Phát lộ nhiều kiến trúc, vật liệu tại di sản Thành Nhà Hồ

Mới đây, Viện Khảo cổ học Việt Nam đã phối hợp với Trung tâm Bảo tồn di sản Thành Nhà Hồ (ở Thanh Hóa) công bố kết quả khai quật khảo cổ đường Hoàng gia trong nội thành di sản thế giới Thành Nhà Hồ. Được biết, cuộc khai quật lần này đã phát lộ và làm rõ hiện trạng, dấu tích các cung điện được dự đoán trước đó và nằm dọc theo đường Hoàng gia.

Hiện dấu tích đường Hoàng Gia trong nội thành Di sản Thành nhà Hồ còn lại rất rõ, được kè đá xanh và lát đá phiến nằm chính giữa cổng Nam Thành nhà Hồ, hướng Bắc-Nam, nối thẳng về phía Nam đến di tích Nam Giao nối về phía Bắc con đường hướng vào trung tâm nội thành.

Việc khai quật tập trung tại khu vực trung tâm nội thành và chia làm 2 phân khu. Khu A là khu vực các hố đào ở phía Bắc trục đường Đông – Tây với tổng diện tích 3.500 m2, khu B là khu vực các hố đào ở phía Nam dọc đường Đông – Tây với tổng diện tích 9.500 m2.

Cuộc khai quật đã làm rõ địa tầng từ con đường hiện đại đến dấu tích móng, nền của con đường thời Hồ gồm ba lớp chính tương ứng với ba giai đoạn của con đường, trong đó lớp trên cùng là dấu tích đường quốc lộ 217 hiện tại chạy qua trục Chính tâm thành Nhà Hồ. Cụ thể, tại khu A vật liệu xây dựng con đường Hoàng gia chủ yếu là đá phiến kết hợp với gạch xây. Khu B không có vật liệu đá phiến mà chủ yếu là gạch ngói vụn. Như vậy, con đường Hoàng Gia của thành Tây Đô thời Hồ chỉ còn tình trạng tốt nhất ở khu vực trước và sau cổng Nam. Dấu tích con đường may mắn chỉ còn phần nền móng ở lớp dưới cùng.

Về kiến trúc, trên trục đường Hoàng Gia tại các khu A, B đến năm 2022 đã xuất lộ hàng chục dấu tích kiến trúc lớn của kinh đô. Tại khu A, các kiến trúc đã xuất lộ trong các năm 2020 và 2021 với cụm kiến trúc trung tâm tại khu vực Nền Vua. Các di tích kiến trúc này xuất lộ khá nhiều, phức tạp, nhiều vị trí đã bị phá huỷ. Do vậy, các nhà nghiên cứu vẫn đang tập trung chỉnh lý và nghiên cứu tiếp về hình thái và chức năng.

Tại khu B, từ cuối năm 2021 đến tháng 7/2022, cuộc khai quật cũng đã tiếp tục làm xuất lộ hai kiến trúc cổng và một cụm kiến trúc trung tâm tại khu vực đang có hai thành bậc đá chạm rồng thời Trần-Hồ.

Về vật liệu kiến trúc đã tìm thấy nhiều loại hình gạch trang trí hoa cúc, hoa sen, hoa đồng tiền thời Lý - Trần, hoa dây thời Lê sản xuất tại Thăng Long và nhiều loại hình gạch vuông, gạch chữ nhật, gạch trang trí có in chữ Hán được sản xuất tại Thành Nhà Hồ tương tự như các cuộc khai quật trước đây. Ngoài ra, còn phát hiện được các mảnh lá đề trang trí rồng, mảnh ngói sen kép, ngói cong tráng men vàng thời Trần Hồ: Các hố khai quật tìm thấy khá nhiều mảnh gốm men thời Trần - Hồ và thời Lê Sơ.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Bá Linh - Giám đốc Trung tâm bảo tồn di sản thế giới Thành Nhà Hồ cho biết, từ cuộc khai quật lần này đã phát hiện nhiều dấu tích, kiến trúc quan trọng của kinh đô thời nhà Hồ. Với những phát hiện này, đã đóng góp vào việc tìm hiểu cấu trúc và kiến trúc Thành Nhà Hồ qua các thời kỳ lịch sử.

“Qua các cuộc khai quật trong khu vực nội thành đã liên tiếp làm xuất lộ nhiều dấu tích kiến trúc quan trọng của kinh đô, dấu tích con đường Hoàng gia, cụm kiến trúc Nền Vua, cụm kiến trúc Con Rồng, dấu tích được tương truyền là Đông Thái miếu và Tây Thái miếu. Từ đó có thể bước đầu nhận diện mặt bằng Thành Nhà Hồ ở khu vực trục trung tâm nội thành”- ông Linh chia sẻ.