Niềm tin công lý: Trả giá khi tự ý quyết định về “quyền được sống” của người khác

Trong chương trình Niềm tin Công lý tuần này, vụ án bị cáo ông Nguyễn Quý C. bị tuyên phạt 11 năm tù vì hành vi đánh chết người trộm cắp xe máy sẽ được phục dựng để khán giả hiểu thêm về lý do, tại sao trong vụ án này người bị nghi là trộm cắp lại được gọi là “bị hại”, còn người bị trộm lại trở thành bị cáo và lãnh án mức án khá nặng như vậy?.

Sáng ngày 5/10/2016, ông Nguyễn Quý C. (SN 1967, trú tại Hà Nội) phát hiện một người lạ mặt (sau xác định là V.N.A.) đang dắt chiếc xe máy của mình ra khỏi cổng. Không một phút chần chừ, ông C. lao ra truy đuổi kẻ lạ mặt. Vừa rượt đuổi, ông C. vừa hô “trộm!”. Đến khi bị áp sát, N.A. bất ngờ đấm vào miệng ông C. Ông C. dùng viên gạch nhặt bên đường đập hai phát vào đầu N.A., rồi đấm vào mặt, trói tay và đạp vào ngực người mà mình cho rằng đó là kẻ trộm.

N.A lâm vào trạng thái suy hô hấp và tử vong ngay sau đó. Kết quả giám định xác định nguyên nhân cái chết của nạn nhân là gãy xương ức, vỡ tim, do lực va đập mạnh vào vùng ngực. Trên người N.A. có dụng cụ thường dùng trong các vụ trộm xe máy. Gia đình nạn nhân cũng thừa nhận người thân họ từng hành vi trộm cắp, cờ bạc.

Ông C. bị truy tố và kết án 11 năm tù về tội “Giết người” theo khoản 2 Điều 93 Bộ luật Hình sự.

Để đánh giá đúng bản chất vụ việc, cần tách biệt hai yếu tố: hành vi trộm cắp của nạn nhân (nếu có) và hành vi đánh người sau khi truy đuổi. Nếu có việc N.A. trộm cắp thì pháp luật cũng không cho phép người dân quyền được sử dụng vũ lực một cách tùy tiện, đặc biệt là việc dùng vũ lực này lại tước đoạt tính mạng của người khác.

Trong vụ án này, HĐXX đã phân tích chuỗi hành vi liên tiếp: từ việc đánh bằng gạch, tiếp tục đấm vào ngực khi nạn nhân đã bị trói tay, dẫn đến tử vong đã mang yếu tố cố ý tước đoạt tính mạng người khác. Bản án 11 năm tù với bị cáo, vì thế, không phải là sự “bất công”, mà là một thông điệp răn đe rõ ràng: “Cảm xúc không được phép thay thế pháp luật. Trừng phạt mang tính cá nhân không được phép thay thế công lý.”

Các chuyên gia trong chương trình nhận định: Từ vụ án này, một câu hỏi lớn hơn được đặt ra: Liệu người dân đã thực sự hiểu về quyền “bắt trộm”, quyền ngăn chặn tội phạm của mình? Đâu là điểm dừng hợp pháp khi truy bắt tội phạm?

Chương trình Niềm tin Công lý một lần nữa giúp khán giả thấy được bài học trong xử lý tình huống khẩn cấp, về giới hạn của phản ứng bạo lực. Khi cảm xúc thành mong muốn trả thù, thỏa mãn sự căm giận của mình là đã đi quá giới hạn và phải trả giá.

Chương trình “Niềm tin Công lý” được phát sóng trên kênh VTV1 vào lúc 22h30 thứ Ba ngày 08/5/2025.