Nguy cơ hạn hán vì El Nino

Theo dự đoán của cơ quan chuyên môn, các hồ chứa thủy lợi tỉnh Quảng Nam sẽ khó đảm bảo cấp nước sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp năm 2016 nếu như không có lũ tiểu mãn và mưa bổ sung trong tháng 7, tháng 8.

Ông Trương Xuân Tý, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi cho biết, tổng lượng mưa trung bình 3 tháng mùa lũ (tháng 9, 10 và 11/2015) trên địa bàn tỉnh là 1.209,43mm, bằng 74,92% so với cùng kỳ năm 2014 và bằng 77,47% cùng kỳ so với trung bình nhiều năm.

Hiện tượng thời tiết do ảnh hưởng của El Nino thể hiện rõ rệt trên địa bàn tỉnh Quảng Nam trong những tháng cuối năm 2015 và sẽ kéo dài hết mùa Xuân năm 2016.

So với những năm trước, năm nay mưa phân bố không đều theo không gian và thời gian. Theo số liệu thống kê của Sở NN và PTNT, hiện nay trên địa bàn tỉnh Quảng Nam có 73 hồ chứa thủy lợi.

Tại thời điểm ngày 20/11, tổng nguồn nước tại các hồ thủy lợi đạt 77,6% dung tích hữu ích (DTHI), thiếu khoảng 156,44 triệu mét khối.

Các hồ chứa nước đứng trước nguy cơ thiếu hụt nước tưới (Ảnh: Châu Sơn)

Một trong những giải pháp căn cơ để hạn chế thiệt hại do hạn hán gây ra là chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Đối với những diện tích đất lúa không đảm bảo nguồn nước tưới, chuyển sang trồng các loại cây như ngô, lạc, sắn, mè... Ông Võ Văn Nghi, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông khuyến ngư tỉnh Quảng Nam cho biết, sản xuất các cây trồng cạn ít tốn nước tưới hơn sản xuất lúa, cụ thể sản xuất cây bắp, đậu phụng chỉ tốn lượng nước tưới bằng 30-40% lượng nước tưới cho lúa.

Vì vậy, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, chuyển diện tích đất sản xuất lúa có điều kiện (chân ruộng cao, có thể thoát nước tốt) qua sản xuất cây bắp, đậu phụng, vừa tiết kiệm nước tưới, vừa đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn (lãi cao hơn so với sản xuất lúa gấp 2 - 3,5 lần).

Tuy nhiên, một số cây trồng cạn tuy ít tiêu tốn nước tưới nhưng vào những giai đoạn quan trọng của cây như bắp trổ cờ, phun râu đến chín sáp, đậu phụng ra hoa, đâm tia hình thành quả... cần phải có nước tưới. Nếu bị hạn trong giai đoạn này thì năng suất thấp, thậm chí mất trắng.

Do hạn hán, thiếu nước tưới nên nhiều nơi chỉ làm được một vụ lúa (Ảnh: Châu Sơn)

Bên cạnh đó để đối phó với hiện tượng El Nino gây nhiều khả năng hạn hán, xâm nhập mặn sớm trong năm 2016, Sở NN và PTNT tỉnh Quảng Nam cũng đã chủ động triển khai các biện pháp chống hạn như tổ chức nạo vét kênh dẫn và bể hút các trạm bơm điện; nạo vét các đoạn sông bị bồi lấp gây ách tắc dòng chảy; đắp đập tạm ngăn mặn, giữ ngọt trên sông; đắp đập bổi chống hạn ở miền núi, trung du; vận hành tăng cường các trạm bơm điện cố định nhằm tận dụng hiệu quả nguồn nước từ các sông; kiểm tra và lắp đặt trạm bơm dã chiến để tận dụng lượng nước hồi quy từ các khe suối, kênh tiêu, ao hồ để bơm nước; đắp bờ be ruộng để giữ nước làm đất gieo sạ...

Ngoài các giải pháp trên, để đối phó với hiện tượng El Nino, ngay từ bây giờ các cơ quan chức năng phải tuyên truyền sâu rộng trong cộng đồng về ý thức tiết kiệm nước, sử dụng nước hợp lý, áp dụng các biện pháp kỹ thuật tưới tiết kiệm.

Mặt khác, để thích ứng và sống chung với hạn, về lâu dài cần tăng cường trồng rừng, bảo vệ môi trường. Để môi trường tự cân bằng sinh thái, cần áp dụng ngay các biện pháp kỹ thuật sản xuất tiên tiến, dần dần đưa sản xuất nông nghiệp thoát khỏi sự phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên.