Kinh nghiệm “vàng” để xét xử thành công những vụ án được dư luận quan tâm của TAND TP Hà Nội

 Bản án thể hiện tính nghiêm khắc và nhân văn sâu sắc

  Theo đó, Chánh toà Hình sự Nguyễn Xuân Văn cho biết, Tòa Hình sự hiện có 31 cán bộ, trong đó có 16 thẩm phán và 15 thư ký. Trong điều kiện biên chế Thẩm phán không tăng. Hội trường xét xử nhiều vụ án lớn còn phải đi nhờ Tòa án cấp cao. Số lượng án phải giải quyết trong năm thì cao nhất từ trước đến nay. Năm 2020, Tòa hình sự đã thụ lý 1.786 vụ án hình sự/ 3.481 bị cáo, tăng 239 vụ/ 511 bị cáo = 15,45% so với cùng kỳ năm 2019.

 Tuy nhiên dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Cán sự đảng TAND TP Hà Nội mà trực tiếp là đồng chí Chánh án, cùng sự cố gắng, quyết tâm của toàn thể công chức trong đơn vị, Tòa Hình sự đã hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đã giải quyết được 1.677 vụ/3.087 bị cáo, đạt tỷ lệ 93,9%, tăng 400 vụ/ 875 bị cáo so với năm 2019.

Các vụ án Tòa hình sự giải quyết, đều trong thời hạn với tỷ lệ giải quyết cao, tỷ lệ án hủy, cải sửa dưới mức quy định, và chất lượng được nâng lên rõ rệt. Phán quyết của Tòa án đã áp dụng nghiêm minh đối với kẻ chủ mưu, cầm đầu và khoan hồng đối với những bị cáo có vai trò thứ yếu, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, bồi thường thiệt hại và khắc phục hậu quả. Bản án thể hiện tính nghiêm khắc và nhân văn sâu sắc, được dư luận đồng tình, đáp ứng được yêu cầu trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm và tham nhũng hiện nay trên địa bàn Thủ đô nói riêng và cả nước nói chung.

Trong số các vụ án đã giải quyết, Tòa hình sự tổ chức xét xử thành công 10 vụ - 83 bị cáo/11 vụ - 104 bị cáo - Các vụ án được Ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng Trung ương giao cho Tòa án Hà Nội xét xử.

Bên cạnh việc giải quyết tốt các vụ án tham nhũng, kinh tế lớn; Tòa Hình sự còn tổ chức xét xử rất thành công các vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp được dư luận xã hội quan tâm theo dõi, phán quyết của HĐXX được dư luận đồng tình ủng hộ và đánh giá cao.

 Trong mỗi vụ án mà dư luận xã hội quan tâm, được giải quyết, mỗi vụ đều có những tính đặc thù riêng và đạt được những kết quả nhất định, điển hình như một số vụ án điểm: “Giết người” và “Chống người thi hành công vụ” xảy ra tại thôn Hoành, xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, Hà Nội: đây là vụ án mà hành vi phạm tội của các bị cáo diễn ra trong thời gian dài từ năm 2013 đến nay, xuất phát liên quan đến tình hình an ninh trật tự tại nông thôn trên địa bàn TP Hà Nội các bị cáo đã thực hiện hành vi phạm tội vô cùng dã man, tàn bạo, mất hết tính người, xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của nhà nước, chính quyền địa phương và tính mạng, sức khỏe của người khác, đặc biệt là những người đang thi hành công vụ.

Điều nổi bật của vụ án này là thông qua quá trình xét xử và tranh tụng công khai tại phiên tòa, các bị cáo đã thay đổi tâm lý, chuyển từ chống đối, đối đầu sang tâm phục, khẩu phục, ăn năn hối cải, thừa nhận hành vi phạm tội, yêu cầu các luật sư không cần bào chữa cho mình, đồng thời gửi lời xin lỗi đến gia đình các bị hại và cơ quan chức năng. Mặt khác, qua quá trình tranh tụng, đại diện VKS đề nghị thay đổi tội danh đối với 19 bị cáo từ tội “Giết người” sang tội “Chống người thi hành công vụ”; Mức án mà HĐXX áp dụng đối với các bị cáo vừa nghiêm khắc, tử hình 2 bị cáo, tù chung thân 1 bị cáo, nhưng cũng phân hóa mạnh mẽ, cho hưởng án treo cho 14 bị cáo, thể hiện tính nhân đạo của Đảng, Nhà nước, đã góp phần đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn an ninh thông thôn ở Thủ đô hiện nay.

Vụ án cha dượng và mẹ đẻ giết con xảy ra tại quận Đống Đa vào tháng 3/2020. Đây là vụ án điển hình cho việc xâm hại trẻ em. Dư luận xã hội bất bình trước hành vi tàn bạo, mất hết tính người của hai bị cáo Nguyễn Thị Lan Anh và Nguyễn Minh Tuấn đã bị truy tố về tội “Giết người và Tàng trữ trái phép chất ma túy”, cả 2 bị cáo đều là những đối tượng nghiện ma túy, đã thực hiện hành vi bắt cháu Nguyễn Ngọc Minh Minh là con riêng của bị cáo Lan Anh quỳ trong chậu, không cho cháu ăn và đánh đập cháu liên tục trong vòng 24h, dẫn đến cháu bé bị chấn thương sọ não, tử vong.

Tại phiên tòa, lúc đầu, cả hai bị cáo thay đổi lời khai, chối tội, cho rằng quá trình điều tra bị ép cung, khẳng định rất yêu thương cháu Minh và chỉ đánh cháu một vài lần còn nguyên nhân dẫn đến cái chết của cháu là do bị cảm. Tuy nhiên, qua quá trình tranh tụng công khai tại phiên tòa, các bị cáo đều đã nhận thức được hành vi phạm tội của mình, ăn năn hối cải, xin lỗi đại diện bị hại là bà ngoại cháu Minh.

Căn cứ kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa, HĐXX đã tuyên mức án rất nghiêm khắc là tử hình đối với bị cáo Tuấn, đối với bị cáo Lan Anh, do bị cáo đang nuôi con nhỏ nên HĐXX đã xử phạt tù chung thân.

 Vụ án tiếp theo là Nguyễn Nhật Cảm và đồng phạm bị truy tố về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại CDC Hà Nội. Đây là vụ án các bị cáo đã lợi dụng tình hình dịch bệnh và vụ lợi, bị cáo Nguyễn Nhật Cảm, cựu giám đốc CDC Hà Nội đã bàn bạc với các bị cáo khác ấn định giá hệ thống máy móc xét nghiệm trước khi tổ chức đấu thầu, chỉ đạo cấp dưới hợp thức hóa hồ sơ chỉ định thầu trị giá 9,54 tỉ đồng gồm: hệ thống máy Realtime PCR tự động (máy xét nghiệm COVID-19) giá 7 tỉ đồng, máy tách chiết DNA/RNA tự động giá 1,2 tỉ đồng, hai tủ lạnh âm và một tủ mát giá 1,34 tỉ đồng. Trong khi đó, theo khai báo hải quan hệ thống máy Realtime PCR tự động có giá là 2,3 tỉ đồng, gây thiệt hại ngân sách nhà nước 5,4 tỉ đồng.

Hành vi của các bị cáo gây ảnh hưởng uy tín của Đảng, Nhà nước, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang vô cùng phức tạp, cả xã hội đang chống dịch như chống giặc. Do vậy, ngay sau khi tiếp nhận vụ án này, Chủ tọa phiên tòa đã tăng cường công tác nghiên cứu hồ sơ và chỉ sau 9 ngày kể từ thời điểm thụ lý vụ án đã ra Quyết định đưa vụ án ra xét xử; căn cứ kết quả tranh tụng công khai tại phiên tòa, HĐXX đã xử phạt bị cáo Nguyễn Nhật Cảm 10 năm tù về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, xử phạt tù có thời hạn đối với 7 bị cáo khác, nhưng cũng rất nhân văn, cho hưởng án treo đối với 2 bị cáo là Lê Xuân Tuấn và Hoàng Kim Thư do đều là nhân viên cấp dưới, thực hiện hành vi phạm tội theo sự chỉ đạo, hành vi sai phạm ở mức độ và không hưởng lợi.

Theo Chánh Toà Hình sự Nguyễn Xuân Văn, vụ án này chính là một hồi chuông cảnh tỉnh cho những người có ý định trục lợi trong công tác mua, bán tài sản công trong các cơ quan Nhà nước; đồng thời cũng giúp tạo sự tin tưởng của nhân dân đối với quyết tâm đấu tranh phòng, chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta.

Thẩm phán Nguyễn Nguyễn Xuân Văn cũng cho biết thêm, trong thời gian gần đây, Tòa Hình sự đã xét xử vụ án Lê Xuân Giang và đồng phạm bị truy tố về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, dưới hình thức bán hàng đa cấp trên phạm vi toàn quốc, với hơn 6000 người bị hại. Đây cũng là phiên tòa được tổ chức rất công phu và chu đáo…

 Những bài học kinh nghiệm quý giá

Theo Chánh Toà Hình sự Nguyễn Xuân Văn, để có thể đưa ra xét xử thành công những vụ án mà dư luận xã hội quan tâm cần đặc biệt chú trọng tới một số vấn đề như cần bám sát sự lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Cán sự đảng, các đồng chí lãnh đạo Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội trong suốt quá trình giải quyết vụ án là tiền đề quan trọng nhất để có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao; Tăng cường công tác phối hợp với các đơn vị trong quá trình nghiên cứu hồ sơ và tổ chức xét xử là yếu tố cơ bản để giải quyết thành công các vụ án và cuối cùng là cần không ngừng bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, bản lĩnh chính trị của đội ngũ Thẩm phán, cán bộ, công chức; thường xuyên làm tốt công tác tư tưởng, giữ gìn và phát huy tinh thần đoàn kết, thống nhất về tư tưởng và hành động trong nội bộ Lãnh đạo, Thẩm phán và Thư ký của đơn vị là sức mạnh tổng hợp để thực hiện tốt nhiệm vụ chính tri được giao.

Chánh Toà Hình sự Nguyễn Xuân Văn cũng cho biết thêm, dự báo trong năm công tác 2021, tình hình tội phạm sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, xuất hiện nhiều loại tội phạm mới, với phương thức, thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh vi, lợi dụng công nghệ cao, công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng tiếp tục được đẩy mạnh, Tòa Hình sự sẽ tiếp tục được giao xét xử nhiều vụ án, trong đó có những vụ án nghiêm trọng, phức tạp được dư luận xã hội quan tâm. Tòa Hình sự quyết tâm sẽ phát huy những kết quả đã đạt được, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần vào việc hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ công tác năm 2021 của TAND hai cấp TP Hà Nội.