Không thể có bên chiến thắng trong cuộc chiến tranh hạt nhân

Hội nghị kiểm điểm lần thứ 10 Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) ngày 1/8 đã khai mạc tại trụ sở Liên hợp quốc sau hơn 2 năm bị hoãn do đại dịch Covid-19. Hội nghị NPT lần này sẽ diễn ra từ ngày 1/8 đến hết ngày 26/8.

Tổng thống Putin: Không thể có bên chiến thắng trong cuộc chiến tranh hạt nhân

Phát biểu khai mạc,, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cảnh báo rằng, thế giới đang phải đối mặt với một mối nguy hiểm hạt nhân chưa từng thấy kể từ thời kỳ đỉnh cao của Chiến tranh lạnh và chỉ cần một tính toán sai lầm cũng sẽ dẫn tới hủy diệt hạt nhân.

“Giờ đây, nhân loại chỉ còn cách sự hủy diệt hạt nhân một sự hiểu nhầm, một tính toán sai lầm. Đến nay, chúng ta đã vô cùng may mắn. Nhưng may mắn không phải là chiến lược hay lá chắn ngăn những căng thẳng địa chính trị leo thang thành xung đột hạt nhân”, ông Guterres nhấn mạnh.

Trước tình hình này, ông Guterres kêu gọi các quốc gia “đưa nhân loại theo lộ trình mới hướng đến một thế giới không có vũ khí hạt nhân”.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc nhấn mạnh trên thế giới có tổng cộng 13.000 đầu đạn hạt nhân, đề xuất 05 lĩnh vực hành động là củng cố Hiệp ước; loại bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân; giải quyết căng thẳng tại khu vực Trung Đông và châu Á; thúc đẩy sử dụng công nghệ hạt nhân vì mục đích hòa bình, qua đó góp phần triển khai các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) và thực hiện các cam kết của Hiệp ước chưa được hoàn thành.

Trong khi đó, hãng thông tấn TASS của Nga đưa tin, trong bức thư gửi các bên tham gia hội nghị, Tổng thống Vladimir Putin khẳng định, không thể có bên chiến thắng trong cuộc chiến tranh hạt nhân và một cuộc chiến như vậy sẽ không bao giờ được xảy ra. Tổng thống Putin cũng tuyên bố ủng hộ an ninh bình đẳng và không thể chia cắt cho tất cả các thành viên của cộng đồng thế giới.

Người đứng đầu Điện Kremlin lưu ý rằng, trong hơn nửa thế kỷ qua, Hiệp ước NPT đã trở thành một trong những yếu tố quan trọng của hệ thống quốc tế về an ninh và ổn định chiến lược.

Tổng thống Putin nêu rõ, các nghĩa vụ được đưa ra trong Hiệp ước NPT liên quan tới không phổ biến vũ khí hạt nhân và sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình, đáp ứng lợi ích của các cường quốc hạt nhân cũng như những nước không sở hữu vũ khí này.

Tổng thống Putin Putin bày tỏ hi vọng hội nghị sẽ tái khẳng định sự sẵn sàng của tất cả quốc gia tham gia Hiệp ước NPT trong việc tuân thủ nghiêm túc nghĩa vụ, đóng góp đáng kể vào nỗ lực không phổ biến vũ khí hạt nhân, góp phần bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định trên hành tinh.

Cùng ngày 1/8, trong một tuyên bố chung, Mỹ, Anh và Pháp nhấn mạnh, không quốc gia nào chiến thắng nếu chiến tranh hạt nhân nổ ra và điều này không bao giờ được phép xảy ra.

Trong khi đó, Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio kêu gọi tất cả các quốc gia hạt nhân hành xử “có trách nhiệm” trong các nỗ lực không phổ biến vũ khí hạt nhân. Thủ tướng Kishida cũng đề xuất “Kế hoạch hành động Hiroshima” nhằm giảm thiểu rủi ro hạt nhân.

Việt Nam thực hiện nghiêm túc, có trách nhiệm các nghĩa vụ quốc gia trong khuôn khổ Hiệp ước NPT

Đại diện Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Hà Kim Ngọc khẳng định chủ trương, chính sách nhất quán của nước ta là thúc đẩy cân bằng cả ba trụ cột của Hiệp ước là: không phổ biến vũ khí hạt nhân; kêu gọi các quốc gia loại bỏ hoàn toàn vũ khí hạt nhân; và nhấn mạnh quyền của các quốc gia sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình.

Thứ trưởng Hà Kim Ngọc cho rằng các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân có trách nhiệm chính trong việc thúc đẩy giải trừ kho vũ khí này; khẳng định Việt Nam đã thực hiện nghiêm túc và có trách nhiệm các nghĩa vụ quốc gia trong khuôn khổ Hiệp ước NPT cũng như các cam kết quốc tế quan trọng khác trong lĩnh vực này, trong đó có việc thúc đẩy Hiệp ước khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ) và các Nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an, góp phần vào việc duy trì hòa bình khu vực và quốc tế.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Hà Kim Ngọc cho rằng, các nước cần dành ngân sách cho việc phát triển công nghệ hạt nhân nhằm ứng phó trước các thách thức quốc tế ngày nay như khủng hoảng lương thực và năng lượng, y tế và biến đối khi hậu.

Trong bối cảnh tình hình quốc tế có nhiều diễn biến phức tạp, Việt Nam nhấn mạnh cần duy trì tinh thần hợp tác, đối thoại, tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau vì mục tiêu chung là chấm dứt hiểm họa hạt nhân trên thế giới.

Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí hạt nhân (NPT) năm 1968 đóng vai trò trung tâm của các cơ chế không phổ biến với 3 nội dung trụ cột là: chống phổ biến, giải trừ vũ khí hạt nhân và sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình.

Hiệp ước NPT có 191 thành viên; 5 nước không phải thành viên là Ấn Độ, Israel, Pakistan, Nam Sudan và Triều Tiên (rút khỏi NPT năm 2003).

Kể từ khi NPT có hiệu lực năm 1970, Hội nghị Kiểm điểm NPT được tổ chức 05 năm một lần nhằm bàn về các biện pháp thúc đẩy việc thực hiện và tăng cường tính phổ cập của Hiệp ước, trong đó năm 1995 Hội nghị đã thông qua việc gia hạn vĩnh viễn Hiệp ước NPT.

Năm 2020 dự kiến tổ chức Hội nghị kiểm điểm lần thứ 10 năm dịch bệnh Covid-19 bùng phát đã khiến Hội nghị bị hoãn nhiều lần và chuyển sang tháng 8/2022.