Kế hoạch hòa bình ở Afganistan của Hoa Kỳ bị đe dọa bởi Covid-19

Đặc phái viên Hoa Kỳ về hòa bình ở Afghanistan Zalmay Khalilzad, phát biểu trong một cuộc tranh luận tại kênh Tolo TV ở Kabul, Afghanistan ngày 28 tháng 4 năm 2019.

Trong khi đại dịch xảy ra và các đặc phái viên khác của Hoa Kỳ, Đại diện đặc biệt Zalmay Khalilzad tuần trước đã bay tới Doha, nơi Taliban đặt văn phòng, và Islamabad sau chuyến đi ngày 23 tháng 3 của Ngoại trưởng Mike Pompeo tới Doha và Kabul.

Nếu một số tù nhân quan trọng của hai bên nhiễm virus hoặc chết trong tù vì Covid-19, đó sẽ là một vấn đề khiến cho các cuộc đàm phán nội bộ ở Afghanistan trở nên khó khăn hơn nhiều.

Việc cả Pompeo và Khalilzad tới Doha khi dịch Covid-19 đang lan rộng đã thể hiện rõ mối lo ngại của Washington rằng nỗ lực rút quân đội Mỹ khỏi Afghanistan của Tổng thống Donald Trump có thể sụp đổ, làm mất một chiến thắng trong chính sách đối ngoại của ông trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra vào ngày 3 tháng 11.

Thực tế là họ đến khu vực này là một dấu hiệu rõ ràng rằng Tổng thống không muốn thỏa thuận này sụp đổ dù trong bất cứ trường hợp nào.

Điều quan trọng đối với các nhà ngoại giao Hoa Kỳ là tổ chức các cuộc gặp mặt trực tiếp để khẳng định nội dung của các thông điệp.

Bộ Ngoại giao đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Một thỏa thuận ngày 29 tháng 2 giữa Hoa Kỳ và Taliban về việc Mỹ rút quân khỏi Afganistan sau hơn 18 năm can thiệp đã kêu gọi chính phủ nước này thả tới 5.000 tù nhân Taliban và quân nổi dậy để đổi lấy 1.000 tù nhân vào ngày 10 tháng 3 và một cuộc đàm phán để kết thúc nhiều thập kỷ xung đột.

Tuy nhiên, Taliban yêu cầu Chính phủ của Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani – vốn không phải là một bên trong thỏa thuận đó - thả tất cả 5.000 tù nhân cùng một lúc trước khi đàm phán. Taliban cũng đã đẩy mạnh các cuộc tấn công vào lực lượng an ninh Afghanistan.

Tổng thống Ghani đã từ chối yêu cầu và bắt đầu thả 1.500 tù nhân theo giai đoạn, trong khi Taliban thả 40 tù nhân của Afgnistan.

Trong khi đó, dịch Covid-19 đã lan rộng, với gần 1.000 trường hợp được xác nhận nhiễm virus corona ở Afghanistan, trong đó có 20 nhân viên thuộc dinh Tổng thống Afghanistan ở Kabul.

Một nguồn tin ngoại giao cho biết các trao đổi tù nhân có thể bị dịch Covid-19 làm hỏng vì sự lây lan của nó vào nhà tù có thể gây ra những cái chết của tù nhân cả hai bên.

Các cuộc đàm phán và giảm bớt bạo lực được thúc đẩy khi “mùa xuân chiến đấu” đang gần kề là một trong những mục tiêu chính của Đặc phái viên của Hoa Kỳ về hòa bình Afghanistan Khalilzad khi ông gặp các nhà đàm phán Taliban tại Doha vào tuần trước, một cựu quan chức cấp cao của Afghanistan cho biết.

Ông Khalilzad đã nói với các quan chức Afghanistan rằng ông cực kỳ lo lắng về việc đại dịch Covid-19 có thể phá hoại tiến trình hòa bình do Hoa Kỳ lãnh đạo nếu nó lan vào các nhà tù.

Một chuyên gia bên ngoài chính phủ Hoa Kỳ nói rằng nhiều quốc gia đã giải phóng tù nhân vì căn bệnh này và đây có thể là một cách để Tổng thống Ghani và Taliban đẩy nhanh quá trình trao đổi tù nhân.

Điều này sẽ cho phép Kabul căn cứ và lý do nhân đạo để phóng thích tù nhân Taliban mà không nhất thiết phải tìm lý do phù hợp với yêu cầu của Taliban.

“Các tù nhân của Taliban cũng có lẽ sẽ bắt đầu chết vì bệnh dịch”, ông nói. “Thay vì mất một số tài nguyên y tế, họ có thể được coi là thả tù nhân và không phải chịu trách nhiệm cho một số cái chết của tù nhân Taliban trong khi giam giữ những người này”.