Mỗi ngày, trên thế giới có gần 48.000 trẻ em gái bị ép tảo hôn

Theo ước tính của Liên Hợp Quốc, năm nay có hơn 60 triệu trẻ em gái 10 tuổi trên toàn thế giới sẽ bắt đầu giai đoạn bước vào tuổi vị thành niên. Đáng nói là hàng triệu trẻ em gái sẽ bị người lớn ép kết hôn bất chấp việc các em có đồng ý hay không.

Cụ thể, mỗi ngày trên thế giới có gần 48.000 trẻ em gái, trong đó nhiều em mới có 10 tuổi bị ép buộc hôn nhân và mỗi ngày cũng có khoảng 20.000 nữ giới dưới 18 tuổi sinh con.

Ở Việt Nam, tình trạng tảo hôn cũng diễn ra hết sức nghiêm trọng. Kết quả từ Điều tra đánh giá các mục tiêu trẻ em và phụ nữ Việt Nam (MICS) cho thấy tỷ lệ nữ giới trong độ tuổi từ 15-19 đã kết hôn chiếm 10,3% vào năm 2014.

Đặc biệt, tình trạng tảo hôn không chỉ xảy ra trong các cộng đồng dân tộc thiểu số mà tỷ lệ tảo hôn ở khu vực miền núi phía Bắc, đồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên cũng khá cao.

Theo hệ thống dữ liệu hành chính của Việt Nam, ở một số xã, tỷ lệ tảo hôn là trên 50%. Trong số các cộng đồng dân tộc thiểu số, người Mông có tỷ lệ tảo hôn cao nhất lên tới 33%, tiếp theo là người Thái với tỷ lệ là 23%.

Nạn tảo hôn diễn ra trầm trọng ở các vùng dân tộc thiểu số. Ảnh Internet

Nói về nguyên nhân dẫn đến tình trạng tảo hôn tại Việt Nam, Ths. Đỗ Thị Quỳnh Hương – Phó vụ trưởng Vụ Cơ cấu và Chất lượng dân số, Tổng Cục DS-KHGĐ, chỉ ra một vài nguyên nhân cơ bản đó là do ảnh hưởng của phong tục tập quán lạc hậu (bị ép buộc lấy vợ/chồng sớm, bị xâm hại tình duc…); Người dân đặc biệt là vị thành niên, thanh niên chưa hiểu biết đầy đủ về luật pháp liên quan đến nghiêm cấm tảo hôn, chưa có kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên cũng như hậu quả của tảo hôn; Việc cung cấp các dịch vụ tư vấn và chăm sóc SKSS cho vị thành niên và thanh nhiên chưa phù hợp với đặc thù nhất là ở vùng dân tộc thiểu số; Chưa có sự quan tâm đồng bộ của các cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở để giải quyết vấn đề tảo hôn; Điều kiện sinh sống, địa lý và kinh tế khó khăn…

Ths. Đỗ Thị Quỳnh Hương khẳng định, tảo hôn dẫn đến rất nhiều hậu quả nghiêm trọng. Trong đó, tảo hôn dẫn đến mang thai sớm khi cơ thể của các trẻ em gái chưa hoàn thiện về mặt giải phẫu, sinh lý và tâm lý để có thể mang thai. 

Tảo hôn làm tăng tỷ lệ tử vong của mẹ. Mang thai ở độ tuổi vị thành niên được xác định là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ em gái từ 15-19 tuổi trên toàn thế giới có liên quan đến thai kỳ. Ngoài ra, tảo hôn còn gây ra tình trạng lạm dụng và bạo lực. Trên thực tế, những cặp vợ chồng lấy nhau quá sớm khi tuổi đời còn nhỏ nên sự hiểu biết, suy nghĩ chưa chín chắn dễ làm phát sinh những mâu thuẫn, phát sinh bạo lực gia đình. Trẻ em gái sau kết hôn dễ bị lạm dụng và chịu lạo lực nhiều hơn so với các cô gái ngang tuổi nhưng kết hôn muộn hơn.

Ngoài ra, bạo lực có thể gây ra stress và trầm cảm sau những sang chấn về tâm thần. Những trẻ em gái kết hôn sớm thường bị bạn bè đồng lứa cô lập và bỏ rơi.

Tảo hôn không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm lý của trẻ em gái mà trẻ em trai cũng bị ảnh hưởng, tuy nhiên mức độ nhẹ hơn trẻ em gái. Tảo hôn liên quan chặt chẽ đến các cấp độ phát triển kinh tế-xã hội. Thực tế đã cho thấy, tại các tỉnh có Chỉ số Phát triển con người cao hơn thì thường có tỷ lệ tảo hôn thấp hơn.

Ở những nơi thường xảy ra tảo hôn thường làm trầm trọng thêm hiện tượng phân biệt giới tính, dẫn tới việc sinh con sớm, sinh nhiều con và ưu tiên cơ hội giáo dục cho trẻ em trai hơn là trẻ em gái.

Để giải quyết tình trạng tảo hôn, Chính phủ Việt Nam đã ban hành luật và chính sách, trong đó có Luật Hôn nhân và Gia đình (2014), Luật Trẻ em (2016) và Chương trình Quốc gia nhằm giải quyết tình trạng tảo hôn 2015-2025. Tuy nhiên, ở cấp độ cộng đồng, các chuẩn mực truyền thống và phong tục vẫn cho phép nữ giới dưới 18 tuổi kết hôn nếu có sự đồng ý của cha mẹ và đây được coi là một yếu tố liên quan tới văn hóa địa phương. Chính vì vậy, việc nâng cao nhận thức của người dân được coi là giải pháp giải quyết tận gốc tình trạng tảo hôn.