Những cái bẫy từ việc vay tín chấp

Vay tiền dễ như…mua rau

Nắm bắt được nhu cầu “khát tiền” của nhiều người, dịch vụ tín dụng đen nhanh chóng mọc lên như nấm sau mưa. Tờ rơi quảng cáo “cho vay tín chấp”, “bốc họ”, “cho vay không cần thế chấp”, “A lô là có tiền”…với nội dung “cho vay không cần thế chấp, chỉ cần chứng minh thư và hộ khẩu, thủ tục đơn giản, nhanh gọn” hoặc “cho vay qua thẻ sinh viên, bằng đại học, cao đẳng giá ưu đãi” được dán đầy trên những cột điện, bờ tường quanh thành phố Hà Nội.

Tương tự đó, khi tìm kiếm trên mạng, chỉ cần một cái nhấp chuột thì lập tức hàng trăm quảng cáo cho vay nóng, bốc họ được hiển thị. Cũng bằng lời mời chào hấp dẫn để dẫn dụ khách hàng.

Trong vai một người có nhu cầu vay tiền, liên lạc qua điện thoại với một tổ chức tín dụng đen ở đường Giải Phóng, quận Thanh Xuân, Hà Nội, một thanh niên trẻ nhấc máy cho hay, chỉ cần nhắn họ tên, địa chỉ vào số điện thoại cho họ rồi chuẩn bị sẵn chứng minh thư, hộ khẩu, 30 phút sau sẽ có nhân viên đến nhà thẩm định.

Với dáng vẻ hầm hồ hố, đầu trọc lốc, khuôn mặt lạnh như tiền trên mắt đeo cặp kính đen xì, T., ông chủ một tổ chức tín dụng khác trên phố Nguyễn Thái Học lạnh lùng hỏi “Bạn vay bao nhiêu?”. Phóng viên rụt rè bày tỏ muốn vay 10 triệu đồng, gã nhanh chóng gật đầu và yêu cầu đưa bản chứng minh thư, hộ khẩu photo kèm bản gốc để đối chiếu. Kèm theo đó, T. cũng đưa ra yêu cầu “Tôi sẽ cho bạn vay 10 triệu, mỗi ngày bạn trả 250 nghìn đồng trong vòng 50 ngày, bạn cho địa điểm cụ thể để hàng ngày tôi cho nhân viên đến thu hoặc bạn có thể chuyển khoản cho tôi tùy bạn lựa chọn. Nếu chậm một ngày sẽ phạt lãi một ngày, bạn suy nghĩ kỹ xem có khả năng vay được hay không?”.

Qua tìm hiểu, giới tín dụng đen có hai hình thức cho vay, hoặc vay theo kiểu bốc họ, 10 ăn 8 tức là vay 10 triệu thì người vay chỉ được lấy về 8 triệu và mỗi ngày nộp gốc 200 nghìn đồng  hoặc người vay sẽ được lấy đủ 10 triệu đồng nhưng mỗi ngày phải nộp 250 nghìn đồng trong vòng 50 ngày.

Một hình thức khác nữa, đó là “vay nóng”, người vay sẽ phải trả lãi 10 ngày một lần với lãi xuất “cắt cổ” từ 8- 10.000 đồng/triệu/ngày. Thủ tục cho khoản “vay nóng” này cũng tương tự như “bốc họ”, tức là chỉ cần có chứng minh thư và hộ khẩu.

Chỉ cần một cái nhấp chuột là hàng trăm trang quảng cáo cho vay tín chấp được hiển thị

Theo Điều 476 Bộ luật Dân sự năm 2005 đã quy định, lãi suất vay do các bên thỏa thuận nhưng không được vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng. Nếu mức lãi suất cho vay vượt quá 150% của lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố đối với loại cho vay tương ứng thì người cho vay có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy vào mức độ vi phạm.

Điều 163 Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 quy định, người nào cho vay với mức lãi suất cao hơn mức lãi suất cao nhất mà pháp luật quy định từ 10 lần trở lên có tính chất chuyên bóc lột, thì phạt tiền từ một lần đến mười lần số tiền lãi hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến một năm.

Tỏ ra khá am hiểu về luật pháp, các tổ chức tín dụng đã “lách luật” bằng cách không bao giờ yêu cầu các con nợ viết giấy vay nợ mà họ thường yêu cầu viết giấy thuê xe máy, máy tính hoặc giấy biên nhận tiền nhờ người vay mua hộ xe máy và giao cho tiền đặt cọc cho họ. Trong tất cả các giấy tờ đều không thể hiện mức lãi suất như thế nào.

Hiện nay, tại Hà Nội có hàng trăm tổ chức tín dụng đen nhưng cửa hàng nào cũng “ăn nên làm ra”. Xếp trên bàn 4 chiếc điện thoại và cả 4 thi nhau đổ chuông khiến Hải, quản lý ở trung tâm hỗ trợ tài chính trên phố Nguyễn Thị Định phải liên tục trả lời. Theo Hải, trung bình mỗi ngày anh ta phải tiếp hàng trăm khách hàng có nhu cầu vay tiền và hàng chục nhân viên của cửa hàng phải đổ đi các nơi để thẩm định và thu tiền của khách.

Tỏ vẻ bí hiểm, Minh một quản lý của cửa hàng tín dụng trên phố Hoàng Quốc Việt thì thầm “Anh chỉ là làm thuê thôi, hơn bọn đi thu tiền một tý chứ chủ của anh khó gặp lắm, ông ấy là cán bộ cao cấp đấy”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, không phải cứ có tiền, có vốn là có thể mở được cửa hàng, công ty cho vay tín dụng đen mà phải là những người có “máu mặt” hay nói theo nghĩa đen phải là những tay “anh chị” có số má mới dám kinh doanh “mặt hàng” siêu lợi nhuận này. Dưới trướng của họ có hàng chục thanh niên xăm trổ đầy người, mặt mũi bặm trợn chuyên đi thu tiền và sẵn sàng “xử” những con nợ khó đòi.

Vòng kim cô, càng giãy càng siết chặt

Khi khó khăn bỗng nhiên được vay tiền dễ dàng để giải quyết công việc, nhiều người hớn hở mang giấy tờ đến làm thủ tục vay. Thế nhưng, mỗi sáng khi tỉnh giấc họ lại lo kiếm đâu ra 200-250 nghìn đồng để trả nợ.

Anh Hùng ở quận Đống Đa, một khách hàng “chung thân” nhiều năm nay của một cửa hàng cho vay tín chấp trên phố Tây Sơn buồn bã cho biết, do kinh doanh thua lỗ, thiếu tiền thuê mặt bằng, trả lương nhân viên nên anh phải đi “bốc họ” mang về trang trải với ý nghĩ chỉ vay một lần. Thế nhưng, số tiền gốc lãi phải trả mỗi ngày lên tới 500 nghìn đồng quả là gánh nặng với anh, vì thế chưa hết kỳ này anh đã phải “bốc” kỳ khác để “đập” vào. Vòng kim cô đó càng ngày càng siết chặt không biết tới bao giờ anh Hùng mới thoát ra được.

Cùng chung cảnh ngộ với anh Hùng, chị Thủy ở quận Cầu Giấy cũng buồn bã cho biết, chị cũng vướng vào cảnh “vay nóng”, “bốc họ” gần 2 năm nay, ngày nào cũng phải lo đủ 250 nghìn đồng để trả nợ khiến đầu óc chị lúc nào cũng quay cuồng vì lo nghĩ vì với cửa hàng bán ăn sáng của chị chật vật lắm cũng chỉ kiếm được mỗi ngày 200-300 nghìn nên cố xoay sở cũng chỉ đủ trả nợ. Cuối tháng khi phải thanh toán tiền thuê mặt bằng, chị lại nhắm mắt tới “bốc họ” và cái vòng luẩn quẩn đó cứ tiếp diễn hết ngày này qua tháng khác.

Theo số liệu của Bộ Công an, từ 2010 đến đầu 2015, lực lượng chức năng đã thụ lý 6.367 vụ việc, khởi tố gần 11.000 bị can liên quan đến tín dụng đen, trong đó có nhiều vụ án cực kỳ nghiêm trọng.