Ngành y tế cần xây dựng chính sách thuốc hiếm, tăng tiếp cận thuốc

Tại hội thảo tham vấn "Xin nguyên tắc, tiêu chí xây dựng danh mục thuốc thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT đối với một số nhóm thuốc đặc thù" vừa diễn ra tại Hà Nội, TS Nguyễn Khánh Phương - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế) cho biết, toàn cầu có khoảng 300 triệu người mắc bệnh hiếm, chiếm 4% dân số thế giới. Trong đó, 50% người mắc bệnh hiếm là trẻ em.

"Đây là các bệnh có chi phí điều trị tốn kém, ít phương pháp điều trị. Việt Nam hiện chưa có văn bản quy phạm pháp luật về bệnh hiếm. Do vậy, cần xây dựng chính sách thuốc hiếm nhằm tăng tiếp cận thuốc hiếm", TS Phương nói.

Theo bà Phương, thuốc hiếm có tính chất đặc biệt và cho nhóm bệnh nhân đặc biệt nên tiêu chí phê duyệt thuốc hiếm trong chương trình thanh toán của Chính phủ hoặc BHYT cũng cần đặc biệt hơn so với thuốc thông thường.

Cụ thể, tiêu chí đạt ngưỡng chi phí - hiệu quả không nên xem là tiêu chí bắt buộc mà chỉ coi là một trong các tiêu chí xem xét đồng thời cần nghiên cứu áp dụng thí điểm cơ chế, sáng kiến tài chính mới để mở ra cơ hội tăng cường tiếp cận thuốc hiếm, chi phí cao.

Theo ThS Trần Thị Trang - Quyền Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế), thuốc là cấu phần quan trọng và luôn chiếm tỷ trọng chi lớn nhất trong tổng chi khám chữa bệnh và thanh toán BHYT.

Trong giai đoạn 2022-2023, BHYT chi 105.000 - 110.000 tỷ mỗi năm cho khoảng 150 triệu lượt khám chữa bệnh BHYT. Trong đó, thuốc chiếm 34% trong cơ cấu chi, tiếp đến là vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật, tiền giường, ngày công…

"Việt Nam được coi là quốc gia có danh mục thuốc thuộc phạm vi chi trả của quỹ BHYT tương đối đầy đủ và rộng so với mức đóng trung bình của người tham gia BHYT", bà Trang nhấn mạnh.

Theo đó, danh mục thuốc BHYT tại Việt Nam hiện có tổng số 1.037 hoạt chất và dạng phối hợp. Con số này ở các nước khác trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Philipin chỉ từ 600-700 thuốc.

Trong khi đó, theo bà Trang, mức đóng trung bình một thẻ BHYT ở Việt Nam là khoảng gần 1 triệu - thấp hơn so với các quốc gia được so sánh ở trên.

Thực tế tại Việt Nam những năm qua cho thấy hiện đã có nhiều thuốc mới được phát minh và đăng ký lưu hành tại Việt Nam có tính hiệu quả, an toàn và chi phí phù hợp nhưng chưa được cập nhật vào Danh mục thuốc được quỹ BHYT thanh toán.

Bà Trang thông tin, nhằm rà soát và lựa chọn danh mục thuốc an toàn, hiệu quả và kinh tế, Bộ Y tế đã ban hành quyết định thành lập Ban soạn thảo, Tổ biên tập và các tiểu ban tư vấn chuyên môn để rà soát, sửa đổi, bổ sung Danh mục thuốc ban hành kèm theo Thông tư số 20/2022/TT-BYT.

Một trong những nội dung quan trọng được nhiều bên quan tâm đó là bộ tiêu chí bổ sung thuốc mới vào danh mục. Thế nhưng việc cập nhật danh mục như thế nào, chi trả như thế nào là một trong những nội dung cần đánh giá để đưa ra nguyên tắc, tiêu chí, đảm bảo khoa học thực tiễn.

Hiện, Bộ Y tế đang nghiên cứu đề xuất đa dạng nguồn kinh phí BHYT, kể cả xã hội, nhằm cố gắng mở rộng tối đa quyền lợi cho người tham gia BHYT, bổ sung thêm các phương pháp thanh toán…

Cùng đó, Bộ Y tế cũng xây dựng dự thảo tiêu chí bổ sung thuốc mới vào danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT.

Đại diện ngành y tế cũng cho hay, thực tế đã 4 năm Việt Nam chưa cập nhật danh mục thuốc được BHYT chi trả theo yêu cầu thực tiễn do nhiều điều kiện và nguyên nhân khác nhau.