Lấy khối u xơ tử cung nặng 3,2 kg suốt 10 năm trong bụng người phụ nữ

Phẫu thuật cắt bỏ cả tử cung, ngăn chặn tình trạng tái phát

Chị Nguyễn Thị Minh, 46 tuổi, Tiền Giang, được các bác sĩ phát hiện có khối u xơ tử cung cách đây 10 năm khi thăm khám phụ khoa định kỳ. Do khối u còn nhỏ, lành tính và không có triệu chứng nên chị Minh được chỉ định tiếp tục theo dõi, không can thiệp. Một vài năm sau, khối u phát triển khá nhanh, các bác sĩ chỉ định phẫu thuật nhưng chị Minh trì hoãn cuộc mổ do điều kiện kinh tế khó khăn.

Sau 10 năm không can thiệp, khối u xơ tử cung phát triển nhanh, bụng bệnh nhân nhô cao, tương đương bụng bầu của phụ nữ mang thai 28 tuần. Biến chứng của khối u khiến chị Minh gặp hàng loạt khó khăn trong đời sống sinh hoạt như táo bón kinh niên, tiểu rắt, tiểu buốt.

Bụng bệnh nhân nhô cao tương đương thai 28 tuần tuổi. Ảnh: BVĐK Tâm Anh

Mất ăn, mất ngủ vì căn bệnh hành hạ, chị đăng ký khám bệnh tại Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP HCM, kết quả siêu âm bụng chị Minh ghi nhận tình trạng u xơ tử cung kích thước lớn, do khối u quá to chèn ép nhiều cơ quan như thận, đại tràng, trực tràng, bàng quang gây tình trạng thận bên phải ứ nước độ 3, niệu quản giãn.

“Khối u xơ nằm dưới lớp thanh mạc nên không có triệu chứng cảnh báo, khối u cứ âm thầm to dần lên. Khi phát triển lớn, u đã chèn ép nhiều cơ quan trong ổ bụng, gây ứ nước tại thận. Đây là nguyên nhân khiến người bệnh bị táo bón, tiểu khó kéo dài, đảo lộn sinh hoạt cũng như cuộc sống”,ThS.BS Ngô Thị Bình Lụa, bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết.

Các bác sĩ nhận định chị Minh cần phẫu thuật càng sớm càng tốt để tránh tình trạng chèn ép đa cơ quan, nếu để lâu ngày không xử trí có thể gây suy thận và ảnh hưởng nhiều cơ quan khác.

Khối u trong bụng người bệnh to tựa như phụ nữ mang thai 28 tuần, ảnh BVĐK Tâm Anh

Hội chẩn trước ca mổ, các bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh nhận định, vì khối đa nhân xơ quá to, tăng sinh mạch máu quá nhiều, bệnh nhân lớn tuổi đã có con, không còn kế hoạch sinh sản nên các bác sĩ quyết định cắt bỏ toàn bộ tử cung để ngăn chặn tình trạng tái phát. Ca phẫu thuật được thực hiện bởi BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi - Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh TP.HCM, một chuyên gia đầu ngành sản phụ khoa. Bên cạnh đó có các bác sĩ giàu kinh nghiệm khác như ThS.BS Ngô Thị Bình Lụa, BS.CKI Trần Nguyễn Phương An…

BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, trưởng kíp mổ, đã chọn phương án rạch một đường mổ dọc, kéo trọn khối u tử cung ra ngoài, đồng thời sử dụng kẹp và dụng cụ phẫu thuật chuyên dụng để cắt toàn bộ tử cung. Sau hơn 2 giờ phẫu thuật, các bác sĩ đã đưa khối u nặng 3,2kg ra khỏi cơ thể chị Minh sau 10 năm “trú ẩn” dưới lớp thanh mạc tử cung.

Ca mổ lớn được phẫu thuật thành công. Người bệnh phải cắt bỏ toàn bộ phần tử cung bị xơ hóa nhưng bảo tồn được 2 buồng trứng, không ảnh hưởng đến trực tràng, niệu quản, bàng quan. Bệnh nhân hồi phục nhanh sau mổ và xuất viện sau 4 ngày được chăm sóc tại Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh.

Bác sĩ Bình Lụa chia sẻ, đây không phải là ca phẫu thuật u xơ tử cung lớn nhất được thực hiện tại BVĐK Tâm Anh, nhưng là trường hợp đặc biệt vì người bệnh phát hiện bệnh cách 10 năm nhưng không có điều kiện can thiệp sớm. Nếu can thiệp từ trước, bác sĩ có thể mổ nội soi, bảo tồn được tử cung, tránh một cuộc phẫu thuật lớn với vết mổ hở.

Khối u khổng lồ được lấy ra từ bụng người bệnh sau 10 năm chịu đựng. Ảnh: BVĐK Tâm Anh

70-80% phụ nữ từ 50 tuổi trở lên có u xơ tử cung

Theo bác sĩ Lụa, u xơ tử cung là những khối tăng trưởng của mô cơ tử cung, có thể thay đổi về số lượng và kích thước, có thể là một hoặc nhiều u, kích thước các khối u xơ từ rất nhỏ (vài mm) đến rất lớn (vài chục cm).

U xơ tử cung thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi hoạt động sinh dục, chiếm khoảng 30% ở phụ nữ trên 30 tuổi, nhưng tỷ lệ này tăng tới 70% đến 80% phụ nữ 50 tuổi trở lên. U xơ tử cung có thể có mối liên quan với tình trạng cường Estrogen.

U xơ tử cung có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau ở tử cung, thường được chia làm 3 nhóm. Nhóm 1 khối u nằm dưới thanh mạc, nhóm 2 nằm trong cơ tử cung và nhóm 3 ở dưới niêm mạc. Tùy vào vị trí và kích thước và số lượng của u xơ cơ tử cung có thể gây ra các triệu chứng như đau trằn bụng dưới, chèn ép vùng chậu và các cơ quan xung quanh, chảy máu tử cung bất thường. 

U xơ tử cung dưới niêm mạc thường gây ra rong kinh (kỳ kinh kéo dài trên 8 ngày), cường kinh (lượng máu kinh một chu kỳ trên 80ml), thậm chí có thể gây băng kinh (ra máu âm đạo rất nhiều trong thời gian ngắn), có tỷ lệ ung thư hóa cao nên thường có chỉ định phẫu thuật dù kích thước nhỏ.

U xơ cơ tử cung dưới niêm sát lớp niêm mạc tử cung thường gây triệu chứng rong huyết và là một trong những nguyên nhân gây thiếu máu thiếu sắt ở phụ nữ. Do việc mất máu trùng với kỳ kinh nên dễ bị chị em phụ nữ bỏ qua. Tình trạng thiếu máu này có thể thay đổi từ nhẹ, trung bình không triệu chứng, ảnh hưởng đến sinh hoạt cho đến thiếu máu nặng và rất nghiêm trọng dẫn đến những tình huống phải truyền máu cấp cứu, nguy hiểm tính mạng. Vị trí u xơ cơ tử cung dưới niêm cũng có thể là nguyên nhân khiến người phụ nữ khó có con, hoặc dễ bị sảy thai liên tiếp, sinh non.

Đa số các trường hợp u xơ cơ tử cung không gây triệu chứng, tuy nhiên u nằm trong lớp cơ thường phát triển nhanh, to ra và làm biến dạng tử cung.

Phân loại u xơ tử cung của của Hiệp hội Sản Phụ khoa Quốc tế FIGO gồm Nhóm u xơ cơ tử dưới niêm: 0,1,2; Nhóm u xơ cơ tử cung trong cơ: 3,4,5; Nhóm u xơ cơ tử cung dưới thanh mạc: 6,7. 

U xơ tử cung là bệnh thường gặp ở phụ nữ, bệnh thường bắt đầu biểu hiện triệu chứng ở phụ nữ lứa tuổi 40-50. Theo thống kê, có tới 70-80% phụ nữ từ 50 tuổi trở lên có u xơ tử cung. Phụ nữ thuộc nhóm sinh đẻ ít, vô sinh, hay sảy thai nhiều lần đều có nguy cơ cao mắc u xơ tử cung. Nhiều nghiên cứu chỉ ra sự phát triển của khối u chịu ảnh hưởng của nội tiết tố estrogen. Nồng độ estrogen tăng cao dẫn đến tăng sinh tổ chức cơ và niêm mạc tử cung…

“Phần lớn u lành tính, không gây nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị sớm bằng thuốc, điều trị bằng điện quang hoặc phẫu thuật. Ở nhóm phụ nữ trẻ trong độ tuổi sinh sản có u xơ tử cung dưới niêm mạc có thể gây vô sinh, sảy thai”, bác sĩ Lụa lý giải.

U xơ tử cung phần lớn không có triệu chứng, chỉ phát hiện tình cờ qua thăm khám sức khỏe, khám phụ khoa định kỳ và siêu âm. Những khối u có kích thước lớn có thể gây chèn ép lên các cơ quan lân cận: khối u chèn ép lên bàng quang gây tiểu nhiều lần, tiểu khó, đôi khi bị bí tiểu; khi chèn ép lên niệu quản, đôi khi thận ứ nước; khi chèn ép lên trực tràng gây táo bón hay đau khi đại tiện; khi chèn ép lên ruột, dạ dày có thể dẫn đến các rối loạn tiêu hóa. U xơ tử cung gây biến dạng lòng tử cung có thể gây rong kinh, cường kinh, rong huyết, thống kinh, tình trạng ra huyết kéo dài gây thiếu máu.

Trường hợp người bệnh có u xơ tử cung cần theo dõi định kỳ tối thiểu 6 tháng/lần hoặc tái khám ngay khi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng cần điều trị như: cường kinh, rong kinh, tiểu rắt, tiểu buốt… Nếu ngưng việc thăm khám định kỳ, khối u phát triển quá lớn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm và gây khó khăn trong phẫu thuật.