Người nhận hối lộ ra đầu thú: Tạo điều kiện cho người sai sửa lỗi

Tự nguyện đầu thú

Thời gian qua, việc người phạm tội ra đầu thú, thành khẩn khai báo, chủ động khắc phục hậu quả, lập công chuộc tội với mong muốn được xem xét, hưởng khoan hồng của pháp luật diễn ra ở nhiều địa phương trên cả nước.

Đơn cử, tại TP Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang, chỉ trong một thời gian ngắn có 4 người nguyên là cán bộ đã chủ động đến cơ quan Công an đầu thú và giao nộp số tiền nhận hối lộ trong một vụ án hình sự xảy ra trên địa bàn.

Theo đó, liên quan đến vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong lĩnh vực đất đai xảy ra trên địa bàn TP Phú Quốc, ngày 8/5 Cơ quan CSĐT Công an TP Phú Quốc đã làm thủ tục tiếp nhận 3 trường hợp nguyên Đội trưởng quản lý bảo vệ rừng thuộc Vườn Quốc gia Phú Quốc đến đầu thú, giao nộp số tiền đã nhận hối lộ.

3 người này gồm Hoàng Minh Tuấn, Đội trưởng Đội quản lý bảo vệ rừng Cửa Cạn (từ 2017 – 2024) đến đầu thú và giao nộp số tiền 95 triệu đồng; Nguyễn Tuấn Anh (Đội trưởng Đội quản lý bảo vệ rừng Bãi Dài (từ 2021 - 2024) đầu thú và giao nộp số tiền 30 triệu đồng và Ngô Thanh Tân, Đội trưởng Đội quản lý bảo vệ rừng Bến Tràm (từ năm 2017 – 2021) đầu thú và giao nộp số tiền 50 triệu đồng.

Trước đó, Đoàn Thanh Tuấn, Công chức địa chính xã Cửa Dương (TP Phú Quốc) cũng tự nguyện đến Cơ quan CSĐT - Công an TP Phú Quốc đầu thú, giao nộp số tiền 50 triệu đồng đã nhận hối lộ.

Quá trình đầu thú, cả 4 người này đều cho biết, từ thông tin báo chí, khi biết cơ quan công an đã khởi tố vụ án, với mong muốn được hưởng khoan hồng của pháp luật nên tự nguyện đến đầu thú và giao nộp lại toàn bộ số tiền đã nhận hối lộ của Công ty LHĐ để bỏ qua các vi phạm, tạo điều kiện thuận lợi cho công ty này thực hiện hành vi phân lô, bán đất nền trái pháp luật trên đất rừng đặc dụng,

Tương tự, tại tỉnh Bắc Giang, ngày 15/10/2022, ông Vi Đức Ninh - Viện trưởng VKSND huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang đã đến cơ quan công an đầu thú liên quan đến một vụ tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy trên địa bàn mà VKSND huyện Lục Ngạn chịu trách nhiệm kiểm sát, điều tra.

Một vụ việc khác liên quan đến “đại án AIC”. Cụ thể, sau một thời gian bỏ trốn, bà Nguyễn Thu Phương, Trưởng bộ phận thư ký tài chính Công ty AIC, đã chủ động về nước đầu thú sau khi bị truy nã với mong muốn được xem xét, hưởng khoan hồng của pháp luật.

Dư luận rất quan tâm, việc nhiều cán bộ tự nguyện ra đầu thú và nộp lại tiền trong vụ án hình sự có được xem xét giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không hay chỉ để nhận sự khoan hồng của pháp luật?

Sẽ được ghi nhận là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

Đề cập đến nội dung trên, nhiều chuyên gia pháp lý khẳng định, việc người phạm tội chủ động ra đầu thú, thành khẩn khai báo đều được hưởng lượng khoan hồng của pháp luật và sẽ được ghi nhận một số tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Đây là chính sách nhân văn, nhân đạo của Nhà nước nhằm tạo điều kiện cho người sai sửa lỗi để quay về nẻo thiện.

Xét về góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Doãn Hùng, Giám đốc Công ty luật HTC cho biết, việc cán bộ tự nguyện ra đầu thú là một trong những căn cứ được xem xét là tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại Khoản 2 Điều 51 Bộ luật hình sự 2015. Còn việc nộp lại số tiền có được từ việc nhận hối lộ không được xem là tình tiết giảm nhẹ.

Tuy nhiên theo quy định tại điểm c, khoản 3 Điều 40 Bộ luật Hình sự năm 2015, người bị kết án tử hình về tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất 3/4 tài sản phạm tội và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn thì không bị thi hành án tử hình.

Đồng thời theo Khoản 2 Điều 5 Nghị quyết 03/2020/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TANDTC về “Hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự trong xét xử tội phạm tham nhũng và tội phạm khác về chức vụ” quy định: “Trong quá trình tố tụng, người phạm tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và đã hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn thì không áp dụng mức cao nhất của khung hình phạt mà người phạm tội bị truy tố, xét xử.” l

Đồng quan điểm, luật sư Trương Quốc Hòe (Trưởng VPLS Intera) cho rằng, việc những người có liên quan đến vụ án hình sự chủ động đến cơ quan điều tra để đầu thú khai nhận hành vi phạm tội và giao nộp số tiền hưởng lợi bất chính sẽ được ghi nhận là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, việc có được coi là tình tiết giảm nhẹ hay không sẽ do Tòa án quyết định.

Cụ thể “Khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án”.

Luật sư Hòe cho biết thêm: theo quy định pháp luật thì “Đầu thú” được hiểu là trường hợp người phạm tội đang bị truy nã và mặc dù có thể trốn tránh nhưng người đó đã tự mình ra trình diện và khai báo. Việc ghi nhận cụ thể tình tiết đầu thú tại khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự năm năm 2015 thể hiện tầm quan trọng của tình tiết này, đồng thời thể hiện sự khuyến khích của Nhà nước đối với những người phạm tội, đang truy nã ra trình diện để được sự khoan hồng của Nhà nước.

Ngoài ra, sau khi đầu thú, những người này tích cực hợp tác với cơ quan điều tra, thậm chí cung cấp các tài liệu chứng cứ mới, quan trọng để cơ quan điều tra mở rộng vụ án thì có thể được áp dụng thêm tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại điểm t, điểm u khoản 1 Điều 51 BLHS như: Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án; Người phạm tội đã lập công chuộc tội.