Khoan sức dân

Việc số tiền thu từ thuế thu nhập cá nhân tăng liên tiếp trong bối cảnh rất khó khăn hiện nay vì đại dịch COVID-19, các chuyên gia cho rằng không nên xem là tín hiệu vui, là điểm sáng của nền kinh tế. Trái lại điều này có thể có tác đông xấu, ảnh hưởng đến động lực tăng trưởng quan trọng nhất của kinh tế Việt Nam là chi dùng của người dân.

Theo Tổng cục Thông kê (TCTK), tính đến đầu tháng 7, đã có 30,8 triệu người từ 15 tuổi trở lên bị tác động xấu do dịch. Lực lượng lao động và lao động có việc làm đều giảm trên 2 triệu người, là mức giảm lớn nhất trong vòng 10 năm qua.

Còn tại cuộc điều tra khác của TCTK, trong số 126.565 doanh nghiệp thuộc phạm vi điều tra có tới 85,7% bị tác động bởi dịch Covid-19. Trong đó, một số ngành kinh tế có tỷ lệ doanh nghiệp chịu tác động tiêu cực cao, như: Hàng không dân dụng 100%, dịch vụ lưu trú 97,1%, dịch vụ ăn uống 95,5%, hoạt động của các đại lý du lịch 95,7%, giáo dục và đào tạo 93,9%. Các ngành công nghiệp như dệt may, sản xuất da, các sản phẩm từ da, sản xuất các sản phẩm điện tử, sản xuất ô tô đều có tỷ lệ trên 90%,…

Kết quả thu nhập bình quân tháng của lao động giảm 525.000 đồng so với quý trước và giảm 279.000 đồng so với cùng kỳ, xuống còn 5,2 triệu đồng. Đây là năm đầu tiên mà hầu hết các loại thuế Nhà nước thu được cũng giảm, như thu thuế giá trị gia tăng giảm khoảng 17% thuế thu nhập doanh nghiệp giảm 15,4% so với cùng kỳ. Thuế tiêu thụ đặc biệt cũng sụt giảm sâu trong quí 2.

Nhưng thật bất ngờ, thuế thu nhập cá nhân thu được lại tăng. Số liệu từ TCTK cho biết thu thuế thu nhập cá nhân 8 tháng qua đạt 77.100 tỉ đồng, trong đó tháng 6 thu được 6.900 tỉ đồng và tháng 8 vọt lên 10.400 tỷ đồng.

Theo chính sách mới về thuế thu nhập cá nhân, mức giảm trừ gia cảnh cũng đã được điều chỉnh từ 9 triệu đồng/tháng lên mức 11 triệu đồng/tháng đối với đối tượng nộp thuế; điều chỉnh từ 3,6 triệu đồng lên 4,4 triệu đồng/tháng đối với người phụ thuộc, có hiệu lực và áp dụng từ ngày 1/7/2020.

Như vậy, theo quy định mới này, từ quí 3-2020 với mức khấu trừ mới tăng lên thì thuế thu nhập cá nhân thu được sẽ giảm. Điều đáng nói là thu thuế thu nhập cá nhân tăng một phần là nhờ chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc. Trong nhiều trường hợp, người lao động không đồng ý mua bảo hiểm xã hội bắt buộc, trong khi người sử dụng lao động vẫn phải trả lương. Từ đó dẫn đến doanh nghiệp phải lựa chọn phương án nộp thuế thu nhập cá nhân theo phương thức lương khoán để được nộp 10% thuế trên thu nhập của người lao động (phần thu nhập này chưa trừ phần chiết trừ gia cảnh), thay vì là 20%.

Đại dịch Covid-19 đã gây ra những ảnh hưởng tiêu cực tới kinh tế Việt Nam. Trong bối cảnh đó, một trong những động lực để kinh tế Việt Nam duy trì được mức tăng trưởng dương trong năm này là kích thích tiêu dùng của dân cư.

Thực tế, đối tượng chịu thuế thu nhập cá nhân hiện nay đã tăng khá nhiều so với trước đây. Vì vậy, việc khoan sức dân bằng cách miễn giảm thuế chính là để gia tăng thu nhập của dân cư, sẽ kích thích tiêu dùng của người dân và tất yếu sẽ kích thích sản xuất ở chu kỳ sản xuất tiếp theo. Đây cũng chính là giải pháp thực hiện mục tiêu kép của Chính phủ là phòng chống dịch Covid-19 và phát triển kinh tế.