Nơi khởi đầu trường dạy làm báo giữa rừng Việt Bắc

Cách đây 76 năm, ngày 4/4/1949, tại xóm Bờ Rạ, xã Tân Thái, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng chính thức ra đời.

Đây là lớp đào tạo báo chí đầu tiên ở nước ta, được tổ chức trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đang bước vào giai đoạn quyết liệt.

Khóa học chỉ diễn ra trong vòng ba tháng (từ ngày 4/4 đến 6/7/1949), nhưng có ý nghĩa đặc biệt trong lịch sử báo chí cách mạng. Lớp học có 42 học viên, phần lớn là cán bộ tuyên truyền, nhà báo, văn nghệ sĩ đang công tác tại các cơ quan kháng chiến.

Có 29 giảng viên trực tiếp tham gia giảng dạy, trong đó có nhiều đồng chí lãnh đạo cấp cao như Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp và các văn nghệ sĩ như Nam Cao, Xuân Diệu, Nguyễn Tuân...

Đây là lớp học vừa mang tính lý luận, vừa gắn liền với thực tiễn công tác báo chí trong điều kiện chiến tranh.

Trong quá trình học tập, học viên được trang bị kiến thức cơ bản về nghề báo, từ lý luận chính trị đến kỹ năng viết tin, viết xã luận, phóng sự.

Hồ Chủ tịch đã hai lần gửi thư động viên tinh thần học viên, trực tiếp chỉ đạo phương hướng làm báo trong thời chiến. Trong thư gửi lớp học, Người căn dặn: “Lớp này là lớp học viết báo đầu tiên, tôi mong các chú và các cô thi đua nhau học và hành cho xứng đáng là những người tiên phong trên mặt trận báo chí. Báo chí cũng phải thực hiện khẩu hiệu: Tất cả để chiến thắng!”.

Những lời chỉ đạo ấy trở thành kim chỉ nam cho báo chí cách mạng, được lưu truyền đến tận hôm nay.

Kết thúc khóa học, các học viên trở về các chiến khu, tiếp tục công tác trong lĩnh vực tuyên truyền, báo chí. Nhiều người trong số họ đã góp phần xây dựng đội ngũ làm báo chuyên nghiệp, phục vụ sự nghiệp cách mạng lâu dài. Dù chỉ diễn ra một khóa duy nhất, Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng vẫn được xem là dấu mốc khởi đầu cho công tác đào tạo người làm báo ở nước ta.

Năm 2019, di tích Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng là Di tích Lịch sử Quốc gia. Đến đầu năm 2024, công trình được tu bổ, tôn tạo với các hạng mục chính như nhà trưng bày mô phỏng lớp học xưa, phù điêu chân dung 48 giảng viên - học viên, hội trường, sân quảng trường và các không gian trưng bày hiện vật.

Đây không chỉ là địa chỉ đỏ trong hành trình về nguồn của báo giới mà còn là nơi giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Giữa rừng núi Tân Thái, lớp học năm xưa đã lùi vào quá khứ, nhưng tinh thần báo chí cách mạng từ ngôi trường ấy vẫn còn nguyên giá trị. Mỗi lần trở lại nơi này, những người làm báo hôm nay không khỏi xúc động trước cội nguồn nghề nghiệp, là nơi khởi phát từ mực, giấy và lý tưởng sống vì dân.