Những kỷ niệm đáng nhớ trong hành trình làm giấy khai sinh của bé trai 2 tuổi

Câu chuyện bắt đầu vào cuối tháng 12/2021, tôi nhận được một số điện thoại lạ của một người phụ nữ. Qua trao đổi, người này cho biết chị tên Bùi Thị Dựng, quê gốc ở Hòa Bình, lấy chồng ở huyện Phúc Thọ, Hà Nội. Chị sinh một bé trai tại Bệnh viện Đa khoa huyện Phúc Thọ nhưng không đăng ký được giấy khai sinh mặc dù đã làm rất nhiều các thủ tục.

Sau khi nghe người phụ nữ trình bày những lời tâm can, tôi khuyên chị, trước mắt gia đình cần viết đơn gửi UBND cấp xã nơi cư trú của người mẹ hoặc của người bố để thực hiện đăng ký khai sinh theo quy định. Lúc đó, tôi rất lạc quan và nghĩ rằng sự việc sẽ được chính quyền địa phương giải quyết, đảm bảo quyền khai sinh cho trẻ em đúng quy định.

Bẵng đi một thời gian, tôi lại nhận được thông báo của người phụ nữ, địa phương không giải quyết, cũng không có văn bản trả lời mặc dù gia đình đã làm các thủ tục, trong đó có cả việc xét nghiệm ADN xác định quan hệ huyết thống.

Nụ cười hạnh phúc của mẹ con chị Bùi Thị Dựng sau khi bé An được đăng ký khai sinh với đầy đủ cả tên bố lẫn mẹ

Tôi cứ đắn đo mãi, bởi theo quy định mỗi cá nhân từ khi sinh ra đều có quyền được khai sinh, trẻ em dù có cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, hay bị bỏ rơi đều có quyền được khai sinh, đảm bảo quyền công dân. Tôi quyết định về địa phương tìm hiểu, gặp gỡ những người liên quan và phản ánh theo các thông tin tài liệu thu thập được với mong muốn các cấp chính quyền giải quyết một cách thấu tình đạt lý.

Qua tìm hiểu xác định, vào năm 2018, anh Nguyễn Văn Thiêm chung sống như vợ chồng (không đăng ký kết hôn) với chị Bùi Thị Dựng (SN 1990, quê tỉnh Hòa Bình). Năm 2020, chị Dựng sinh một bé trai đặt tên là Nguyễn Trường An và một năm sau thì anh Thiêm và chị Dựng đã đăng ký kết hôn tại UBND xã Ngọc Tảo.

Lúc này, anh Thiêm, chị Dựng mới làm thủ tục đăng ký khai sinh cho cháu Nguyễn Trường An nhưng gặp khó khăn vì cháu bé được sinh trước khi 2 vợ chồng đăng ký kết hôn (thời điểm anh Thiêm, chị Dựng đang tồn tại hôn nhân với chồng cũ, vợ cũ).

Trước khi lấy nhau, anh Thiêm và chị Dựng đều đã lập gia đình nhưng cả hai đều đã ly hôn. Cụ thể, anh Thiêm có bản án ly hôn tháng 1/2021 còn chị Dựng có bản án ly hôn tháng 6/2020, xác định chị có 1 con chung (SN 2012) với chồng cũ.

Ban đầu, cán bộ xã đã yêu cầu phải có xét nghiệm ADN để xác định huyết thống giữa cháu bé với anh Thiêm mới tiến hành làm khai sinh cho cháu. Nhưng khi có kết luận khẳng định cháu bé có quan hệ huyết thống với anh Nguyễn Văn Thiêm thì xã vẫn không làm thủ tục khai sinh và yêu cầu phải có xác nhận của TAND huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình (nơi từng giải quyết vụ ly hôn của chị Bùi Thị Dựng) về việc cháu bé không phải là con chung của anh Thiêm với chồng cũ.

Qua ghi nhận ý kiến từ một số luật sư, họ đều có chung quan điểm cho rằng cho rằng bản án của TAND huyện Lạc Sơn đã nêu rõ rằng về việc chị Dựng và chồng cũ chỉ có 1 con chung là cháu B.H.H (SN 2012). Việc địa phương yêu cầu gia đình chị Dựng phải đi xin ý kiến của Toà án một lần về vấn đề này là thủ tục khá cứng nhắc, máy móc.

Mặt khác, trong trường hợp chưa xác định được người bố thì trách nhiệm của chính quyền địa phương vẫn phải tiến hành việc đăng ký khai sinh. Khi đăng ký khai sinh họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của con được xác định theo họ, dân tộc, quê quán, quốc tịch của mẹ; phần ghi về cha trong Sổ hộ tịch và Giấy khai sinh của trẻ để trống.

Điều rất đáng mừng là sau khi Báo Công lý phản ánh, UBND huyện Phúc Thọ đã nhanh chóng vào cuộc yêu cầu xã báo cáo vụ việc, đồng thời có văn bản truyền đạt ý kiến của Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ Doãn Trung Tuấn về việc giao phòng Tư pháp hướng dẫn, đôn đốc UBND xã Ngọc Tảo giải quyết.

Bên cạnh đó, TAND huyện Lạc Sơn cũng có văn bản gửi chị Bùi Thị Dựng cho biết, trong quá trình giải quyết vụ án ly hôn không có tranh chấp giữa chị, anh B.V.T. (chồng cũ của chị Dựng - PV), anh Nguyễn Văn Thiêm trong việc xác định cha, mẹ cho con. Vì vậy, TAND huyện Lạc Sơn từ chối giải quyết việc xác định mẹ cho con theo yêu cầu của chị Dựng. Đề nghị chị Dựng liên hệ với cơ quan đăng lý có hộ tịch có thẩm quyền để đăng ký khai sinh cho cháu Nguyễn Trường An theo Thông tư 04/2020/TT-BTP của Bộ Tư pháp.

Vụ việc sau đó có một cái kết đẹp, UBND xã Ngọc Tảo đã chính thức cấp giấy khai sinh cho cháu Nguyễn Trường An với đầy đủ tên bố là Nguyễn Văn Thiêm và tên mẹ là Bùi Thị Dựng.

Cầm trên tay giấy khai sinh của con với đầy đủ cả tên bố lẫn mẹ, gia đình chị Dựng vui mừng khôn xiết, trái ngược hoàn toàn với vẻ mặt thất vọng chán chường sau lần đầu tiên tôi gặp.

“Gia đình em mừng quá anh ạ, cảm ơn anh và Báo Công lý đã phản ánh sự việc giúp con em có giấy khai sinh như các bạn. Nếu như không có những nhà báo tâm huyết, vào cuộc kịp thời như anh thì không biết hành trình đăng ký khai sinh của con em sẽ gian nan và kéo dài đến khi nào”. Đây là lời cảm ơn chân tình mà vợ chồng anh Thiêm chị Dựng gửi đến tác giả, kèm theo món quà quê là bọc trứng gà và túi trái cây vừa mới hái trong vườn nhà.

Những lời cảm ơn, những món quà quê bình dị mà khiến tôi vô cùng hạnh phúc bởi qua bài báo của mình, các cơ quan chức năng đã cầu thị lắng nghe và có những chỉ đạo kịp thời để đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người dân. Hạnh phúc của người làm báo đôi khi chỉ giản dị như thế.

Nhớ lại nụ cười của bé An, của anh Thiêm, chị Dựng, tôi dường như được tiếp thêm nguồn động lực mạnh mẽ để tiếp tục chân cứng, đá mềm với nghề “mắt sáng, lòng trong, bút sắc” của mình.