với chúng ta thì Nhà nước đang tập trung chống dịch và biện pháp là nhân đạo. Tất cả mọi người đều được phòng, chống và chữa bệnh. Ban hành văn bản này được coi là biện pháp cảnh báo, phòng ngừa và đấu tranh với tội phạm, mọi người đều phải tuân theo quy định của pháp luật, đặc biệt là BLHS.

PV: Trân trọng cảm ơn Phó Chánh án.